Dünyanın nasıl bir küreselleşme modeline ihtiyacı var?

Yeni koronavirüs (COVID-19) salgını, son zamanlarda ekonomik küreselleşme karşıtı bazı kişilerin bahanesi oldu. Ancak, salgının kontrol altına alınabilmesi için aslında ekonominin küreselleşmesi gerekiyor.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, birkaç gün önce video konferans yoluyla düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu Davos Gündemi Diyaloğu’nda, “Ekonominin küreselleşmesi, toplumsal üretim gücü ile bilim ve teknolojinin ilerlemesinin bir sonucudur. Salgın bahanesiyle ekonomik küreselleşmenin önüne engel koymak, hiçbir tarafın çıkarlarına uygun değildir.” ifadelerini kullandı.

Xi Jinping, dört yıl önce düzenlenen Davos Zirvesi’nde ilk kez konuşma yaptığında da, ekonomik küreselleşmenin yeni sorunları beraberinde getirebileceğini, ancak engellenmesinin yanlış olduğunu belirtmişti. Xi, olumsuz etkileri giderilirse, dünya ülkelerinin ekonomik küreselleşmeden daha büyük fayda görebileceğini ifade etmişti. Dört yıl geçti, Xi’nin vurguladığı bu mesajların doğruluğu zaman içinde kanıtlandı. 

Bilhassa COVID-19 salgınının ortaya çıkmasının ardından hepimiz aşı geliştirmek için farklı ülkelerden bilim insanlarının birlikte çaba göstermesine, aşıların sevkiyatının küresel lojistik ağıyla gerçekleştirilmesine, dünya ekonomisinin yeniden canlanması için küresel sanayi ve tedarik zincilerine ihtiyaç duyduğumuzu gördük. Bu yüzden, uluslararası toplum ekonomik küreselleşmenin geri alınamayacağı konusunda mutabık.

COVID-19 salgını nedeniyle, dünya ülkeleri yeni risklerle karşı karşıya iken, küreselleşme nasıl devam etttirilebilir? Cumhurbaşkan Xi, “dünyanın nasıl bir küreselleşme modeline ihtiyaç duyduğu” sorusuna verdiği cevapta, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki eşitsizliklerin ortadan kaldırılması ve ortak refahın sağlanması gerektiğini dile getirdi.  

Ekonomik küreselleşmeyi kararlılıkla destekleyen büyük bir devlet olarak Çin, hep bu yönde çaba harcamaktadır.

Çin şu ana kadar 150’den fazla ülke ve 13 uluslararası örgüte salgınla mücadele yardımları sağladı, ihtiyacı olan ülkelere toplam 36 sağlık ekibi gönderdi ve aşı konusunda küresel işbirliğine aktif şekilde katıldı. Xi Jinping Davos Gündemi Diyaloğu’nda, “Aşıların geliştirilmesi, üretimi ve dağıtımı konularında küresel işbirliği artırılmalı, böylece aşılar tüm dünya ülkelerinin faydalanabileceği ve satın alabileceği kamu ürünleri haline getirilmelidir.” mesajını bir kez daha iletti.

Türkiye Asya Pasifik Araştırmaları Merkezi Başkanı Selçuk Çolakoğlu basına verdiği demeçte, Çin Cumhurbaşkanı Xi’nin salgın nedeniyle son bir yılda karşılaştığımız zorlukları aşabilmemize imkan tanıyacak umut dolu bir yol gösterdiğini söyledi.

Gayet tabii, dışa açık ve kapsayıcı bir küreselleşme teşkil etmek, sadece bazı ülkelerin gücüyle mümkün kılınamaz, küresel görüş birliklerine ihtiyaç vardır. Ayrımcı ve başkalarını dışlayıcı sistemlerden kurtulmak, ticaret, yatırım ve teknoloji alanlarında korumacılığı bırakmak gerekir. Özellikle gelişmekte olan ülkelere gerekli destek sağlanmalı, gelişmekte olan ülkelerin meşru kalkınma hakları garanti altına alınmalı, hak, fırsat ve kural eşitliği oluşturulmalıdır.

Yalnız böyle bir küreselleşme daha fazla kişiye fayda getirebilir, halkların gelişme meyvelerinden birlikte faydalanmasını sağlayabilir. Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in vurguladığı gibi, “İnsanlığın karşı karşıya bulunduğu tüm küresel sorunları hiçbir ülke tek başına çözemez, mutlaka küresel çapta eyleme geçilmeli, müşterek sorunlara ortaklaşa karşılık verilmeli, uluslararası işbirliği yürütülmelidir.”