Rus muhalif Aleksey Navalny 17 Ocak’ta ülkesine döndükten sonra polis tarafından tutuklandı.
Russia Today’da 23 Ocak'ta yer alan habere göre, Navalny'nin tutuklanmasını protesto etmek için binlerce kişi Rusya'nın büyük şehirlerinde sokaklara çıktı ve yasadışı gösteriler düzenledi. Moskova ve St. Petersburg'daki gösteriler şiddet eylemlerine dönüştü.
Uluslararası medya Moskova’daki gösterilere katılan kişi sayısının 40 bine çıktığına dair haberler yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise bu sayıya itiraz etti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mariya Zaharova, “ABD’nin Moskova’daki Büyükelçiliği’nin yayınladığı gösteri yürüyüşüyle ilgili bilgiler, hatta olayı düzenleyenlerin verdiği bilgilerden önce ortaya çıktı. Rus tarafı benzer davranışta bulunursa, ABD'li siyasetçiler küresel ölçekte histerik bir şekilde Rusya’yı suçlayacaktı” ifadesini kullandı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Rusya'daki ABD diplomatlarını çağırarak ABD büyükelçiliğini Rusya'nın içişlerine karışmaması konusunda uyardı.
Rus Sputnik Haber Ajansı'na göre Navalny ve müttefikleri, halkı 23 Ocak’taki protestolara katılmaya teşvik etmişti. Navalny’nin yardımcısı Leonid Volkov 23 Ocak’ta yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta sonu yeni bir protesto düzenleneceğini bildirdi.
Protestodan önce, Rus sosyal medya sitesi VK ve kısa video uygulaması TikTok'ta, reşit olmayanları protestoya katılmaya teşvik eden çok sayıda içerik vardı. Rus İletişim Yönetimi Ajansı (Roskomnadzor) 23 Ocak’ta VK ve TikTok'taki gönderilerin sırasıyla % 93 ve % 87'sini silindiğini söyledi.
Ayrıca Rusya İçişleri Bakanlığı ve Başsavcılık, 23 Ocak’ta çeşitli yerlerde yaşanan gösteri ve mitinglerin izin almadığını ve kamu güvenliğine yönelik bir provokasyon ve tehdit oluşturduğunu duyurdu.
Buna rağmen gösteriler Rusya’daki birkaç şehirde başladı.
Moskova polis makamlarına göre, o gün Kremlin'in kuzeyindeki Puşkin Meydanı'nda yaklaşık 4 bin kişi toplandı. Moskova'nın dışında, St.Petersburg dahil birçok şehirdeki insanlar yürüyüş ve mitingler düzenledi.
Rus hükümeti, bu tür mitinglerin kamu düzenini bozduğunu ve mevcut COVID-19 salgını altında bu tür büyük ölçekli toplanmalara izin verilmediğini belirtti.
Russia Today ve Sputnik tarafından paylaşılan fotoğraflara göre, bazı protestocular maske takmadı. Moskova belediye yetkilileri, daha sonra yaptığı açıklamada, protestoya yaklaşık 20 COVID-19 hastasının katıldığını doğruladı.
Gösteriler şiddete dönüştü
Moskova ve St. Petersburg'daki protestolar hızla şiddet eylemlerine dönüştü. Çevik kuvvet polisi Moskova'daki Puşkin Meydanı'ndaki kalabalığı dağıtırken protestocular ve polis çatışmaya girdi. Russia Today haberine göre, bazı göstericiler güvenlik departmanına ait bir araca saldırdı. Aracın sürücüsünün "gözlerinin kalabalık tarafından çıkarıldığına" dair korkunç haberler var.
Bir güvenlik yetkilisinin RIA Novosti'ye verdiği bilgilere göre, olayın ayrıntıları şu anda araştırılıyor. Moskova'da toplam 39 polis memuru yaralandı, ancak yaralıların durumu ciddi değil.
RIA Novost’e göre, polis makamları birkaç göstericiyi tutukladı.
Rusya Dışişleri, Batılı medya ve diplomatları yalanladı
Protestoya katılan insan sayısına gelince, Rus medyası bunu genellikle "binlerce" olarak nitelendirirken, Reuters sadece Moskova'daki mitinge katılan insan sayısının en az 40 bine ulaştığını bildirdi. Bu aynı zamanda Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından da yalanlandı.
Bunun yanı sıra, Rusya Dışişleri Bakanlığı Amerikalı diplomatları Rusya'nın içişlerine karışmamaları konusunda uyardı.
Aynı gün, ABD Moskova’daki Büyükelçiliği sözcüsü Rebecca Ross, Twitter'da Rus hükümetinin "barışçıl protestocuları ve gazetecileri" tutuklayarak "ifade özgürlüğünü" ve "barışçıl toplantıları" bastırdığını iddia etti.
Buna karşılık veren Rusya Dışişleri Bakanlığı daha sonra sosyal medya sitesi VK'da Ross'un ABD'deki kongre isyanı hakkında yazdığı makaleye yer vererek, neden kendi vatandaşlarını barışçıl bir şekilde protesto etmeye çağırmadığını ve 5 kişinin öldürüldüğü ve 100'den fazla kişinin gözaltına alındığı bu olayı hiç kınamadığını sordu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı şunları da ekledi: "İkiyüzlülük, Amerikan diplomasisinin bir aracıdır ve bu, COVID-19 salgını sırasında özellikle tehlikeli hale gelir. Kendi sorunlarınızla ilgilenin ve diğer ülkelerin iç işlerine karışmayı bırakın."
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zaharova, 23 Ocak akşamı Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Rusya'daki ABD diplomatlarını acilen çağırdığını belirterek, Amerikalı diplomatlardan 23 Ocak'ta Rusya'nın büyük şehirlerindeki gösterilerin saatlerini duyurmaları hakkında açıklama yapmaları istendiğini bildirdi.
Aynı gün Rusya Dışişleri Bakanlığı, resmi internet sitesinde, Rusya'daki ABD Büyükelçiliği’nin Rusya'nın içişlerine müdahalesine kararlı bir şekilde karşı çıktığını açıkladı.
Olayların "başrolünde" Rus muhalif Aleksey Navalny yer alıyor. 2014 yılında, iki şirketten 30 milyon ruble (yaklaşık 38 milyon ABD Dolrı) zimmetine geçirdiği için üç buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı ve cezası beş yıl süreyle ertlendi. Bir yıllık uzatmanın ardından, Navalny’nin ertelenme süresi geçen yıl 30 Aralık’ta sona erdi.
17 Ocak akşamı, denetimli serbestlik kurallarının çok sayıda ihlalinden aranan Navalny'nin uçakla Moskova'ya gelişinin ardından polis tarafından tutuklandığı bildirildi.