Tibetlilere özgü kültürel hazine deposu: Dege ilçesi
Dege, Sichuan eyaletinin Ganzi Tibet Özerk İli’nin kuzeybatısında bulunan bir ilçe. Tibetlilere özgü kültürel hazine deposu olarak bilinen Dege ilçesi, gezilmesi şiddetle önerilen turistik destinasyonlardan biri.
Sutra metinlerinin basıldığı 300 yıllık basımevi, Dege’nin en ünlü kültürel miraslarından. Basımevi, Çin genelinde Budizmin Tibet mezhebinin metinlerinin basıldığı üç büyük basımevinden biri konumunda. Diğer iki basımevi de Tibet Özerk Bölgesi ve Gansu eyaletinde yer alıyor.
Tibet mimari tarzına göre inşa edilmiş 3 katlı basımevi binasında 320 binden fazla Tibetlilere özgü baskı kalıbı bulunuyor. Binada Budizmin Tibet mezhebi, tarih, edebiyat, sanat ve geleneksel tıp gibi çeşitli konuları kapsayan kaynaklar saklanıyor.
Basımevinin çalışanları bugün hâlâ atalarından kalma geleneksel kalıplarla baskı yapıyor. Medeniyet tarihinin en önemli icatlarından biri olarak kabul edilen bu özel baskı tekniği, 2009 yılında UNESCO maddi olmayan kültürel miraslar listesine alınmıştır. Gonchen Manastırı’nın keşişleri tarafından işletilen basımevinde elektrik kullanılmıyor. Kumaşa veya kağıda basılan metinler basımevinin çatısında kurutuluyor.
Dege ilçesinin doğal manzaraları da göz kamaştırıcılığıyla ziyaretçileri asla hayal kırıklığına uğratmayacak cinsten. Dege’nin popüler turistik mekanlarının başında Chola Dağları ve Xinluhai Gölü geliyor.
Karlı Chola Dağları’nın zirvelerinin deniz seviyesinden yüksekliği 5 bin 500 metreye kadar varıyor. Aralarından en yüksek olanının rakımı 6 bin 168 metre. Chola Dağları güzel manzarasının yanı sıra macera meraklıları için zorlayıcı ama çok da cazip bir nokta.
Dağların eteklerinde 4 bin metre rakımlı Xinluhai Gölü de kayalarına işlenen mantralarla Tibet yerlileri arasında kutsal sayılıyor. Dege ilçesine 100, Ganzi Tibet Özerk İli’ne de 98 km uzaklıkta yer alan gölün en derin noktası 15 metreyi buluyor.
Gölün isminin yerel dildeki karşılığı Yihun Lhatso. Bu kelime “yeşim taşı gibi yeşil, ejder gibi kıvrım kıvrım ve tanrıların elinden çıkma” anlamına geliyor.
Ünlü Tibet efsanesi Kral Gesar’a göre, kahraman yürekli kralın cariyelerinden Zhuma, sık sık bu gölün kenarına gelirdi. Gölü çevreleyen manzara ve ortamın huzuruna kendini kaptıran Zhuma, gölün etrafında saatlerce dolanırdı. Onun kalbinin hâlâ gölün dibinde yaşadığına inanılır. Sonraki nesiller Zhuma’yı anmak için göle Yihun Lhatso ismini vermişlerdir.
İlçenin mutlaka görülmesi gereken yerlerinden bir diğeri de Gonchen Manastırı. Sakya manastırı olan Gonchen, basımevinin hemen üstünde bulunuyor. Gonchen ile birlikte Dzongsar, Shechen, Pelpung, Derge Parkhang ve Dzongchen manastırları da turistlerin en çok beğenisini kazanan diğer mekanlar.
