Jingzhe sezonunda insanlar baharı nasıl uyandırabilir?
Jingzhe sezonunda insanlar baharı nasıl uyandırabilir?
5 Mart’ta Jingzhe sezonu kutlandı.
Jingzhe, Çin Ay Takvimi’ni oluşturan 24 sezondan biridir. Jing, korkuyla uyandırmak, Zhe ise böceklerin yemeden ve içmeden kış uykusuna yatması anlamına geliyor.
İlkbaharın ilk gök gürültüsü duyulduğunda kış uykusunda bulunan böcekler aniden uyandırılır. O güne Jingzhe günü denir.
Jingzhe, ilkbaharda havanın ısındığı ve sıkça gök gürültüsü duyulduğu özellikleri yansıtan bir sezondur. Bu nedenle Jingzhe gününü Türkçeye “böceklerin uyanış günü” olarak çevirebiliriz. Jingzhe günü, genellikle 5 Mart’ta başlar.
“Gök gürültüsü, dünyayı yaratan Pangu’nun ağzından çıkan son sestir”
Çin mitolojisine göre, yaşadığımız bu dünya, Pangu tarafından yaratılmıştır. Pangu, 18 bin yıl yaşadıktan sonra ölmüş. Ölmeden önce sol gözü güneşe, sağ gözü aya dönüşürken, son nefesi rüzgâr ve bulut, ağzından çıkan son ses de gök gürültüsü olmuş. Gök gürültüsü sonbahar ve kışın toprak altında saklanırmış, baharda köylülerin yapması gerektiği zamanda toprak altından çıkarmış. Kış uykusunda bulunan yılan, akrep, kırkayak ve kaplumbağa gibi Zhe böcek ve sürüngenleri, Jingzhe gününde gök gürültüsü tarafından uyandırılırmış.
Jingzhe, önemli bir sezonundur. Bir gök gürültüsü, sadece Zhe böceklerini uyandırmakla kalmayıp, aynı zamanda tüm yerküreyi de uyandırır, canlılık getirir. Bu sezondan itibaren, insan vücudundaki Yang etkenleri birikmeye başlar.
Jingzhe sezonunda, bahar ekimi ihmal edilmez
Eski zamanlarda Çin’de Jingzhe’yle ilgili bazı örf ve adetler varmış; bazı bölgelerde insanlar tütsü yakarak özel olarak hazırlanan eşyayla Gök Gürültüsü Tanrısı’na tapar, yeterli yağmur suyu ve bereketli bir yılı dilermiş.
Bazı bölgelerde insanlar Jingzhe gününde beyaz kaplana taparmış. Söz düellosu tanrısı olan beyaz kaplan, her yılın Jingzhe gününde kendini gösterir, insanları ısırır, onu kıran kişi bütün yıl belalı insanlarla karşılaşırmış. Huzurlu bir yıl için insanlar Jingzhe gününde beyaz kaplana tapar. Törende kâğıt üzerine çizilen beyaz kaplana domuz kanı ve eti yedirilir. Bunun amacı, beyaz kaplanın karnı doyduktan sonra artık kötü şeyler konuşmayacağına inanılmasıdır.
Yılın ilk iki sezonu olan Lichun ve Yushui’ye göre, Jingzhe sezonunda hava daha da ısınır, hava sıcaklığı 6-7 derecenin üstüne çıkar, yağmur yağışı artar. Bunlar, tarıma yararlı koşullar. Kışın ekilen tahılların yavaş yavaş olgunlaşmaya başladığı Jingzhe sezonunda köylüler çok meşgul olur, hava durumunu takip eder, böcek zararını önlemeye çalışır.
Sağlık uzmanı gözündeki “baharı uyandırma yöntemi”
Mevsime göre değişik yöntemlere başvurmak, Çin tıp uzmanlarının gözlerindeki sağlık koruma kuralıdır. Pek iyi, Jingzhe sezonunda insanlar sağlığını nasıl koruyabilir?
Zhai Shuangqing, Beijing Çin Tıbbı ve İlacı Üniversitesi’nde görevli bir doktor. Zhai’ya göre, Jingzhe sezonunda dünyadaki tüm varlıklar büyümek zorunda kalır.
Tabiat için Zhe, toprak altında saklanan böcekleri ifade ediyor. İnsan vücudundaki Zhe ise neyi temsil ediyor? Bu soruyu, Doktor Zhai şöyle yanıtladı;
İnsan vücudundaki 2 böbrek kış mevsiminde “saklanır” ve “özü” birikir. Böbreğin “özü” işte Zhe unsurudur. İlkbahar gelince, 2 böbreğin “özü” çalışıp insan vücudunun değerlendirmesine sunulur. O zaman böbreğin “özü” nasıl uyandırılır?
Tabiatta gök gürültüsü tüm varlıkları uyandırırken, insan vücudunda iç organları uyandıran ise 2 ciğerin yarattığı Qi’dir. Bu tür Qi, insan cildine ulaşır ve insanı korur. Eğer Qi yetersiz olursa, rüzgâr patojeni insan vücudunu saldırır, öksürük, alerji, grip, ishal ve duygusal değişkenlik gibi durumlara yol açar. Bu nedenle ilkbahar mevsiminde ciğerin sağlığı iyi korunmalı.
Doktor Zhai, soğan, zencefil, sarımsak, kimyon, soya filizi ve küçük acı biber gibi yemek malzemeleri ciğer Qi’sinin oluşmasına yardım olur dedi.
Ciğer Qi’si oluştuktan sonra yönlendirilip rolü oynatılmalıdır. Aksi takdirde göğüs kafesinde ağrı ve uyku kalitesinin düşük olması gibi durumlar ortaya çıkar.
Ciğer Qi’si için en önemli olan iyi bir psikolojik durum korunmalı. Bahar mevsiminde kır gezisi iyi bir seçenektir. Eğer ciğer Qi’si fazla birikirse, Doktor Zhai, birkaç şifalı bitkiyle demlenen çayı tavsiye eder. Kurutulmuş sarı zambakla pişirilen yemek türleri, ciğer Qi’sinin yönlendirilmesine yardımcı olur.
