Çin’in önerileri Afganistan sorununun çözümüne yön verdi

Ren Jie, CRI Haber Merkezi

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping dün, Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) liderlerinin katılımıyla gerçekleşen Afganistan Sorunu Zirvesi’nde, Afganistan sorunu hakkında üç maddelik bir öneri ileri sürdü. Xi zirvede, Afganistan’ın egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi şartıyla, tüm etnik gruplara mensup vatandaşların ülkenin kaderini tayin etmesinin sağlanması gerektiğinin altını çizdi.

Afganistan’daki durumda kökten değişiklikler meydana geliyor ve ülke kaostan asayişe doğru kritik bir dönemden geçiyor. SİÖ ve KGAÖ üyelerinin Afganistan’ın yakın komşuları olarak, kader ve güvenlik ortaklığı anlayışından hareket edip, barışı birlikte koruması gerekiyor.

Xi Jinping, Afganistan Sorunu Zirvesi’nde ilk kez Çin’in bu konudaki görüşlerini ve önerilerini açıkladı. Xi, “Afganistan’ın istikrarlı geçişinin hızlandırılması”, “Afganistan’la iletişim ve diyalog yürütülmesi” ve “Afgan halkının zorlukların üstesinden gelmesine yardım edilmesi” olmak üzere üç maddelik öneride bulundu. Xi’nin söz konusu önerileri, Afgan halkının ülkede düzeni yeniden tesis etme konusundaki genel isteklerine ve uluslararası toplumun genel kaygılarına uyuyor.

Her şeyden önce, istikrarlı geçişin hızlandırılması Afganistan sorununun siyasi çözümü için en ivedi görev. Xi, bir ülkenin işlerine bu ülkenin halkı tarafından karar verilmesi ve SİÖ ile KGAÖ üyelerinin sahip oldukları etkilerden yararlanarak, Afganistan sorununun siyasi çözümünde ısrarcı olması gerektiğini vurguladı. Xi böylece, Afganistan sorununun iç ve dış açılardan çözüme bağlanması konusunda bir yol gösterdi.

Afganistan’da yaşanan değişiklikler, küresel ve bölgesel terörle mücadelede de etkiler yarattı. Çin, Taliban rejiminin terörle ilişkilerini tamamen kesip, ülkedeki terör güçlerini kökünden yok etmesini beklediğini ifade etti. Afganistan, taahhütlerini yerine getirerek ve terörle mücadelede somut adımlar atmalı.

Afganistan’la diyalog yürütülmesi ise, Afganistan’ın uluslararası topluma geri dönmesi için gerekli bir önlem. Bölgedeki önemli ülkelerden biri olan Afganistan dışlanmamalı. Çin, Afganistan’da kapsayıcı bir siyasi yapı oluşturulmasının yanı sıra, ılımlı ve istikrarlı politikalar izlenmesinin sağlanması çağrısında bulundu. Bu çağrı, Afganistan’da ve bölgede kalıcı güvenliğin tesis edilmesi konusunda büyük etkiler yaratacak.

Tüm tarafların, Afgan halkının zorlukların üstesinden gelmesine yardım etmek için gerekli sorumluluğu üstlenmesi de bir hayli önemli. Çin, Afgan halkına ilk etapta 3 milyon doz COVID-19 aşısı bağışlamaya ve 200 milyon yuan değerinde gıda desteği ve kışlık yardım göndermeye karar verdi. Çin, ülkedeki güvenlik koşullarının iyileştirilmesinden sonra da Afganistan’da halkın yaşam koşullarını iyileştirmeyi amaçlayan projeler başlatılmasına destek verme taahhüdünde bulundu. Bu tarz somut, vakitli ve etkili yardımlar, Çin halkının ülkelerini yeniden yapılandırma çalışmalarında Afgan halkına yardım etme konusundaki samimiyetini yansıtıyor.
Diğer yandan Çin, ilgili ülkelere tarihten ders alıp, sorumlu bir tavırla Afganistan’daki yeniden yapılanmada gereken rolü üstlenme ve Afganistan’a ekonomik ve insani yardım sağlama çağrısında bulundu.

Afganistan şu an tarihi bir kavşakta duruyor. Afganistan’da kaosa son verilmesi ve barışçıl şekilde yeniden yapılanmanın sağlanması, Afgan halkının beklentisinin yanı sıra bölge ülkelerinin ortak çıkarlarına da uyuyor. Afganistan’ın yakın komşusu olan Çin, SİÖ ve KGAÖ’nün üyeleriyle birlikte, Afgan halkının parlak bir gelecek yaratmasına destek vermeye ve bölgede kalıcı güvenlik ile huzurun tesis edilmesine katkı sunmaya hazır.