Küresel yabancı yatırımlarda sıçrama olabilir, ancak belirsizlikler mevcut

BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Yatırım ve İşletme Dairesi Başkanı James X. Zhan, kısa süre önce Çin Medya Grubu’na verdiği demeçte, UNCTAD’nin yayımladığı 2021 Dünya Yatırım Raporu hakkında konuştu.

Raporda, küresel doğrudan yabancı yatırımlarda bu yıl yüzde 10-15 aralığında bir oranla sıçrama olabileceği, buna rağmen belirsiz unsurların da mevcut olduğu savunuldu.

UNCTAD’nin raporuna göre, küresel doğrudan yabancı yatırımlar 2019 yılında 1,5 trilyon ABD Doları iken, bu sayı geçen yıl 1 trilyon dolara indi. Verilere göre düşüş oranı üçte biri aşıyor. COVID-19 salgınının getirdiği olumsuz etkiler nedeniyle küresel doğrudan yabancı yatırımların gerileyeceği yönündeki tahminler gittikçe güçlenirken, çok uluslu işletmeler de gerçekleştirecekleri yeni projeleri yeniden değerlendirmeye aldı. UNCTAD Yatırım ve İşletme Dairesi Başkanı James X. Zhan bu konuda şöyle konuştu: 

“Gelişmiş ülkelerin diğer ülkelere yaptığı doğrudan yatırımlar yüzde 58 oranında düştü. Gelişmekte olan ülkelerin doğrudan dış yatırımları da yüzde 8 geriledi. Buna göre gelişmekte olan ülkeler dış yatırımlar konusunda gelişmiş ülkelere kıyasla daha güçlü bir tablo çizdi. Bu, esas olarak yabancı yatırımların Asya kıtasına güçlü şekilde girmesinden kaynaklanıyor. Küresel doğrudan yabancı yatırımlarda gelişmekte olan ekonomilerin payı 2019 yılında yüzde 50 iken, 2020 yılında yüzde 66’yı aştı. ”

James X. Zhan’ın verdiği bilgilere göre Asya kıtası, geçen yıl dünyada en çok doğrudan yabancı yatırım çeken bölge oldu. Asya ülkelerine gelen doğrudan yabancı yatırımlar dünya genelindeki yabancı yatırımların yarısını teşkil etti.

James X. Zhan, dünya genelinde ticaret ve imâlat faaliyetlerinin normale dönmesi ve küresel ekonomik büyüme beklentisinin yükseltilmesi nedeniyle 2021 yılında Asya ülkelerine gelen doğrudan yabancı yatırımların küresel ortalamanın üstünde olacağının öngörüldüğünü kaydetti.

UNCTAD’ın raporuna göre, 2020 yılında Çin’in çektiği doğrudan yabancı yatırımlardaki artış hızlanıp yüzde 6 olarak gerçekleşti ve 149 milyar dolara ulaştı. Bu, Çin’in salgınla mücadele başarısına ve Çin ekonomisinin hızla toparlandığına işaret ediyor. Çin’e gelen doğrudan yabancı yatırımlardaki artışın başlıca itici gücü teknolojiye ilişkin sektörler, e-ticaret ve araştırma-geliştirme (Ar-ge) faaliyetleri. Yabancı ülkelere en çok yatırım yapan ülke olarak Çin geçen sene 133 milyar dolar dış yatırım yaptı. Küresel doğrudan yabancı yatırımlarda bu yıl sıçrama kaydedilebileceğini söyleyen James X. Zhan şöyle konuştu: 

“Küresel doğrudan yabancı yatırımlarda bu yıl sıçrama olacağını tahmin ediyoruz. Yüzde 10 ila 15 civarında bir sıçrama söz konusu. Doğrudan yabancı yatırımların büyüme eğilimi önümüzdeki yıl da sürecek ve 2019 yılındaki seviyeye dönecek. Ancak belirsiz unsurlar halen mevcut. Bunun arka planında birçok etken bulunuyor. Mesela ekonomik canlanma hızı, salgının yeniden ortaya çıkma olasılığı, ekonomik canlanma politikalarının doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki olası etkileri ve bazı ülkelerin politikaları konusunda karşı karşıya kaldığı baskılar. Bu nedenle küresel doğrudan yabancı yatırımlarda 2021’de beklenen canlanma nispeten ılımlı bir canlanma olacak. ”

James X. Zhan, doğrudan yabancı yatırımların dengesiz bir canlanma eğilimi gösterebileceğini de savunarak şöyle devam etti: 

“Doğrudan yabancı yatırımların canlanması dengesiz olabilir. Sınır ötesi birleşme-satın alma ve büyük ölçekli kamu yatırım desteği altında gelişmiş ülkeler küresel doğrudan yabancı yatırım artışını tetikleyecek. Asya kıtasına gelen doğrudan yabancı yatırımlarda artış korunacak, çünkü salgın döneminde Asya en cazip küresel yatırım destinasyonu. Afrika ve Latin Amerika’ya yapılacak yatırımların ise kısa vadede büyük oranda artış gösterme olasılığı düşük. ”