Çinliler neşe içinde geleneksel yeni yılı karşılıyor

2021-02-08 17:59:42

Çinliler neşe içinde geleneksel yeni yılı karşılıyor_fororder_spring festival

Çin’de Covid-19 salgınının etkisi ciddi değilse de sürüyor, ancak yerel taşıyıcıdan enfekte vaka sayısı düşük düzeyde. Son günlerde Çinliler 12 Şubat’ta kutlanacak, Bahar Bayramı adıyla bilinen Yeni Yıl için son hazırlıklarını yapıyor. Her güler yüzden Çinlilerin bayram neşesini anlayabilirsiniz. Hava durumu da bayrama yaklaşır halde, mavi gök ve ısınan hava insanın neşesinin katlanmasına yol açıyor.

Son günlerde hava sıcaklığı 10 dereceye çıkıyor. Türkiye’den bir meslektaşım, Çinlilerin geleneksel ay takviminde iklim özelliklerini o kadar bilimsel şekilde tespit ettiklerini ve hava durumunun takvime tamamen uyduğunu söyledi.

Nasıl mı? Örneğin 3 Şubat Li Chun sezonu kutlanır kutlanmaz güneş ışınları artıyor ve hava ısınıyor. Şimdi Li Chuan’la başlayan 24 sezonluk sistemi inceleyelim.

Geleneksel ay takviminin ilk sezonu

“Li”, başlamak; “Chun” ise bahar anlamındadır. Li Chun, baharın başlangıcı anlamına gelir. Çinlilerin atalarının geliştirdiği 24 sezonun en başında yer alan Li Chun, eski zamanlarda önemli bayramlardan biriydi. Çin'de daha 3 bin yıl önce "baharı karşılama" törenleri düzenleniyordu. "Li Chun" sezonunu Han etnik grubunun yanı sıra, bazı azınlık etnik gruplar da kutluyor. 

Çin topraklarını ilk kez birleştiren Qin hanedanından beri, "Li Chun" bahar mevsiminin başlangıcı olarak görülüyor.

Li Chun, yılın 24 sezonundan biri olarak, bir astronomik terim de sayılır; ancak tabiatta, insanların kalbinde "Li Chun", ılımlılık, kuşların şarkısı, çiçeklerin mis kokusu, büyüme ve ekim demektir. 

Li Chun'a gelince insanlar, gündüzlerin uzadığını ve havanın iyice ısındığını açıkça hisseder. Hava sıcaklığı, güneş ve yağış miktarında bu zaman diliminden itibaren değişiklik olur, artış görülür, tarım ürünlerinin büyümesi hızlanır. Kolza ve buğday, suya büyük ihtiyaç duyar, bu nedenle zamanında gübre verilmelidir.

   Karşılama gelenekleri

"Li Chun" sezonunda anma etkinlikleri düzenleme geleneği, en azından 3 bin yıl önceye dayanıyor.

Tarihi kayıtlara göre, Zhou hanedanı döneminde Li Chun'u karşılamak için şöyle bir tören yapılırmış: Li Chun gününden 3 gün önce, imparator oruç tutup etsiz yemek yer; Li Chun gününde imparator bizzat yöneticilere başkanlık ederek, başkentin doğu yönünde 4 kilometre dışında karşılama töreni yapar, bereket diler.

Song döneminde tören sarayda yapılmaya başlandı. 

Qing hanedanına gelindiğinde baharı karşılama töreni bütün toplumun dikkatini çeken ve halkın da katıldığı folklorik bir etkinlik haline geldi. Bu dönemde Li Chun gününde mutlaka "bahar sığırı" adı verilen sığır çekilip hafifçe dövülürdü. Bu, artık baharın başladığı, dolayısıyla tarımsal ekim çalışmalarına özen gösterilmesi gerektiği anlamına geliyordu. Bugün bu eski gelenek yeniden canlanmaya başladı.

Li Chun’la ilgili gelenekler arasında ipekle yapılan ve “Bahar Bebeği” adı verilen oyuncak bebeğin çocuğun elbisesine takılması, baharla ilgili beyitler ve resimlerin kapı veya pencerelere yapıştırılması, “Bahar Böreği” ve “Bahar Çöreği” yenmesi yer alıyor.

   Küçük Yıl - Xiao Nian

Li Chun sezonunun ertesi günü, Çin’in kuzey kesiminde küçük yıl anlamındaki Xiao Nian kutlanır, güney kesiminde ise bir gün sonra olur. Bir hafta sonra ise en büyük bayram olan Bahar Bayramı kutlanacak. Bu bayram, büyük yıl adıyla da biliniyor.

Xiao Nian, Çinliler için çok önemli bir gündür; geleneksel dünyada, Ocak Tanrısı'nın bu özel günde göğe yükselip bir ailenin geçen bir yılda ne gibi iyilikler ve ne gibi kötülükler yaptığı hakkında Gök Tanrısı'na rapor verdiğine inanılırdı.

Ocak Tanrısı'nın kendileriyle ilgili göğe olumlu şeyler söylemesi için tüm aileler bu gün boyunca Ocak Tanrısı'na dua ederdi. Bu gelenek kırsal kesimlerde hala çok iyi korunuyor.

Ocak Tanrısı'na dua edilirken, Ocak Tanrısı'nın resmi önündeki özel masa üzerinde şeker, su, soya fasulyesi ve ot konurdu. Son üç malzeme Ocak Tanrısı'nın göğe yükselirken bineceği atın yemidir. Çin'in güney kesiminde ise şekerin dışında daha başka yemekler de konurdu. İbadet sırasında şeker veya bal eritilerek Ocak Tanrısı'nın ağzına sürülürdü. Böylece Gök Tanrısı'nın önünde kötü sözler söylemeyeceğine, ailelere mutluluk ve huzur getireceğine inanılırdı.

"Xiao Nian" gününde Ocak Tanrısı'na ibadet edildikten sonra tanrılar göğe yükseldiği için dünyada hiç tabu kalmadığına inanılırdı. Bu nedenle yılbaşına kadarki 7 gün içindeki herhangi bir günde düğün yapılırdı. 

   Anne babasından uzak herkes yine sevgilerine kavuşabiliyor

“Aile fotoğrafı bayram arifesinde tamamlanır.” Bu inanışla Çinliler, Bahar Bayramı’ndan bir ay önce kendi memleketine dönmeye çalışır, Xiao Nian gününde bayramı karşılama hazırlıklarına başlanırdı. Artı kentlerde okuyan üniversite öğrencilerinin ailelerine kavuşmalarının etkisinden dolayı, tren bileti bulmak epey zordu. Bayram önceki bu sürece “Bahar Bayramı Trafiği” deniliyordu. Ancak bu yılın durumu farklı oldu. Salgından dolayı, vatandaşların yerinde bayram kutlamaları teşvik ediliyor. Buna uyan çok sayıda kişi çalıştığı veya okuduğu kentlerde kalmayı tercih etmiştir.

Anne babası olanlar aslında kentlerde yalnız sayılmaz. Kentlerde arkadaşları, meslektaşları, kentte organize edilen etkinlikler, verilen sübvansiyonlar, bir de anne babalarından, memleketinden gönderilen sevgi dolu yemekler...

Bir vatandaş, annesiyle sohbet ederken onun yaptığı Jiaozi’leri özlediğini dedi. Birkaç gün sonra annesi kargoyla tam 8,5 kilo Jiaozi gönderdi. Bu Jiazozi’lerin yapımı için annesi birkaç gün kullandı ve birkaç çeşit içi hazırladı.

Diğer bir vatandaş, annesinin daha yeni gönderdiği pastırma ve tuzlanmış balıkları bitirdikten sonra annesi tekrar yolladı. Kaç kere gönderdiğini artık hatırlayamıyor. Bu vatandaş annesinin ertesi gün yine yeni ürünler göndereceğini söyledi.

Başka bir vatandaşın anne babası ona 3 tavuk, 5 kilo dana eti, yarım koyun, Çin ekmeği dahil 30-35 kilo yiyecek gönderdi.

Bir gelinin kaynanası, buzdolabını dolduran sucuk, pastırma, tuzlanmış balık ve tavuk, lotus kökü gibi çeşitli yiyeceklrt gönderdi. Teyze diyor ki, buzdolabındakiler bitince tekrar köfte gibi yiyecekleri yapıp gönderecek.

Shanghai’da çalışan bir bayan, Shandong eyaletindeki memleketinden dondurulmuş bir koyun aldı. Tabii koyun parçalanmıştır.

İnce kalpli bir anne, kızının pişirmesine kolaylık için yiyecekleri küçük porsiyonlar halinde hazırladı, üzerine etiket yapıştırdı ve yiyeceklerin adlarını yazdı, çorba için şifalı bitkiler koydu.

Başka bir anne, kızının balığı temizlemeyi sevmediği için, bütün balıkları temizledi, paketledi, hatta soğan ve kişniş gibi malzemeleri de yolladı.

......

Mesaj okuyan ve fotoğrafları görenler, bu kargoların Çinli anne babaların sevgilerini temsil ettiğini söylüyor. İnanıyoruz, Çinlilerin Bahar Bayramı neşeli kutlanacak. Bu da Çin ekonomisinin bir aynasıdır. Çin ekonomisi kötüyse, vatandaşlar etkilendiyse, bu kadar kargo olur mu?

吴丹