Dunhuang duvar resimlerinin muhafızı olan ressamlar
Hepimiz daha önce bu tarihi hikayeyi öğrendik: 1900 yılında, Taocu rahip Wang Yuanlu beklenmedik bir anda Budist kutsal kitap mağarasını keşfetti ve devletin buna önem vermesi ve koruması isteğiyle çalmadık kapı bırakmadı. Ama ne yazık ki çalkantılı bir dönemden geçen Qing Hanedanı’nın bu tür “küçük şeylere” ayıracak vakti yoktu. Taocu rahip Wang, Budist kutsal kitap mağarasını 7 yıl boyunca korudu, daha sonra İngiliz Marc Aurel Stein oraya geldi ve Taocu rahipleri dini değişimler yoluyla ele geçirerek, dört külçe at nalı gümüş ile 24 kutu el yazmaları ve 5 kutu sanat eserlerini çalıp götürdü. O zamandan itibaren, güçlü ülkeler hırsız ve yağmacı kimliklerini gizleyerek, Dunhuang Mogao Mağaraları’ndaki hazineleri arsızca çaldılar...
Günümüzde Dunhuang Mogao Mağaraları’ndaki büyük soygundan geriye sadece Dunhuang duvar resimleri kalmıştır.
Dunhuang duvar resimleri binden fazla yıldır hava koşulları ve insanların verdiği zararlardan dolayı büyük hasar görmüştü. Dunhuang duvar resimlerinin kırılıp dökülmesini önleyebilecek bir teknoloji henüz yoktu, o nedenle Dunhuang duvar resimlerinin sonsuza dek kaybolmasından endişe ediliyordu. Bu durum karşısında Dunhuang duvar resimlerinin koruyucuları olarak, bir grup ressamın otuz yıldır çeşitli zorluklara rağmen, duvar resimlerine bakarak kopyasını çizme çalışmaları yürütmesiyle endişeleri gidermeye başladı. Çünkü ressamlar, Dunhuang duvar resimlerinin sadece insanlar tarafından görülmesi ve çizme becerisinin sonraki kuşaklara aktarılması durumunda, kaybolma tehlikesinin önleneceğine inanıyor.
Dunhuang sanatı alanında öteden beri kök salan Dunhuang Sanat Akademisi, uzun süredir duvar resimlerini kopyalama tekniğinin araştırılması ve duvar resimlerinin gerçek renklerinin korunması çalışmalarını yürüten ve bu çalışmalarından sorumlu tek kurum konumunda. Akademi, kitleler tarafından geniş bir tanırlılık uyandırmak, Dunhuang kültürünün ve sanatının yaygınlaştırılmasını teşvik etmek ve daha çok insanın Dunhuang’ın arkasındaki hikayeyi anlamasını ve Dunhuang’ı gerçekten tanımasını sağlamak için, 30 yıl içinde “Dunhuang’ı Çizmek- 1600 Yıllık Güzellik Sürüyor” adlı ilk kitabı yayımlayarak, yıllardır titizlikle kopyası çizilmiş duvar resimleri okurlarla buluşturdu.
Dunhuang Sanat Akademisi Başkan Yardımcısı Shen Yongping, duvar resimlerine bakarak kopyasını çizme çalışmalarına değinirken şunları söyledi: “Duvar resimlerine bakarak kopyasını çizme çalışmalarında sadece tablet (kalas) işlemi on günü aşkın bir zaman gerektirirken, genellikle büyük bir duvar resminin kopyalanması ise yedi veya sekiz ay hatta bazıları bir yıldan fazla zaman alır. Resimin içeriğinin karmaşıklığına göre, harcanan zaman ve gereken çaba farklı olur. Uzun süreli çalışmalara rağmen, tüm süreç boyunca kopyalama çalışmalarının eksiksiz tamamlanmasına özen gösterilmeli. Kerpiç duvara kopya yaparken eğer hata oluşursa düzetlme yapınca duvar zarar görür ve sonuç verimli olmayacaktır.”
Dunhuang Sanat Akademisi Başkanı Song Ling, duvar resimlerine bakarak kopyasını çizme çalışmalarında karşılaşılan zorlukları şöyle özetledi: “Kopya çizimi için kullanılacak tabletlerin (kalaslar) üretiminde, farklı bölgelerin iklim ve toprak özelliklerini göz önünde bulundurmalı; duvar resimleri tablet üzerine kopyalanırken çizilen çizgiler ve verilen renklenler gibi beceriler kağıtla kopyalamadan çok farklıdır. Aynı büyüklükte tablet ve kağıt üzerine kil kopyalamak için harcanan zaman açısından bakıldığında, tablet işlemi için harcanan zaman kağıt işleminin iki ila üç katına denk gelir. Ressamlar tüm hayatlarını çöle adamışlar ve Dunhuang duvar resimlerini kopyalama yöntemiyle tarihteki ressamlarla diyalog kurarak, kalp bağlantılarını gerçekleştiriyor ve iç dünyalarını yeniden keşfederek, bilgeliğin ortaya çıkmasını sağlıyorlar”.
Tarihte sayısız insan tarafından ortaklaşa yaratılmış manevi bir zenginlik veya binlerce yılı aşkın geçmişe sahip benzeri görülmemiş bir gizli mağara kompleksi olan Dunhuang, birçok hanedanın, milletin, dinin ve kültürün karışımını barındırıyor.
“Dunhuang’ı Çizmek- 1600 Yıllık Güzellik Sürüyor” kitabında yer alan Dunhuang ve Yulin duvar resimlerinin hepsi hazineler arasındaki hazinedir. Kitapta, Mogao Mağaraları’nda ziyarete kapalı mağaralara ait 61 kopya resmi ve 6 özel mağaraya ait 17 kopya resim de dahil olmak üzere 104 temsili eser bulunuyor. Kitaptaki Dunhuang duvar resimleri, sadece tüm canlılar, tanrı generalleri, ‘uçan melek’ (Uçan Buda Karikatür), dokuz renkli geyik ve Miaoyin kuşundan oluşan bir fantezi dünyasını değil, aynı zamanda müzik ve dans, içki ve ziyafet, çiftçilik, hokkabazlık, ünlü rakip Xuanzang’ın kutsal yolculuğu ve M.Ö. 138 yılında Han Hanedanı’ndan memur Zhang Qian’ın Batı Bölgelerine elçi olarak gönderilmesiyle ilgili tarihi hikayelerin yanı sıra kaplan, ejderha, lotus ve hanımeli desenleri gibi muhteşem desenleri içerir. Ayrıca saf estetik deneyiminin dışında, duvar resimlerinin hepsinde yer alan yazılı yorumlar bizi duvar resimlerinin yaratılışının tarihsel arka planına götürür ve resmin ayrıntılarını ve sanatsal özellikleri hakkında bilgi edinmemizi sağlar ve herkese duvar resimlerine nasıl kıymet vermesini öğretir.
Gözü açıp kapayıncaya kadar bin yıl geçti. Geride kalan yıllarda onlarca ressam duvar resimlerinin kaybolmaması ve gelecek nesillere aktarılması için canla başla çalışıyor.
Ressamlar, “Yemek dışında resim yapıyoruz, bir resim yapmak bazen bir yıl alıyor. Bu iş için yaklaşık 30 yıl çaba harcadık, henüz az sayıdaki mağarayı aydınlattık” diyor.
