Çin ve beş Orta Asya ülkesi, kader birliği inşasında yeni bir döneme girdi

Çin-Orta Asya Zirvesi 18-19 Mayıs tarihleri arasında kadim İpek Yolu’nun doğudaki başlangıç noktası olan Xi’an kentinde düzenlendi. Zirvenin yapılmasıyla Çin-Orta Asya Liderleri Görüşme Mekanizması resmen kuruldu. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, zirvede yaptığı konuşmada, Çin ile beş Orta Asya ülkesinin yardımlaşma, ortak kalkınma, genel güvenlik ve nesilden nesile aktarılan dostluk kavramlarında ısrar ederek, Çin-Orta Asya kader birliğinin oluşumunda yeni bir dönem başlattığını belirtti. Zirvede finans, tarım, yoksullukla mücadele, yeşil ve düşük karbonlu kalkınma, sağlık ve dijital inovasyon gibi yeni gelişen alanlarda uzlaşılar sağlandı.

 Xi Jinping, Orta Asya liderlerini törenle karşıladı

Xi Jinping ve eşi Peng Liyuan, Xi’an kentinde Orta Asya ülkelerinden konuklarıyla fotoğraf çektirdi.

Kadim İpek Yolu’ndan “Kuşak ve Yol”a yolculuk

Çin ile Orta Asya arasındaki temasların tarihi, 2 bin 100 yıl öncesine uzanır. Xi’an kentinden başlayarak Orta Asya’dan geçip Avrupa’ya kadar uzanan 7 bin kilometrelik kadim İpek Yolu, ticaretin artmasına ve kültürlerin kaynaşmasına yardımcı oldu. İpek Yolu, BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Doğu ile Batı medeniyetlerinin diyalog yolu olarak tanımlandı.

Çöldeki kervan ekibi

Dunhuang Mağaraları’ndaki bir duvar resmi: “Zhang Qian’ın Batı Bölgelerini Ziyareti”

Çin ile beş Orta Asya ülkesi 1992 yılında diplomatik ilişkiler kurdu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, 2013 yılında Orta Asya ziyareti sırasında İpek Yolu Ekonomik Kuşağı’nı ortaklaşa inşa etme çağrısında bulundu. Bu inisiyatifin ortaya koyulmasıyla Çin ve Orta Asya, geleceğe dönük derin bir işbirliği başlatarak İpek Yolu’nun yeniden kalkınmasını hızlandırmaya başladı.

Çin, son 10 yıldır Orta Asya ülkelerinin en büyük ticaret ortağı oldu. Çin ile beş Orta Asya ülkesi arasındaki ticaretin hacmi rekor kırarak 70,2 milyar dolara ulaştı.

Almatı’dan gelen X9020 sefer sayılı Çin-Avrupa yük treni, Xi’an kentinin Xinzhu Tren İstasyonu’na ulaştı

Kadim İpek Yolu, günümüzde kara yolu, demir yolu, hava yolu, petrol ve doğal gaz boru hatlarını içeren kapsamlı ve üç boyutlu bağlanırlık ve işbirliğine dayalı bir ağ hâline geldi. İpek Yolu, Orta Asya ülkelerinin endüstriyel dönüşümünün hızlandırılması, bağlanırlığın artırılması ve vatandaşların yaşam seviyesinin yükseltilmesine yardım ederken, Avrasya’daki sanayi ve tedarik zincirinin pürüzsüz işleyişi için sağlam bir temel oluşturdu.

Çinli firma tarafından yürütülen Özbekistan’ın Bash ve Dzhankeldy bölgelerini kapsayan rüzgâr enerjisi projesi

Kadim İpek Yolu üzerindeki kervanlar günümüzde halklar arasındaki temas ve ziyaretlere dönüştü. Çin ve beş Orta Asya ülkesi arasında 62 kardeş şehir ilişkisi kuruldu. Her yıl yüz binlerce kişi karşılıklı ziyaretler yaparak 2 bin yıldır süren dostluk hikâyesini sürdürüyor.

Tacikistan’ın Duşanbe kentinde bulunan Luban Atölyesi’ndeki öğretmen ve öğrenciler.

Anhui eyaletinin Hefei kentinde Özbek öğrenci Mila, Çinli ilkokul öğrencilerine ücretsiz olarak müzik öğretiyor.

Çin ve beş Orta Asya ülkesi, halklarının temel çıkarlarından ve parlak bir gelecek arzusundan hareket ederek, Çin-Orta Asya Kader Birliği’ni inşa etme planıyla açık, şeffaf, karşılıklı yarara dayalı, eşit ve pragmatik bir işbirliği mekanizması tesis etmek için çaba göstermekte.

Çin ile Orta Asya ülkeleri arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana geçen 31 yılda, 6 ülkenin liderleri ilk defa yüz yüze bir zirve gerçekleştirdi. Xi Jinping, zirvede öneriler ve inistiyatifler ortaya koyarak, ilişkilerin yeni çağdaki rotasını çizdi.

Çin ile Orta Asya ülkeleri kader birliği tesis etmeye çalışıyor

Xi Jinping, zirvede yaptığı konuşmada “Çin ve Orta Asya, birbiriyle yardımlaşan, dayanışma içinde bulunan ve karşılıklı güvene sahip bir birlik inşa etmeli; ortak kazanca dayalı ve karşı tarafın başarı kazanmasına yardım eden bir birlik inşa etmeli; çatışmalardan uzaklaştıran ve barış içinde yaşamayı sağlayan bir birlik inşa etmeli; birbirini yakından tanıyan, aynı fikir ve eylemlere sahip bir birlik inşa etmeli.” dedi.

Xi Jinping, aynı zamanda ekonomik ve ticari ilişkileri genişletme, bağlanırlığı artırma, enerji işbirliğini yoğunlaştırma, yeşil inovasyonu hızlandırma, kalkınma becerilerini yükseltme ve bölgesel barışı koruma önerilerinde bulundu.

Zirveyi takip eden Özbek gazeteci, Çinli oyuncularla özçekim yapıyor.

Söz konusu görüş ve öneriler, insanlığın kader birliği inşası anlayışının Orta Asya bölgesindeki somut bir örneği oldu.