Eski büyükelçi Cui: "ABD Çin'in çevresinde askeri konuşlanmadan vazgeçmeli"

Singapur’da 20. Shangri-La Diyalogu’na katılan Çin’in eski Washington büyükelçisi Cui Tiankai 4 Haziran’da Reuters’a özel açıklamalarda bulundu. Çin-ABD ilişkilerine değinen Cui, iki ülke arasında üst düzey savunma diyalogunun yeniden başlatılması için ABD’nin samimiyet gösterip Çin’in çevresinde askeri güç konuşlandırmayı durdurması gerektiğini vurguladı.

“Neden okyanusu geçip kapımıza kadar geldiler?” diye soran Cui, “Topraklarımıza ve kara sularımıza gereğinden fazla yanaştılar.” diye konuştu. Bunun Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik bir saygısızlık olduğuna işaret eden Cui, ABD’nin sıkça uyguladığı tek taraflı yaptırımları da eleştirdi.

ABD’nin girişimlerinin Çin-ABD ilişkilerindeki gerginliğe yol açtığını söyleyen Cui, “Eğer iyi niyet varsa ve samimiyetle yaklaşılırsa, etkili bir temas yöntemi bulunabilir.” dedi.

İkili ilişkilerin geleceğine yine de iyimser bakan Cui Tiankai, kısa vadede durumun iyileşebileceğini ve Çin’in her zaman olduğu için ABD dahil tüm ülkelerle diyalog kurmaya hazır olduğunu dile getirdi.

Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Savunma Bakanı Li Shangfu, 3 Haziran’da Shangri-La Diyalogu’nda yaptığı konuşmada bir şarkının sözlerini hatırlattı: “Kapıya gelen dost ikramla, çakal ise av tüfeğiyle karşılanır.”

Li, Çin’in barışçı gelişme yolunda ısrar ederken, aynı zamanda kendi meşru çıkarlarını korumaktan vazgeçmeyeceğini, ülkenin çekirdek çıkarlarını feda etmeyeceğini yineledi. Li, Taiwan meselesinin Çin’in en büyük çekirdek çıkarı olduğunun ve Çin ordusunun ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü kararlılıkla koruyacağının altını çizdi.

"Askeri zıtlaşma neden hep bizim hava sahamızda gerçekleşiyor?"

“Çin’in askeri uçağı ve gemisinin ABD’nin askeri uçağı ve gemisini engelleyip kovduğu” iddiasıyla ilgili olarak, Çin Savunma Bakanı Li Shanghai, Çin ve çok sayıda ülkenin deniz ve hava sahasındaki karşılaşmaya ilişkin kural saptadığını açıkladı ve şu soruyu yöneltti: “Ben de bir soru sormak istiyorum. Az önce bahsettiğiniz sorunlar neden diğer ülkenin değil de hep Çin’in hava sahasında ve deniz sahası yakınlarında meydana geliyor?”

Reuters’in haberine göre, ABD Donanması’na bağlı 7. Filo 3 Haziran’da yaptığı açıklamada, USS Chung-Hoon adlı destroyer ve Kanada’nın Montreal adlı fırkateynin aynı gün Taiwan Boğazı’ndan geçtiğini duyurdu. Montreal’da bulunan Kanadalı gazeteci Machenzie Gray, Çin’in askeri gemisinin rotasını değiştirip “nispeten hızlı bir şekilde” Chung-Hoon’un önünden geçtiği iddiasında bulundu. Montreal’in kaptanı da iki gemi arasında 150 yarda mesafe kaldığını iddia etti.

Çin ve ABD’nin askeri gemilerinin “neredeyse çarpışacağını” gösteren video NBC gibi medya kuruluşlarında yayınlandı. ABD ordusunun Hint-Pasifik Komutanlığı 3 Haziran günü geç saatlerde açıklama yaparak, Çin Donanması’nı çok tehlikeli girişimlerde bulunmakla suçladı.

Buna karşı, Çin Halk Kurtuluş Ordusu’na bağlı Doğu Harekat Alanı Komutanlığı’nın sözcüsü Shi Yi bir açıklama yaparak, ABD ve Kanada’nın askeri gemilerini takip ettiklerini ve yasa ve kurallara göre tepki gösterdiklerini kaydetti.

ABD Savunma Bakanı Austin, Shangri-La Diyalogu’nda yaptığı konuşmada, ikili ilişkilerdeki zorluğun sorumluluğunu Çin tarafına yükleyerek, Çin’in ABD ile prüzsüz temas kanalını korumak istemediğini kaydetti.

Austin’in gerçek dışı suçlamasına karşı, Çin Merkezi Askeri Komisyonu’ndan Korgeneral Jing Jianfeng, Austin’in Hint-Pasifik stratejsini kışkırtmasının ABD’nin hegemonyasını korumayı ve gruplaşmayı teşvik etmeyi amaçladığına dikkat çekti.

ABD, Asya-Pasifik bölgesindeki askeri varlığını artırırken, rutin şekilde hedefli askeri tatbikat ve eğitim faaliyetleri düzenleyerek bölgede barış ve istikrarı bozdu, bölge ülkelerinin gelişme arayışının temelini sarstı. Bunun arkasındaki asıl amaç konusunda tüm taraflar uyanık olmalıdır.