Elon Musk "siyam ikizi" benzetmesiyle ne demek istedi?

Attığı her adımla büyük dikkat çeken Tesla CEO’su Elon Musk, üç yıl sonra tekrar Çin’e geldi. Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Dışişleri Bakanı Qin Gang, 30 Mayıs’ta Musk’u kabul etti. Musk görüşmede Tesla’nın ayrışmaya karşı çıktığını vurguladı.

Musk, ABD ile Çin’in çıkarlarının “siyam ikizleri gibi” birbirine bağlı ve ayrılmaz olduğunu belirtti. Çin-ABD ilişkisinin sıkıntılar yaşadığı dönemde Musk’un bu ifadesi, birçok ABD’li firmanın sesini yansıtıyor. Washington bu seslere kulak vermeli.

Belirgin kişilik özellikleriyle tanınan Musk, Çin pazarına ilgisini hiç gizlemedi. Üç yıl önce Çin menşeli Model 3’ün teslim törenine katılmak için Shanghai’ya gelen Musk, törende sürpriz şekilde dans etti. Tesla, üç yıl içinde büyük kazançlar elde etti. Tesla’nın yıllık raporuna göre 2022 yılında Tesla’nın Shanghai fabrikası, 710 bin araç teslim etti ve bu rakam, dünya çapındaki toplam miktarın yarısını geçti. Bu yılın ocak-nisan ayları arasında Tesla, Çin pazarına 170 bin araç teslim etti ve bu rakam geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 61 arttı. Bir ay önce Tesla’nın enerji depolama ürünü Megapack üretme fabrikası projesi Shanghai serbest ticaret pilot böglesi olan Lingang Özel Bölgesi’ne yerleşti.

Musk’tan önce Apple, J.P.Morgan ve General Motors’un da aralarında bulunduğu ABD’li firmaların yetkilileri Çin’i ziyaret etmişti. ABD yönetiminin ülkedeki şirketleri Çin’den ayrışmaya teşvik ederken ABD’li firmaların yetkililerinin Çin ziyaretleri, Çin’in gelişmesinin dünya için bir fırsat olduğunun kanıtı değil midir?

Bir hafta önce Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao, Shanghai’da ABD’li firmalarla bir araya geldi. Wang, Çin’in yüksek kaliteli dışa açılmayı sürdürerek ABD’li firmaların Çin’de faaliyet göstermelerini ve ortak kazanç elde etmelerini olumlu karşıladığını vurguladı. Firma temsilcileri, Çin pazarının gelecek perspektifine iyi baktıklarını ve Çin pazarını daha iyi keşfetmek istediklerini söyledi.

İş iştir. Maliyeler kârı yüksek olan yerlere gider. Bu ekonominin kuralıdır. Son 5 yıl içinde Çin’deki yabancı firmaların yatırımdan kazandıkları kâr oranı yüzde 9,1’e ulaştı. Bu oran Avrupa ve ABD’de sadece yüzde 3 civarında.

Çin'deki Amerikan Ticaret Odası (AmCham China) tarafından yapılan anket sonucu, Çin’de faaliyet gösteren ABD’li firmaların yüzde 66’sının gelecek iki yılda Çin’e yatırımı koruyacağı veya artıracağını gösteriyor.

ABD firmaları Çin pazarına iyimser bakarken, Amerikan yönetiminin ayrışmacı yaklaşımının kendilerine zarar vereceğini de görüyorlar. Bu firmalar, siyasetin kurbanı haline gelmek istemiyor. Financial Times gazetesinde yer alan makalede Batılı ülkelerin Çin’i kısıtlamaktan ibaret olan “risklerden kurtulma” düşüncesinin aslında büyük bir risk olduğu belirtildi.

Çin ve ABD ekonomileri, birbirini tamamlayıcı niteliktedir. İki tarafın karşılıklı yarara dayalı iş birliği, her iki ülkenin çıkarına uygun olduğu gibi bütün dünyaya yararlıdır. Bu temel bir anlayış ve defalarca gerçeklerle doğrulanmıştır. Akılları hep “jeopolitik çıkar” ve “kişisel siyasi amaç” peşinde olan Amerikalı siyasetçilere kıyasla Musk gibi iş insanları bu anlayışı daha rasyonel bir şekilde değerlendiriyor ve ABD ile Çin’in çıkarlarının “siyam ikizleri gibi” birbirine bağlı olduğunu teşhis edebiliyor.

Uzun zamandır Çin, ABD ile arasındaki ilişkiyi düzeltmekte içtenlik gösteriyor. Ancak bu hedefe kavuşulması için ABD’nin de aynı yönde yürümesini gerektiriyor. İkili ilişkilerin dondurulacağını tahmin eden Amerikalı yöneticiler, kendi hatalarını düzeltmek için frene basmaya ve iş birliği için gaz vermeye hazır mı? Musk gibi rasyonel iş insanlarının Amerikan yönetiminden beklentisi, tam gaz iş birliği.