Bahar Bayramı, aile buluşmasının ötesine geçti

Çinlilerin en önemli geleneksel bayramı olan Bahar Bayramı için kutlamalar 6 Şubat’ta sona erdi. 7 Şubat’ta Kaplan Yılı’nın ilk iş günüde herkes iş başına döndü.

Pandemi sırasında üç Bahar Bayramı geçti. Seyahat kısıtlamaları nedeniyle evlerine dönemeyenler, bayramın olmazsa olmazı olan aile buluşmalarından mahrum kaldı. Çok sayıda kişi çalıştığı veya eğitim aldığı kentte kalmayı tercih etti. Memleketlerinden uzakta insanlar farklı bayram kutlama biçimleri geliştirdi.

Salgın şartları, bayramın tadını etkilemiş görünüyor. Pek çok kişi “bayramın eski tadı yok” diyerek dertleniyor. Sosyal medyada çıkan yorumlarda, bayram öncesi temizlik bile yapmak istemediğini söyleyen kullanıcılara rastlanıyor.

Fakat yoğunluğu ne kadar farklı olursa olsun, herkes bir şekilde bayramın tadını hissetmek istiyor. Bayram trafiğinde yollar yine dolup taştı. Tüm endişe ve engellere rağmen, insanların içinde eve dönme dürtüsü var. Bayram alışverişleri yine ihmal edilmedi. Salgının zorlamasına rağmen, bir çeşit rövanş duygusuyla bayramın hakkını vermek isteyenler de az değil.

Bayramın anlamını tartışmadan önce sıradan Çinlilerin bayram hikâyelerine bakalım.

   Sıradan Çinlilerin Bahar Bayramı hikâyeleri

Bayramın arife gününde, Hunan eyaletinde yaşayan Zhu Liangsu ailesi birlikte öğle yemeği yedi ve sohbet sırasında yakınlarda inşa edilen yüksek hızlı tren hattının bahsi geçti. Zhu, kendisinin de görmek istediğini, fakat oraya kadar yürüyemeyeceğini söyledi.

89 yaşındaki Zhu’nun 3 oğlu, hemen konuşup karar aldı; babalarını sırtlarında taşıyarak gezdirmeye karar verdiler.

Zhu’nun evinden yüksek hızlı tren hattına sadece çamurlu bir yol var. 3 kardeş dağ yolunda sırayla babalarını sırtında taşıyarak 40 dakika yürüdü ve nihayet hat yanına geldi. Gözyaşlarına boğulan Zhu, memleketinin giderek daha da güzelleştiğini söyledi.

Sıradan bir Çinli erkek, 83 yaşındaki annesinin iyi yürüyemediğini, annesine bayram hediyesi olarak başkasının attığı dağcı sopasını götürdüğünü söyledi. Giydiği ayakkabının delik olmasına rağmen atmayacağını, götürebildiği her şeyi eve götürdüğünü belirtti. Tasarruf ettiği her paranın oğlunun eğitimi ve evlenmesi için kullanılacağını vurguladı.

Genç bir Çinli kız üniversiteden mezun olduktan sonra bir kentte çalışıyor. Her Bahar Bayramı’nda bu kız mutlaka izin alıp memleketindeki dedesi ve babaannesinin yanına gidiyor. Aslında bu kız ilkokuldan sonra anne babasıyla başka bir eyalete yerleşti ve iki ihtiyarla pek uzun zaman geçirmedi. Ancak kız her Bahar Bayramı’nı dede ve babaannesiyle geçiriyor. Bazen anne babası memlekete dönmüyor, kız yine tek başına dönüyor. Başkalar ona nedenini sorduğunda kız dedi ki; çocukluğumu burada geçirdim. Dedem ve babaannemle bağım az buluşmalardan dolayı azalmadı. Şimdi onlar yaşlandı, mümkün olduğunca onlara eşlik etmek istiyorum.

Liu soyadlı bir delikanlı çalıştığı Beijing’de kalmayı tercih etti. Bayramdan 2 gün önce Liu, annesine bir telefon açtı ve annesinin gönderdiği gıda ürünlerini nasıl pişireceğini sordu. Annesi ona ayrıntılı tarifler verdi.

Çin’in kırsal kesiminde çok sayıda anne baba ailelerinin maddi durumunu iyileştirmek için kentte çalışmaya gidiyor, geride çocukları bırakıyor. Bu çocuklar, sadece Bahar Bayramı’nda anne babasına kavuşabilir. Anne babaları genellikle önce tren, sonra otobüs, sonunda 3 tekerlekli araçla ancak eve dönebiliyor, yanında ise mutlaka çocuklara alınan yeni elbise, ayakkabı ve oyuncaklar. Birkaç gün önce çıkan bir habere göre, bir çocuk, gece yarısına kadar kapıda anne babasını bekledi. Buna benzer haberler, Çinlileri çok duygulandırdı.

Bir beyaz yakalı delikanlı, Bahar Bayramı’ndan önce arabayla memleketine dönmeye karar verdi. İş arkadaşları şaşırdı, çünkü arabayla 20’den fazla saat gerekiyor, bunun parasıyla uçakla rahatça gidip dönebiliyor ve onu araba kullanmamaya tavsiye etti. Bu delikanlı dedesinin hikâyesini anlattı. Dedesi köyde oturuyor, eyaletin merkezine 3 saat mesafe var, fakat dedesi ömür boyu o kente gitmedi. Dedesi, torununun Shanghai’daki fotoğrafını görünce hayran kaldı, fotoğraftaki binalara işaret ederek, “bunu sadece TV’de gördüm, torunum bunun gibi yerde yaşıyor, ne kadar güzel” dedi. Delikanlı, dedesi için bir şey yapmak istedi ve bayramdan önce bir araba aldı, amacı, dedesine büyük kenti göstermek. Küçük ve pahalı olmayan araba, hem delikanlının araba rüyası, hem de dedesinin kent rüyasını gerçekleştirdi.

Bunlara benzer daha çok hikâye var.

   Çinlilerin gözünde Bahar Bayramı

Çin’in en büyük geleneksel bayramı olan Bahar Bayramı sıradan bir insan için ne anlam ifade eder?

Jiang Lansuo, bir yerleşim sitesinde çalışan güvenlik görevlisidir. Bayram arifesinde de çalışan Jiang, Bahar Bayramı’nın kendisine kimin için çalıştığını hatırlattığını vurguladı. İç Moğolistan Özerk Bölgesi’nden gelen Jiang, “Aileme kavuşamama rağmen, ailem bana daha fazla çalışma motivasyonu verdi.” diye konuştu.

Jilin eyaletinden gelen Lucie Yu için, Bahar Bayramı muhteşemdir, çünkü bayram insanlara gelecek yıl için ümit verir, yeni yılda ne yapacağını düşünme fırsatı sağlar. Lucie Yu görüşlerini CGTN’le paylaştı: “Geride kalan yıl ne kadar kötü olursa olsun, Bahar Bayramı’nın tadını çıkarmakla, bir kişi her şeyin yeni yılda daha iyi olacağını hisseder.”

Eason Huang, Çin’in güney kesimindeki Guangdong eyaletinden Beijing’e yerleşen bir vatandaş. Bayramı Beijing’de kutlayan Eason Huang, Bahar Bayramı’nın ona hayat temposunu yavaşlatma fırsatını verdiğini dile getirdi.

Benzer yorumlar çok. Ortak görüşler şöyle sıralanabilir:

Bayram, insanlar arasındaki bağı güçlendirir, insanlara yeni yılın ümit ve şans getireceği inancını kazandırır.

Bir ailenin fertleri ayrı ve uzak yerlerde kalabilir. Aile fertlerini bir araya getirebilen bağ olarak sadece Bahar Bayramı kaldı. Bayramdaki birleşme, bir şekilde insanın hafızasında kalır, bir gün onu tekrar uyandırmasını bekler.

Bahar Bayramı, belki bir dönemde sıradan gördüğün ancak belleğinin köşesinde sakladığın bir hatıradır.

Bahar Bayramı, çocukların bayramda eve dönen anne babasına sıcacık sarılmalarıdır. Her bir telefon ve her bir ziyaret, yaşlıların mutluluk anıdır. Bahar Bayramı, Çinlilerin eski şeyleri uğurlamak, mutluluk, bolluk, sağlık ve huzur dileklerinin ifadesidir.

O nedenle salgınla geçen üç yılda insan sağlığının etkilenmesi ve milyonlarca kişinin sevdiklerinden ayrı kalmasına rağmen, insanlar yine Bahar Bayramı’nın tadını çıkarmaya çalıştı ve yine de geleceğe güvenlerini kaybetmedi. Bahar Bayramı’nın asıl manası korunuyor.

   Bahar Bayramı kutlamalarının özeti

Yılın son ayının 8. gününde insanlar bayram havasını hissetmeye başlar. O gün aynı zamanda Budizm’in kurucusu Sakyamuni’nin Buda olduğu gün olarak özellikle kutlanır. O gün atalara ve ölümsüzlere tapınmak, bol mahsul dilemek, La Ba lapasını yemek, La Ba sarımsağı adıyla bilinen turşu yapmak gibi geleneklere uyarak, Bahar Bayramı hazırlıkları başlatılır.

12. ayın 23. gününde Ocak Tanrısına ibadet edilir. Bu özel güne küçük yıl anlamında Xiao Nisan denir. Xiao Nian gelince artık yeni yıl çok yakın demektir, her yerde bayram havası hakim olur, insanlar anne babasına kavuşma adımlarını hızlandırır.

Bayramı arife günü olan Chu Xi’de, son kez tozlar temizlenir, her evde pencerelere pencere çiçeği adıyla anılan kesme kağıt yapıştırılır, ev kapısı bahar beyitleriyle süslenir, fenerler asılır... Akşam yemeğini tüm aile fertleri birlikte yer, gece yarısında yeni yıl hep beraber karşılanır.

Söz konusu gelenekler binlerce yıldır devam ediyor.