“Çin oyunun kurallarını değiştirdi”
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, 21 Eylül’de BM 76. Genel Kurulu’nda video yoluyla yaptığı konuşmada, Çin’in gelişmekte olan ülkelerde enerjinin yeşil ve düşük karbonlu kalkınmasını destekleyeceği, artık yurt dışında kömür santrali projeleri inşa etmeyeceği taahhüdünde bulundu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM İklim Değişikliği Konferansı (COP26) Başkanı Alok Sharma ve ABD İklim Özel Temsilcisi John Kerry, Xi’nin açıklamasını memnuniyetle karşıladı.
John Kerry Çin'in söz konusu kararının "büyük bir katkı" olacağını belirterek övgüsünü dile getirdi.
Birçok uluslararası medya kuruluşu ile enerji ve iklim alanındaki uzman da Çin'in kararının büyük önem taşıdığı kanısında.
Boston Üniversitesi'ne bağlı Küresel Kalkınma Politikaları Merkezi Direktörü, Çin'in böyle bir taahhütte bulunan ilk gelişmekte olan ülke olduğunu, bunun “büyük takdiri hak ettiğini” belirtti.
Al Jazeera’daki haberde de Çin küresel kömür enerjisi sektöründe “oyun değiştirici” olarak tanımlandı.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Küresel Enerji İzleme Örgütü'nün (GEM) verilerine göre, Çin'in yurt dışındaki kömür santrali projelerini durdurma taahhüdü, 50 milyar dolar değerinde yatırımın buharlaşması ve her yıl 200 milyon ton karbondioksit emisyonunun azaltılması anlamına geliyor.
Çin’in bir elektrik şirketinde görevli üst düzey bir yetkili, Çin'in 2-3 yıl önce yurt dışındaki kömür santrallerinin finansmanını yavaşlatmaya başladığını söyledi.
“Bu büyük bir katkı”
John Kerry, 21 Eylül’de Alman medyasına verdiği röportajda, Çin’in açıklamasını olumlu bir şekilde karşılayarak “Bu konu hakkında Çin’le uzun bir zamandır müzakere ediyoruz. Bu büyük bir katkı, ayrıca Glasgow (İklim Konferansı) için hayata geçirmemiz gereken bir çaba.” dedi.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin 26. Taraflar Konferansı (COP26), kasım ayında İngiltere'nin Glasgow kentinde yapılacak.
COP26 başkanlığını yürüten Alok Sharma, Twitter hesabındaki paylaşımda “Kömür enerjisi için beklentiler zaten çok açık. Çin'in taahhüdünü memnuniyetle karşılıyorum. İklim konferansında kömürü geçmişe ait bir unsur hâline getirmeliyiz.” ifadesini kullandı.
Kerry ve Sharma eylül ayı başlarında Çin'i ziyaret ederek Çin'in İklim Özel Temsilcisi Xie Zhenhua ile Tianjin'de görüşmüştü.
BM Genel Sekreteri Guterres, BM 76. Genel Kurulu kapsamındaki genel görüşmelerde yaptığı konuşmada, Çin'in yurt dışındaki kömür santrali projelerini durdurarak yeşil ve düşük karbonlu enerjiyi destekleme kararını memnuniyetle karşıladı.
BM üyelerinin iklim değişikliğiyle mücadeleyi güçlendirmesi gerektiğini vurgulayan Guterres, sıcaklık artışının 1,5 santigrat dereceye kadar kontrol edilmesinin iklim değişikliğini hafifletmede önemli bir adım olduğunu kaydetti.
“Çin, oyunun kurallarını değiştirdi”
Bloomberg’de yer alan Çin merkezli Uluslararası Yeşil Finans Enstitüsü'nün verilerine atıfta bulunulan yazıda, dünya genelinde şu an kömürle çalışan elektrik santrallerinin yüzde 70'inden fazlasının Çin finansmanına dayandığı belirtildi.
Öte yandan, Bloomberg’de temmuz ayında yer alan habere göre, yılın ilk yarısında, Kuşak ve Yol inisiyatifi kapsamında hiçbir kömür enerjisi projesine sermaye sağlanmadı. Bu durum, inisiyatifin ortaya koyulmasından bu yana ilk kez görüldü.
The New York Times’taki makalede, Çin’in taahhüdünden sonra, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika gibi diğer büyük kömür kullanıcılarının daha ciddi bir ikilemle karşı karşıya kalacağına yer verildi.
“Çin’in kararı, övgüye değer”
Öte yandan, Çin’in kararı aynı zamanda enerji tasarrufu ve emisyon azaltımı alanlarındaki uzmanlardan da övgü aldı.
ABD Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi (NRDC) Başkanı Manish Bapna, "Bu kararın COP26'dan önce duyurulması ileriye doğru atılmış önemli bir adım. Bu ilerleme, Çin ile diğer büyük ülkelerin daha görkemli uluslararası ve yerel hedeflere ulaşması için bir kapı açtı.” dedi.
Çevre konusuna odaklanan bir düşünce kuruluşu olan Dünya Kaynakları Enstitüsü’nün direktör yardımcısı Helen Mountford da Al Jazeera'ya yaptığı açıklamada, bunun bir dönüm noktası olduğunu, insanların artık dünyanın en kirli fosil yakıtlarını kullanmayacağını söyledi.
İngiliz "The Guardian"da yer alan habere göre de bir dönem BM’de iklim sorunlarıyla ilgili görev üstlenen ABD Asya Derneği Politikalar Araştırma Enstitüsü araştırmacılarından Thom Woodroofe, bu kararın Çin’in geleceğin yenilenebilir enerjide olduğu anlayışını benimsediğini bir kez daha kanıtladığını belirtti.
Columbia Üniversitesi'ne bağlı Küresel Enerji Merkezi'nin kıdemli araştırmacılarından David Sandalow da Çin'in kararının, dünyanın dört bir yanındaki enerji firmalarına, yeni kömür santrallerinin gelecekte büyük engellerle karşılaşacağına dair güçlü bir sinyal gönderdiğini söyledi.
