AB’nin acil durum planı, Avrupa’yı doğalgaz krizinden kurtarabilecek mi?

AB Enerji Bakanları Toplantısı dün Brüksel’de yapıldı. Bakanlar, Rus doğalgaz arzının daralmasına karşı tüm üye ülkelerin doğalgaz tüketimini yüzde 15 azaltmaları üzerinde anlaştılar. Bununla beraber bazı üye ülkeler, tüketim azaltma zorunluluğundan da muaf tutulacak.

AB’nin Rusya’ya karşı yaptırımlarını sürekli artırmasına karşılık Rusya haziran ayından bu yana doğalgaz sevkiyatını büyük ölçüde azalttı. Bu durum, Avrupa’da doğalgaz yetersizliğine ve bundan kaynaklı fiyat artışlarına neden oldu. Buna karşı AB Komisyonu, geçen hafta acil durum planı yayınlayarak üye ülkelere doğalgaz tüketimini yüzde 15 oranında azaltmalarını önerdi.

AB Komisyonu, bu planla üye ülkelerin enerji krizinin üstesinden gelebilmek maksadıyla birbirine yardım etmelerini istemişti. Ancak AB’nin üye ülkeleri arasında doğalgaz tüketimini azaltma zorunluluğu konusunda fikir ayrılıkları bulunuyor. İspanya, Malta ve Polonya, bu plana karşı çıktıklarını net bir şekilde belirtmişti.

Bu koşullar altında AB enerji bakanları, dün acil olarak bir araya geldi. Düzenleme doğalgaz tüketiminin gönüllük esasına göre yüzde 15 oranında azaltılmasını öngörse de arz krizi oluştuğu takdirde AB ülkeleri oy çoğunluğuyla tüketim kesintisini zorunlu hale getirebilecek. Düzenleme planının 1 Ağustos 2022 ile 31 Mart 2023 tarihleri arasında uygulanması öngörülüyor.

Doğalgaz tüketim azaltma zorunluluğundan muafiyet için  koşullar

Dikkate değer bir husus da şu ki, AB, doğalgaz tüketim azaltma zorunluluğundan muafiyet için koşullar öne sürdü. Örneğin, AB doğalgaz şebekesine bağlantısı olmayan ülkeler tüketim azaltma zorunluluğundan muaf tutulacak. AB, söz konusu ülkelerin doğalgaz tüketimini azaltmaları durumunda bile tasarruflarının başka üye ülkelere gönderemeyeceklerini belirtti. Bunun dışında kendi elektrik ağı Avrupa Elektrik Sistemi’ne dahil edilmeyen ve doğalgazla elektrik üretimine bağlı olan ülkeler de tüketim azaltma zorunluluğundan muaf tutulacak.

Farklı talepler mevcutken acil durum planı ne kadar etkisi olacak?

Araştırmacılara göre Rusya’ya karşı yaptırımların artırılmasıyla AB’nin enerji krizi ve üye ülkeleri arasındaki anlaşmazlıklar daha da ciddileşecek. Bir yandan AB, dünyaya “AB içinde birlik” mesajını acil olarak göstermeye çalışıyor, öte yandan AB içinde farklı taleplerin bulunmasından dolayı üye ülkeleri doğalgaz yetersizliğine karşı önce kendi ülkesinin çıkarını göz önünde bulunduruyor. Dolayısıyla AB’nin son acil durum planının AB’nin enerji krizini ne kadar gevşetebileceği henüz bilinmiyor. Ama kesin olan şu ki; AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, kendi krizini ciddileştiriyor. Farklı taleplerin AB içinde yarattığı fikir ayrılıkları, Rusya’ya karşı yaptırımın daha da artırılması hatta şu an mevcut olan yaptırımların yürürlüğünün devam etmesini zorlaştırıyor.