Çin’in uzay aracından tarihî misyon

Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Chang’e-5 uzay aracının dün akşam Ay’ın yeryüzüne yakın bölgesine iniş yaptığını açıkladı.

24 Kasım’da uzaya fırlatılan Chang’e-5 uzay aracı, yörünge aracı, iniş aracı, yükseltici araç ve dönüş aracından oluşuyor.

Aracın, salı günü saat 23.11 itibarıyla belirlenen iniş bölgesi olan Ay’ın 51.8 derece batı boylamı ve 43.1 derece kuzey enlemine başarıyla iniş yaptığı belirtildi.

Saat 22.57’de Chang’e-5’in iniş aracı ile yükseltici araçtan oluşan kısmı, Ay yüzeyine 15 kilometre uzaklıktayken inişe geçti. Engelleri otomatik olarak saptayan ve tanımlayan araç, ineceği noktayı seçtikten sonra, Fırtınalar Okyanusu (Oceanus Procellarum) adıyla da bilinen bölgedeki Mons Rümker’in kuzeyine iniş yaptı.

Aracın inişi esnasında kameraların da görüntü alarak yeryüzüne aktardığı bilgisi verildi.

İnişin ardından bir dizi durum kontrolü işlemi ve ayarlamalar gerçekleştiren araç, daha sonra Ay’ın yüzeyinde 48 saat sürmesi beklenen çalışmalarına başladı.

İniş aracında, iniş yapılacak ve numune toplanacak alanları araştırmak üzere kullanılacak kameralar, materyal bileşimlerinin saptanması için kızılötesi spektrometre ve yeraltı yapısını incelemek için donanımlar dâhil olmak üzere çeşitli bilimsel aygıtlar yer alıyor.

“Çinli mühendisler zorluklara karşı hazırlıklı”

Chang’e-5’in baştasarımcı yardımcılığını üstlenen Çin Uzay Bilimleri ve Teknoloji Şirketi bünyesindeki Çin Uzay Teknolojileri Akademisi’nden Peng Jing, Chang’e-5’in, 40 yıldan fazla bir süre sonra dünyanın ilk Ay’dan numune toplama misyonunu gerçekleştirdiğine işaret ederek, Çinli uzay mühendislerinin muhtemel zorluklara ayrıntılı planlarla hazırlandıklarını dile getirdi.

Peng, “Uzay aracının numune toplaması için iki yöntem tasarladık. İlki, Ay yüzeyinden numune almak, diğeri ise yüzeyi kazmak. İki yöntem, daha çeşitli numuneler toplanması olasılığını yükseltiyor.” dedi.

Ay’dan 2 kilogram ağırlığında numune toplanması ve bir konteynere koyulması, daha sonra yükseltici aracın yörünge ve dönüş araçlarıyla yörüngede kenetlendikten sonra yeryüzüne dönmesi bekleniyor.

Peng, ayrıca Chang’e-5’in Ay’ın yörüngesinde ve yeryüzüne 380 bin kilometre uzaklıkta insansız buluşma ve kenetlenme gerçekleştirerek, uzay keşfi çalışmaları tarihinde bir ilke imza atacağını vurguladı.

Dönüş aracının atmosfere giriş yaparak, İç Moğolistan Özerk Bölgesi’ne inmesi planlanıyor.

“Ay’ın toprağı sırlar barındıran bir kitap”

Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü araştırmacılarından Lin Yangting, Ay toprağının, Güneş, Dünya ve Ay ile ilgili sırlar barındıran bir kitap olduğuna dikkat çekerek, yapılacak araştırmaların Güneş sistemi ile Dünya’yı daha iyi kavramaya yardımcı olacağını belirtti.

Diğer yandan, söz konusu misyonun, Çin’in uzay ve teknoloji çalışmalarının gelişmesinin yanı sıra, ülkenin gelecekteki Ay’a insanlı iniş ve derin uzay keşfi çalışmaları için de önemli bir zemin oluşturacağı açıklandı. 

Chang’e-5 tarafından yeryüzüne getirilecek numunelerden hem Çinli hem de farklı ülkelerden bilim insanlarının faydalanabileceği dile getirildi. 

Diğer yandan, Rusya’da kamuya ait uzay şirketi Roscosmos’tan yapılan açıklamada, Chang’e-5’in Ay’ın yakın yüzeyine inişi “tarihî bir olay” olarak nitelendi.

Roscosmos Genel Direktör Yardımcısı Sergey Savelyev, şirket adına Çinli bilim insanlarını kutlarken, Rusya ile Çin’in Ay’ın keşfi çalışmalarındaki işbirliğinin derinleştirilmesi konusunu düzenli olarak görüştüğünü kaydetti.