ABD'de iki bankanın iflası, Fed'in agresif faiz artırımından mı kaynaklanıyor?

ABD’de Silikon Vadisi Bankası’nın (SVB) 10 Mart’taki iflası, 2008 küresel finansal krizinden bu yana ABD'de kayıtlara geçen en büyük banka iflaslarından biri oldu. SVB’nin ardından New York merkezli Signature Bankası’nın iflası da 12 Mart’ta duyuruldu.

ABD Maliye Bakanı Janet Yellen, aynı gün yaptığı açıklamada, SVB’nın iflasının esas olarak ABD Merkez Bankası'nın (FED) faiz oranlarını devamlı olarak arttırması ve bu durumun bankanın elindeki tahvil gibi finansal varlıklarının fiyatlarının düşmeye devam etmesine yol açmasından kaynaklandığını söyledi.

 FED'in agresif faiz artırımı bankacılık sektöründe krize yol açtı

SVB, ağırlıklı olarak start-up şirketlerine hizmet vermektedir ve kâr modeli, müşterilerin tasarruflarını uzun vadeli tahviller satın almak için kullanmaktır.

FED’in faiz artırımının etkisiyle son zamanlarda risk sermayesi yatırımı azalan start-up şirketleri, zorluklarla karşılaştı ve peş peş mevduat çekti. SVB, müşterilerin para çekme ihtiyaçlarını karşılamak için bazı tahvilleri satmak zorunda kaldı.

Ancak FED’in agresif faiz artırımı, ABD tahvili gibi tahvil benzeri finansal varlıkların devamlı değer kaybetmesine yol açtı. Bu durumdan ötürü yetersiz likidite ve yetersiz borç ödeme gücüyle karşı karşıya olan SVB, tahvil satışı sürecinde dev kayıplara uğradı ve sonunda iflas etti.

Kriz yayılmaya devam edebilir

SVB ve Signature Bankası'nın peş peşe kapanmasının ardından, FED, ABD Hazine Bakanlığı ve Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) tarafından 12 Mart’ta yapılan ortak bildiride, adı geçen iki bankanın tüm mevduat hesaplarının garanti altına alınacağı, FDIC’nin 100 milyar dolarlık mevduat sigortası belirtildi.

Ancak ABD basınında SVB’nın durumunun bir istisna olmayabileceğine, FED'in devamlı faiz artırımı nedeniyle birçok ABD bankasının elindeki tahvillerin değer kaybettiğine dikkat çekildi.

2022 yılı sonu itibariyle, ellerindeki tahvil finansal varlıkları nedeniyle ABD bankacılık sektörünün toplam gerçekleşmemiş yatırım kaybı 620 milyar ABD dolarına çıktı.

İki bankanın kapanmasının etkilerinin artmasının daha fazla bankanın likidite çekmek için tahvileri satmasına yol açması halinde, FDIC’nin 100 milyar dolarlık fonu bir işe yaramayabilir. 

ABD finans çevreleri endişeli

FDIC eski başkanı William Isaac, daha fazla bankanın kapanacağından hiç şüphesi olmadığını, ancak şu anda kapanacak bankaların sayısını ve ölçeğini tahmin etmenin imkansız olduğunu söyledi.

Uzmanlar, Fed'in enflasyonu engellemek amacıyla faiz artırımı yaparken finansal sistemin istikrarını da koruması gerektiği, ancak bu iki eylemin belli bir derecede birbiriyle çeliştiği görüşünde.

ABD yönetimi, mevduat sahiplerini sakinleştirmek için bazı önlemler almasına rağmen, ülkedeki bankacılık sektörünün temel sorunlarını ve iflasın yayılma etkilerini halen temelden çözemiyor.