Çin'de Duanwu Bayramı kutlamaları

Bugün Çin genelinde geleneksel Duanwu Bayramı kutlamaları yapılıyor. Ülkenin birçok yerinde ejderha kayığı yarışları düzenleniyor. Hubei eyaletine bağlı Zigui ilçesindeki ulusal eğitim üssünde, 21 Haziran'da başlayan Ejderha Kayığı Dünya Kupası'nı Uluslararası Kano Federasyonu düzenliyor. Yarışa yerli ve yabancı olmak üzere toplam 15 takım katıldı.

Ejderha kayığı yarışının yanı sıra, Duanwu Bayramı'nda Çinliler birbirlerine genellikle Zongzi adlı özel bir yiyeceği hediye ediyorlar. Zongzi öyle popüler ki, Yazlık Saray gibi turistik yerlerde bile özel stantlar kuruluyor ve turistlere Zongzi yapımı öğretiliyor. Ayrıca, Duanwu'nun anlamını yansıtan sergiler ve Çin'in geleneksel kültürlerini tanıtan Suzhou Nakışı gibi sergiler düzenleniyor. Ayrıca lotus çiçekleri de sergileniyor.

△     2023 ejder kayığı dünya kupasının açılış töreninde Ziguililer kendilerine özgü biçimlerle dünyaca ünlü şair Qu Yuan’ın hayatını kaybetmesiyle oluşan Qu Yuan kültürünü açıkladı

Bayram neden “Duanwu” olarak adlandırıldı?

“Duan”(端), “ilk”; “Wu” ise eş sesli olan “5” (五) ve “gün ortası” (午) anlamına gelir. (İki “Wu” kelimesi birbirinin yerinde kullanılabilirdi.) Tarihte 5. aya “Wu Ayı”; 5. ayın ilk günlerine “Duan” günleri deniyordu, bu nedenle 5. ayın 5. günü “Duanwu Bayramı” veya “Çift Wu Bayramı” olarak adlandırılıyordu.

Duanwu Bayramı’nın kaynağı hakkında birçok değişik açıklama var. Bazıları, Duanwu Bayramı’nın eski çağlardaki “Xiazhi” (21 veya 22 Haziran, günlerin en uzun olduğu zaman) hakkındaki geleneklerden kaynaklandığını, bazıları ise çok eski zamanlarda Yangtze Nehri boyunca yaşayan insanların ejderha totemine tapınmalarından kaynaklandığını savunuyor. Ancak halk arasında en yaygın inanış Duanwu Bayramı’nın eski yurtsever şair Qu Yuan’ı anmak için oluşturulduğu biçiminde.

M.Ö. 3. yüzyıldaki Chu devletinde yaşamış olan Qu Yuan, vatanının düşmanlar tarafından işgal edilmesinden sonra çok üzülmüş ve kendisini 5. ayın 5. günü Miluo Nehri’ne atarak intihar etmiş. Bundan sonra, halk vatanını çok seven Qu Yuan’ı anmak için nehir içine yapışkan pirinç doldurulan bambu parçaları atmaya başlamış. Daha sonra, içinde pirinç olan bambu parçaları Zongzi haline getirilmiş.

△Duanwu Bayramı’nın geleneklerinden biri, ejderha kayığı yarışı

 Ejderha kayığı yarışı, Duanwu Bayramı’ndaki geleneklerden biri. Aynı zamanda Duanwu Bayramı’nda insanlar kamış yaprakları toplayıp içine yapışkan pirinç doldurup suda haşlar, her aile kapısının önüne pelin otu (Ai Cao) ve su kamışı (Cang Pu) asılır, çocukların bileziklerine beş renkli iplik dolar, kaplan ve kabak şekillerinde, içlerinde parfüm bulunan küçük kokulu çantaları dikilerek ipek ipliklerle çocukların elbiselerine bağlanır, tuzlanmış ördek yumurtaları yemek ve kırmızı zırnık (Xionghuang) içkisi içme gelenekleri de çok yaygındır…

2500 yıl geçmişe sahip Duanwu kültürü

Uluslararası ejderha kayığı yarışının düzenlendiği Zigui, Qu Yuan'ın doğduğu yerdir.

Nesiller boyunca Çinliler, Duanwu Bayramı sırasında ejderha kayığı yarışı düzenlemekte, Zongzi yapmakta, lotus çiçeği şeklinde şifalı poşetlere nakış işlemekte ve benzeri bir dizi etkinlik ile Qu Yuan'ı anmaktadır. Bununla birlikte, bu etkinlikler aynı zamanda Çin uygarlığının iyilik, dürüstlük, adalet, uyum ve yurtseverlik değerlerini de teşvik ediyor ve koruyor.

△Hubei eyaletinin Yichang kentinde, öğrenciler Qu Yuan Anıtı’nda Qu Yuan’ın heykeli önünde saygı duruşunda

 Zongzi ve diğer bayram yemekleri

 Zongzi yeme geleneği, Duanwu Bayramı'nın önemli unsurlarından biridir. Zongzi, "Jiaoshu" olarak da bilinen, içine yapışkan pirinç konulmuş, saz veya bambu yapraklarıyla sarılıp ince bir iplikle dörtgen ya da yastık şeklinde bağlanmış ve sonrasında su içinde pişirilmiş bir yiyecektir. Duanwu Bayramı'nın arifesinde, her aile bayramda tüketmek üzere Zongzi yapar ve pişirir. Zongzi, ayrıca bir hediye olarak da verilebilir. Duanwu Bayramı sırasında, insanlar birbirlerini ziyaret ederken, kendi yaptıkları Zongzileri birbirlerine hediye olarak sunarlar.

Duanwu Bayramı'nda, Zongzi'nin yanı sıra, Çin'in belirli bölgelerine özgü diğer yemekler ve içecekler de tüketilir. Örneğin, tuzlanmış ördek yumurtaları yeme ve Xionghuang adı verilen kırmızı bir içki içme geleneği, halk arasında kötülüklerden korunma inançlarından kaynaklanmaktadır.

△Duanwu Bayramı’nın geleneklerinden biri, Zongzi yapmak

 2009 yılının Eylül ayında, Çin Duanwu Bayramı, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi”ne dahil edildi. Böylece Çinlilerin tarihi, kültürü ve milli duygusu daha çok insanların saygısını kazanıyor.

△2023 Guangzhou Ejder Kayığı Yarısı’na katılan yabancı dostlar takımını, Guangzhou kentinde yaşayan yabancılar oluşturdu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, “Yurtseverlik, dünyadaki en derin ve en kalıcı bir duygu türü, bir insanın iyi ahlakı ve başarısının temelidir.” diye konuşmuştu. Xi, birçok farklı mekanda yaptığı konuşmada Qu Yuan’dan bahsetmiş ve tüm milleti ortak refah için çalışmaya çağırmıştı. Xi Jinping, Çin medeniyetinin devamlılığı, hoşgörü, birliği, barışçıl özelliğini koruduğuna işaret ederek, günümüzde çağın özelliklerini yansıtan modern medeniyet inşa edilmesi gerektiğini dile getirdi.

Çinli gençler için, Duanwu Bayramı’ndan önce ailesiyle birlikte Zongzi yapmak, bir bayram törenidir. Ayrıca gençler, kendilerine özgü biçimlerle hatıra eşyası icat ediyor ve bayrama gençlik rengini katıyor.

Yolunuz Çin’e düşerse, mutlaka Zongzi ve Duanwu Bayramı’na özgü diğer yiyeceklerin tadına bakmayı ihmal etmeyin, ejderha kayığı yarışını da atlamayın! Asla pişman olmayacaksınız.

△Zhejiang eyaletinin Huzhou kentine bağlı Jiapu kasabasındaki ilkokulda, azınlık etniklere mensup çocuklar, kendi el işlerini gösteriyor.