Afrika’ya süresi dolmuş aşılar veren Batı’nın zararı kendisine

Nijerya Ekim ayında Avrupa’dan 2,5 milyon dozdan fazla AstraZeneca aşısı aldı, ancak bunların yaklaşık yarısının son kullanma tarihi Kasım ayında sona erdi. Nijerya hükümeti, geçen hafta süresi dolan aşıları imha etmek zorunda kaldı.

Afrika’nın en yoğun nüfusa sahip olan ülkesi Nijerya için söz konusu kararın alınması görece zordu. Şu anda Nijerya’da tespit edilen toplam vaka sayısı 230 bini aştı. Son günlerde Nijerya’da günlük vaka sayısı bini geçti. Ancak ülke nüfusunun ilk doz aşılama oranı sadece yüzde 6’da kaldı.

Nijerya, Afrika’da Batı’dan süresi dolmuş aşıları teslim alan tek ülke değil. Bu yılın Temmuz ayında Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) verilen istatistiklere göre, Afrika’daki 8 ülke daha son kullanma tarihi geçmiş aşı sorunuyla karşı karşıya bulunuyor. Malavi ve Güney Sudan gibi ülkeler on binlerce aşıyı imha etmek veya atmak zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu Dönem Başkanı Abdulla Shahid, bu yılın sonuna kadar sadece 5 Afrika ülkesinin nüfusunun yüzde 40’ının aşılanma hedefine ulaşabileceğini ifade etti.

Aşıların son kullanım tarihinin dolmasına izin vermekle kıyaslandığında, bazı Avrupa ülkelerinin Afrika ülkelerine aşı yardımında bulunması övgüye değer bir ilerlemedir, ancak sağlanan aşıların kalitesi güvence altına alınmalıdır.

Afrika ülkelerinin süresi dolan aşıları imha etmek zorunda kalması, Batı’nın “aşı milliyetçiliğinin” hala iş başında olduğunu gösteriyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) verilerine göre, ABD’de bu yıl Mart-Eylül ayları arasında en az 15,1 milyon doz aşı israf edildi. ABD medyasında yer alan habere göre, ülkede israf edilen aşıların sayısı birçok gelişmekte olan ülkedeki aşılama sayısını çoktan geçti. Güney Afrika Devlet Başkanı Cryil Ramaphosa, zengin ülkelerin kendi nüfuslarının ihtiyaçlarını aşan aşıları sipariş ettiğini ancak onlara sadece kalan artıkların verildiğini, bu durumdan dolayı hayal kırıklığına uğradıklarını kaydetti.

Çin daima verdiği sözü tutmuştur

İhtiyacı olan düşük gelirli ülkelere yardım etmek, uluslararası toplumun özellikle büyük devletlerin kaçınılmaz sorumluluğudur. Bu bağlamda Çin aşıları daima küresel bir kamu ürünü olarak görmüştür ve verdiği bağış sözlerini yerine getirmiştir.

Kasım ayı sonu itibarıyla Çin, neredeyse tüm Afrika ülkelerine yaklaşık 180 milyon doz aşı sağladı. Kısa süre önce düzenlenen Çin-Afrika İşbirliği Forumu’nun 8. Bakanlar Toplantısı’nda, Çin, Afrika’ya 1 milyar doz aşı daha sağlayacağını duyurdu. Çin’in desteklediği aşılar, Doğu Afrika’daki Uganda’dan Güney Afrika’daki Zimbabve ve Mozambik’e kadar peş peşe ulaştı. Bunun yanı sıra, Çin’in geliştirdiği inaktif aşıların kullanım süresi genel olarak 2 ile 3 yıl ve aşıların nakliye ve saklama koşullarının gereksinimleri yüksek maliyetli değil. Bunlar, düşük ve orta gelirli ülkelerin ihtiyaçlarına oldukça uygun.

DSÖ, “2022 yılı pandemiyi bitirdiğimiz bir yıl olmalıdır.” diye çağrıda bulundu. Bu hedefe ulaşmak için dünya haritasında hiçbir ülkenin geride bırakılmaması gerekir. Düşük ve orta gelirli ülkelerde aşıların adil dağılımı ve yaygın aşılama konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmelidir.

Batılı ülkeler sorumluluk üstlenip, Çin gibi Afrika’ya nitelikli ve nicelikli aşı sağlamalı ve dünyada bir bağışıklık bariyeri oluşturmak için çaba harcamalıdır.