Çin-Venezuela dostluğu hangi motivasyonları beraberinde getirecek？

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, 8-14 Eylül günlerinde Çin’e resmî ziyarette bulundu.

Maduro, devlet başkanı olarak görevine başlamasından bu yana Çin’i beş kez ziyaret etti.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Nicolas Maduro ile yaptığı görüşmede, Çin-Venezuela ilişkilerinin her koşulda stratejik ortaklık seviyesine yükseltilmesinin iki halkın ortak beklentisine ve tarihin gelişme eğilimine uyduğunu söyledi.

İkili ilişkilerin seviyesinin yükseltildiği, tarafların ortak bir bildiri yayımladığı ve işbirliği belgelerine imza attığı ziyaret, Latin Amerika Haber Ajansı’nda “verimli” olarak değerlendirildi.

Çin ile Venezuela arasındaki temasların geçmişi 1940’lı yıllara dayanıyor. İki ülke, 1974’te diplomatik ilişkilerin tesis edilmesinden bu yana sağlam bir dostluk kurdu.

Günümüzde Çin tarzı modernizasyon kapsamlı bir şekilde ilerletilirken, Venezuela da ABD’nin tek taraflı yaptırımlarının ve COVID-19 salgınının olumsuz tesirlerinden kurtulmak için çaba gösteriyor.

Karşılıklı güvene sahip bu iki dost, iki halka daha fazla fayda sağlanması, ikili işbirliğine daha fazla motivasyon enjekte edilmesi için ne gibi çabalar harcayacak？

Uzmanlar, Çin-Venezuela ilişkilerinin her koşulda stratejik ortaklık seviyesine yükseltilmesinin üst düzeyli karşılıklı siyasi güvenin yansıması olduğunu belirtti. Çin, Venezula’nın ulusal egemenliğini, onurunu ve toplumsal istikrarını koruma çabalarını, dış müdahalelere karşı dik duruşunu destekliyor. COVID-19 salgını sırasında ABD dâhil Batılı ülkelerin yaptırım ve ablukalarından ötürü Venezuela, uluslararası piyasadan aşı temin edemedi. Söz konusu dönemde, Çin’den gönderilen aşı gibi malzemeler ve tedavi ekipleri ülkedeki salgınla mücadele çalışmalarında kritik bir rol oynadı.

Nicolas Maduro, Venezuela halkının Çin hükümeti ve halkının o sıkıntılı dönemde ülkeye sağladığı destek ve yardımlar nedeniyle müteşekkir olduğunu kaydetti.

Cumhurbaşkanı Xi, Maduro ile yaptığı görüşmede, reform ve dışa açılmanın Çin’in hızlı ilerlemesinin sırrı olduğuna işaret ederek, Venezuela’da özel ekonomik bölgeler kurulmasına destek vermeye, Venezuela ile bu alandaki deneyimleri paylaşmaya ve ülkenin inşasına yardım sağlamaya hazır olduğunu dile getirdi. Bu ifade, Venezuela’da ekonominin dönüşümünün gerçekleştirilmesi ve ülkenin “Kaynak Laneti” teorisinden kurtulma isteğinin yanında, ülkenin somut gerçekleriyle uyum gösteriyor.

Xi Jinping, reform ve dışa açılmanın Çin'in çağa ayak uydurma konusunda büyük ilerlemeler kaydetmesinde sihirli bir silah ve çağdaş Çin'in kaderini belirleyecek önemli bir hamle olduğunu vurguladı.

Maduro’nun dört şehri kapsayan yedi günlük Çin ziyaretinde, Çin tarzı modernizasyon kapsamındaki başarılara ve deneyimlere odaklanıldı.

Venezuela’da haziran ayında özel ekonomik bölgelerin kurulmasına başlandı. Ziyaretin ilk durağı, bu nedenle Çin’in reform ve dışa açılmasının “penceresi” olan Shenzhen kentiydi. Maduro, özel ekonomik bölgenin kuruluşuyla ilgili deneyimlerin öğrenilmesi için önümüzdeki birkaç hafta içinde Çin’e heyetler göndereceğini duyurdu.

Maduro, Shanghai’da yaptığı konuşmada, kasım ayında düzenlenecek Çin Uluslararası İthalat Fuarı’na bir ticaret heyeti göndereceklerini de belirtti. Maduro, “Bu ziyaretim sırasında gördüğüm ve duyduğum her şey, Çin’in gelişimini ve kuvvetini tam olarak ispat etti.” ifadelerini kullandı.

Verilere göre, 2023 yılının ilk yarısında Çin ile Venezuela arasındaki mal ticaret hacmi, yıllık bazda yüzde 16 artarak 1 milyar 918 milyon dolara ulaştı.

Cumhurbaşkanı Xi, Venezuelalı mevkidaşıyla görüşmesinde, Venezuela’dan özgün ürünlerin ithalatını artırmayı arzuladıklarını ifade etti.

İmzalanan yeni bir anlaşmaya göre, Venezuela’nın kahve ve avokadosu artık Çinli tüketicilerin sofralarında yer alacak.

Bunun yanında, temmuz ayında Venezuela, Çin'in başlattığı Ay’ın keşfi çalışmalarına dair bilimsel araştırma istasyonu işbirliğine Amerika kıtasından katılan ilk ülke oldu. Tüm bu gelişmeler, iki ülkenin birlikte gelişen iyi ortaklar olduğunu kanıtladı.

Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Çin ve Venezuela, Birleşmiş Milletler ve “G77 ve Çin” gibi çok taraflı mekanizmalardaki işbirliğini de güçlendirmeyi arzuluyor. Venezuela, ağustos ayında BRICS işbirliği mekanizmasına katılmak için resmî başvuruda bulundu.

Çin de iki ülkenin yayımladığı ortak bildiride, Venezuela’nın BRICS’e katılımını desteklediğini açıkladı. Bu, Çin’in gelişmekte olan ülkelerin gelişmesine verdiği desteğin de bir yansıması olarak değerlendirildi.

Çin-Venezuela ilişkilerinin gelişimi, Çin-Latin Amerika ilişkilerinin yüksek nitelikli gelişmesinden de ayrı değerlendirilemez.

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın nisan ayında büyük bir siyasi ve ticari heyetle yaptığı Çin ziyareti ve haziran ayında Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro’nun gerçekleştirdiği Çin ziyareti dâhil olmak üzere üst düzey ziyaretlerden, Çin’in Latin Amerika ülkeleriyle imzaladığı serbest ticaret anlaşmalarına kadar bir dizi gelişme Çin-Latin Amerika kader birliğinin sağlam adımlarla derinleştiğini gösteriyor.

Önümüzdeki yıl Çin-Latin Amerika Forumu’nun kuruluşunun 10. yıl dönümü, Çin ile Venezuela arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yıl dönümü kutlanacak. Sıkı dostlar olan Çin ve Venezuela arasındaki yüksek seviyeli işbirliği gelecekte de devam edecek.