Çin’in uzay çalışmalarında çığır açan yenilikler

Çin’in Ay’dan numune getirecek uzay aracı Chang’e-5, sahip olduğu yeni teknolojilerle birçok ilke imza atıyor.

Chang'e-5 keşif aracını taşıyan Uzun-Yürüyüş 5 taşıyıcı roketinin, Çin’in güneyindeki ada eyaleti Hainan'da yer alan Wenchang Fırlatma Merkezi’nden başarıyla uzaya gönderilmesiyle Çin'in Ay Keşif Projesi’nin üçüncü adımı başlamış oldu.

24 Kasım’da uzaya fırlatılan Chang’e-5, 1 Aralık’ta Ay’ın yüzeyindeki Fırtınalar Okyanusu bölgesine iniş yaptı.

Araç yaklaşık 19 saatlik süreçte Ay’dan yaklaşık 2 kilogram ağırlığında toprak numuneleri topladı. “Robot kolu” kullanılarak bir parça toprak alınması için sadece 50 dakika gerektiği belirtildi.

Chang’e-5, hem sondaj işlemiyle Ay’ın yüzeyini kazarak yüzey altından numuneler aldı, hem de “robot kolu” sayesinde yüzeyden numuneler topladı. Araç, ayrıca farklı noktalardan farklı özellikte numuneler topladı.

Numunelerin, Dünya’nın uydusunun jeolojik evrimi hakkında bilinenlerin artmasını, Güneş sisteminin daha iyi kavranmasını sağlaması bekleniyor. Bu yüzden numunelerin dönüş esnasında çok iyi korunması şart.

Toplanan numunelerin bir konteynere koyulmasından sonra, Chang’e-5’in yükseltici aracı Ay’ın yüzeyinden havalandı. Çin Uzay Teknolojileri Akademisi’nden (CAST) verilen bilgiye göre, 6 dakika boyunca çalıştırılan bir motor aracı belirlenen yörüngeye taşıdı.

Yerden kalkıştan farklı olarak, aracın bir fırlatma kulesi sistemi kullanılarak havalanması mümkün olmadığı için iniş aracı geçici olarak bir “fırlatma rampası” işlevi gördü.

Ay yüzeyinden havalanma, motor dumanının dağılması için yeterli alanın bulunmaması ve Dünya ile Ay’ın sahip olduğu farklı ortamlar gibi faktörler nedeniyle zorluklarla dolu.

Yükselen araç, kendi özel sensörlerini kullanmak suretiyle pozisyonunu ve irtifasını belirledi, bu süreçte yer gözlem ve kontrol sisteminden de destek aldı.

Ay yüzeyinden yükselen araç Ay’ın yörüngesindeki insansız buluşma ve kenetlenme işlemini tamamladıktan sonra Ay’dan toplanan numuneleri taşıyan konteyner dönüş aracına aktarıldı.

Ay yörüngesinde insansız buluşma ve kenetlenme ile tarihte bir ilke imza atıldı. Chang’e-5’in yörünge ve dönüş araçlarından oluşan kombinasyon yükseltici araçtan ayrılarak Dünya’ya dönecek.

Öte yandan, Çin Ulusal Uzay İdaresi, Chang'e-5’in Ay’ın yüzeyindeki faaliyetlerine dair fotoğraflar paylaştı.

Fotoğraflardan birinde, Ay’ın yüzeyinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin bayrağının açıldığı görülürken, bu kare ülkenin sosyal medya platformlarında “viral” oldu. Söz konusu bayrağın özel bir malzemeden yapıldığı ve sadece 12 gram ağırlığında olduğu belirtildi.

Çin tarafından geliştirilen, dört kısımdan oluşan Chang'e-5, bugüne kadar kullanılan en karmaşık uzay aracı sistemine sahip.

Chang’e-5, ilk kez Ay’dan otomatik olarak numune toplama ve yerleştirme, ilk kez Ay yüzeyinden kalkış, ilk kez Ay’ın yörüngesinde kenetlenme gerçekleştirme ve ilk kez Ay toprağının taşınarak yüksek hızla Dünya’ya geri dönüş gibi birçok ilke imza atacak.

Ay’ın yüzeyinden otomatik olarak numune toplama Chang’e-5’in en dikkat çekici özelliklerinden biri olarak büyük ilgi gördü.

Çin, Ay Keşif Projesi’ni 2004 yılında başlatmıştı..

Çin’in ilk Ay keşif aracı Chang’e-1, Ekim 2007’de uzaya fırlatıldı. Böylelikle Çin, kendi gücüne dayanarak Ay’ı keşif aracı geliştiren 5’inci ülke oldu.

Çin’in Ay Keşif Projesi Chang’e, ismini bir efsaneden alıyor. Buna göre, bir iksir içerek gökyüzüne süzülen bir tanrıça sonunda Ay’a inmiş. Tanrıça Chang’e’ye gezisinde Yutu isimli bir yeşimden tavşan eşlik etmiş.