Çin bilgeliğine dayanan tüm süreçte halk demokrasisi

Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 20.Ulusal Kongresi Çin’in başkenti Beijing’de devam ediyor. ÇKP Merkez Komitesi Genel Sekreteri Xi Jinping’nin ÇKP 20. Ulusal Kongresi açılış töreninde 19. Merkez Komite adına sunduğu rapordaki tüm süreçte halk demokrasisi kavramı, daha önceki kongre raporlarında hiç görülmemişti.

Tüm süreçte halk demokrasisi kavramı, 2 Kasım 2019 tarihinde Shanghai kentinin Changning semtinde incelemelerde bulunan Xi Jinping tarafından ilk kez öne sürüldü. Mart 2021’de “tüm süreçte halk demokrasisi” kavramı, Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Halk Kongresi Organizasyon Yasası’na yazıldı.

Peki tüm süreçte halk demokrasisi nedir? Bu sorunun yanıtını ÇKP Merkez Komitesi Parti Okulu’nun eski başkan yardımcısı Li Junru açıkladı:

Tüm süreçte halk demokrasisi kısaca, halk sadece seçimlere dayalı demokratik hakları kullanmakla sınırlı kalmıyor, aynı zamanda devlet siyasetinin her aşamasında hukuk doğrultusunda demokratik seçim, istişare, karar, yönetim ve denetim haklarından faydalanabiliyor.

13 Ekim 2021’de Xi Jinping, ÇKP Merkez Komitesi Ulusal Halk Kongresi Çalışmaları Toplantısı’nda konuya değinerek şöyle konuştu: “Çin’de uygulanan tüm süreçte halk demokrasisi, süreç boyunca demokrasi ile sonuç odaklı demokrasi, prosedür demokrasi ile somut demokrasi, doğrudan demokrasi ile dolaylı demokrasi, halkın demokrasisi ile devletin iradesi arasındaki uyumu gerçekleştirdi. Tüm süreçte halk demokrasisi, en geniş, kapsamlı, gerçek ve etkili sosyalist demokrasidir.”

Çin’de halk, yasalar uyarınca halk temsilcilerini seçtikten sonra, devletin temel yönetim birimlerinde kurulan “Halk Temsilcileri Evi”nde ve “Halk Temsilcileriyle İrtibat İstasyonu”nda ihtiyaçlarını öne sürerek yasama çalışmaları için önerilerde bulunabilir. “Demokrasi Evi” adı da verilen bu istasyonlar, halkın demokratik haklarını kullanmasına büyük kolaylık sağladı.

Son yıllarda Çin’in birçok bölgesinde vatandaşların sıkça ziyaret ettikleri çayhanalerde de bu tür istasyonlar kuruldu. Her ayın belli günlerinde halk temsilcileri burada vatandaşlarla bir araya gelerek sohbet eder, vatandaşların yaşam sorunlarına çözüm getirir. Bu mekanlarda halkın  sıkıntılarının başarılı şekilde çözülmesi oranı yüzde 95’e ulaştı. Çin demokrasisininin somut bir uygulaması olan “Demokrasi Evi” Çinlilerin bilgeliğinin bir ürünüdür.

Tıpkı Xi Jinping’in dediği gibi, anlaşmazlıkların ilk çözüm yolu istişare olmalıdır. Halkın tüm sıkıntıları, bizzat halk tarafından istişare edilip karara bağlanmalıdır. Bu da halk demokrasisinin özüdür.

Günümüzde ÇKP’nin liderliğinde Çin’de siyasi partiler istişaresi, Halk Kongresi istişaresi, hükümet istişaresi, Halk Siyasi Danışma Konferansı istişaresi, sivil topluluklar istişaresi, toplumun temel birimleri istişaresi, toplumsal kuruluşlar istişaresi olmak üzere yedi demokratik istişare kanalı oluşturuldu. Çin’de siyasetin ana katılımcısı, her hangi bir siyasi parti değil, Çin halkıdır. Çinlilere göre demokrasi, hem seçimde hem de ülke yönetiminde uygulanmalıdır. Örneğin, Çin’de 14. Beş Yıllık Ulusal Kalkınma Planı taslağının hazırlanma sürecinde, hükümet internet yoluyla internet kullanıcılarından 1 milyondan fazla öneri topladı. ÇKP 20.Ulusal Kongresi gibi önemli siyasi etkinlikler ise vatandaşların önerilerini toplamak için başta internet olmak üzere çeşitli kanallar açıldı.

Çin’de bir atasözü vardır: “Ayakkabının ayağa uyup uymadığını ancak giyen bilir.” Dünyada bir ülkenin demokrasi tarzını da ancak o ülkenin halkı tercih etmeli.