Beyaz Çiy (Bai Lu) Sezonu’na giriliyor

Çin’de yarın Bai Lu Günü kutlanacak.

Çince’deki Bai Lu, “beyaz çiy” anlamındadır. Bai Lu gününün kutlanmasıyla 15 günlük Bai Lu sezonu başlamış olacak.

Yılın 24 sezonundan 15’incisi olan Bai Lu, sonbahar mevsimindeki 3. festivaldir. Miladi takvime göre 7-9 Eylül günlerinde başlayan Bai Lu, doğada soğuk hava akımının artmasını simgeleyen önemli bir festivaldir.

Gece-gündüz hava sıcaklığı farkı büyüyor

24 sezon, Çin Ay Takvimi’nde doğanın düzenli değişimlerini yansıtan bir sistemdir. Yılın 4 mevsimi, üçer aya sahiptir; her ayda 2 sezon bulunur ve her sezon özel bir anlam taşır.

Bai Lu sezonu sonbaharın orta dönemine girildiğinin habercisidir. Bu dönemde nehir suyu ve toprak içindeki nem çiy şeklinde birikiyor. Sonbahar, dünyayı oluşturan 5 temel elementten metale aittir, metalin rengi beyazdır, beyaz ise çiyin de rengidir, bu nedenle sezon Beyaz Çiy olarak adlandırılmıştır.

Beyaz Çiy sezonunun başlamasıyla, insanların en büyük farkındalığı, gece ile gündüz arasındaki hava sıcaklığı farkının büyük olmasıdır. Yazın sıcaklığı hemen sona ermese de, kavurucu sıcaklıklar artık sezonu tek eder. Sabah ve akşam saatlerinde sonbaharın serinliği hissedilir.

Bai Lu sezonunda hava gittikçe serinleşir, güneş ışınları sadece gün ortasında tam anlamıyla ısıtır insanı. Ancak gün batımından sonra hava sıcaklığı hızlıca düşer, Ying etkeni birikir ve yayılır. Akşamları hava nisbeten serin olur, gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı büyür, ayazda çiy oluşur.

Bai Lu sezonunda kış rüzgârı dünyayı etkilemeye başlar. Soğuk hava sıkça güney kesime ilerler, ayrıca dünyaya gelen doğrudan güneş ışınları güney yarım küreye kaydığı için kuzey yarım küredeki güneş süresi kısalır, böylece güneş ışınları zayıflar. Geceleri az bulutlu gökyüzü görülür. Yerdeki ısı yayılımı hızlanır. Bunun sonucu olarak, Bai Lu sezonunda hava sıcaklığındaki derece farkları yavaş yavaş hızlanır.

İklim bilimine göre belirlenen 4 mevsimlik sisteme göre, Çin’in farklı bölgeleri gerçek anlamda sonbahar mevsimine girmiş olur. Bu dönemde bazı yerlerdeki gece-gündüz hava sıcaklığı farkı 8 ila 16 dereceye ulaşabilir.

Bai Lu sezonunda göç kuşları soğuktan korunmak için güneye uçmaya başlar, çeşitli kuşlar ise kışın ihtiyaçlarını karşılamak için yiyecek stoku yapmaya başlar.

Bai Lu sezonu hububatların olgunlaştığı sezondur, çiftçiler, fasulye ve pamuk gibi ürünleri toplamakla uğraşır. Sonbahar hasadının yanı sıra, kış budayı gibi tarımsal ürünlerin ekimi için toprak biçme, gübre verme gibi hazırlıklar yapılır.

Bai Lu’da temiz çiy toplama alışkanlığı

Çin halkı arasında Bai Lu’yla ilgili gelenek ve görenekler bugün bile iyi korunuyor. Çok sayıda insan geleneklere göre Bai Lu sezonunda temiz çiy toplar. Ming Hanedanı’ndan (1368-1644) ünlü doktor ve eczacı Li Shizhen’in yazdığı Ben Cao Gang Mu adlı eczacılık şaheserinde yer alan satırlara göre, otlar üzerindeki çiyler toplanır, bu çiyler yüz çeşit hastalığı tedavi eder, insanın aşırı susama durumunu önler, insan vücudunu rahatlatır ve aç hissetmemesini sağlar, hatta insanın cilt rengini iyileştirir. Bu nedenle, temiz çiyleri toplamak, Bai Lu sezonuna ait özel bir törendir.

Halk arasında bahar çayı acı, yaz çayının sertliği olur, en güzel çay Bai Lu’da içilir. Bai Lu, çayın diğer bir olgunlaşma dönemidir. Bahardaki çay yaprakları taze olduğu için pek fazla demlenemez, yaz mevsimindeki çayın ise kuru ve acı bir tadı olur. Bai Lu’daki çayın ise tatlı bir tadı vardır.

Tatlı patates, zengin protein, vitamin ve zengin mineraller içerdiği için Uzun Ömürlülük Yiyeceği olarak adlandırılır. Tatlı patates Bai Lu sezonunda tüketilmesi tavsiye edilen bir yiyecektir. Li Shizhen’e göre, tatlı patates, kanserle savaşır, kalbi korur, şeker hastalığı gibi hastalıkların tedavisinde etkili olur.

Jiangsu, Zhejiang ve Hunan eyaletlerinin bazı bölgelerinde Bai Lu’da pirinç rakısı yapma alışkanlığı çok yaygındır. Yapışkan pirinç ve serçe darısı gibi hububatlarla hazırlanan rakı azıcık tatlıdır. Rakı, hane halkının kendi tüketimi veya misafirlerine ikramında kullanılır.

Jiangsu eyaletinin Taihu Gölü kenarında yaşayan halk, Bai Lu sezonunda Kral Yu’yu anma töreni düzenler. Kral Yu, su felaketini çözen bir kahramandır. Anma etkinliği bir hafta sürer.

Zhejiang eyaletinin Wenzhou kentindeki insanlar, Bai Lu sezonunda adında beyaz kelimesi olan 10 çeşit şifalı otla tavuk veya ördek çorbasını pişirir. Bu çorbanın çok besinleyici olduğuna inanılıyor.

Bazı yerlerde Bai Lu sezonunda bol hasat kutlama etkinlikleri düzenlenir.

Bai Lu ile ilgili püf noktaları

Bai Lu sezonunda gece ile gündüz arasındaki hava sıcaklığı farkı fazla olması sebebiyle giysi seçimine dikkat edilmeli. Sabah ve akşam saatlerinde hava serin olduğu için kolsuz elbise giyilmemesi tavsiye edilir, aksi takdirde soğuk algınlığına yakalanılabilir.

Bai Lu sezonunda tabii besin konusuna da özen gösterilmelidir. Sonbahara girilmesiyle hava kuru olmaya başlar, Geleneksel Çin Tıbbı’na göre, sonbahar kuruluğu insana zarar verir. Bu durumu önlemek için bol vitaminli yiyecekler tüketilebilir, akciğere iyi gelen Ginseng gibi şifalı bitkiler de seçilebilir ancak fazla tüketilmemelidir.

Geleneksel Çin Tıbbı’na göre, sonbaharda insanlar hemen kalın giyinmemeli, soğuğa alışmalıdır. Fakat bu kural, şeker hastalarına uygun değildir. Bu tür hastaların eğer damarları soğuk havadan etkilenirse, kalp, beyin ve damar hastalıkları ortaya çıkabilir, hatta daha ağır sonuçlar görülebilir. Şeker hastalarının bu konuda dikkatli olmasında fayda vardır.

Bazı insanlar sonbaharda iyi beslenmek için fazla deniz ürünü ve et tüketir, bu da yanlıştır. Bai Lu’da armut, bal, tavuk, ördek yumurtası, süt, havuç, yerfıstığı, mısır unu, lahana gibi yemeklerin tüketilmesi tavsiye edilir.

Bai Lu’da sıkça pencereler açılıp, hava sirkülasyonu sağlanmalı ve evlerde temiz hava korunmalıdır, ayrıca sabah çiyleri üzerinde spor yapılmamalıd