Chang’e-5 ile ilgili sorular
Chang’e-5 ay keşif aracı şimdiye kadarki en karmaşık uzay aracıdır. Chang’e-5’in ne gibi özellikleri var？ Bu proje neyi amaçlıyor？Chang’e-5 aydan nasıl örnek alıp dünyaya geri getiriyor？Bu soruların cevaplarını birlikte bulmaya çalışalım.
Soru 1: Chang’e-5 Chang’e ailesinin 5. çocuğu mu？
Cevap: Chang’e-5 aracı serinin diğer 4 aracıyla kıyaslaştırıldığında daha yüksek teknoloji içerir, yapısı daha karışıktır. Chang’e-5 keşif aracı “yörünge cihazı, iniş cihazı, yükseliş cihazı ve dönüş cihazı” dahil olmak üzere 4 cihazdan oluşur: Bu dört cihazın her biri ayrıdır, aynı zamanda birleştirilebilirler. Örneğin, iniş cihazı ve yükseliş cihazı bir araya getirilebilir, yörünge cihazı ve dönüş cihazı birleştirilir.
Chang’e-5 keşif aracının Ay Keşfi Projesi’nin "gezinme, iniş yapma ve geri dönme" dahil üç aşamanın sonunu tamamlaması bekleniyor. Bunun başarılması durumunda, Çin ilk kez insansız olarak Ay’dan kaya ve toprak örneği toplayacak, ayın kökeni ve evrimi hakkındaki bilimsel araştırmalar derinleştirilecek. .
Soru2: Chang'e-5'in dünyadan aya gitmesi ve sonra aydan geri dönmesi ne kadar sürer?
Cevap: Hainan eyaletinden Wenchang Uzay Aracı Fırlatma Merkezi’nden Uzun Yürüyüş-5 roketiyle fırlatılan Chang’e-5, ay yüzeyindeki belli bir bölgeye iniş yaparak aydan örnek alacak. Sonrada ay yüzeyinden kalkıp ay yörüngesinde kenetlemeyi tamamlayıp aydan toplanan örnekleri dünyaya geri getirecek. Bu toplam 20 gün sürecek.
Soru3: Chang’e-5 aydan nasıl örnekler toplayacak ？
Cevap: Chang'e-5 ilk önce ayın seçili bölgesine inecek ve ayı sondaj ve yüzeyini kazma dahil iki yöntemle örnek alacak. Sonunda Chang’e-5 yaklaşık 2 kilo ağırlığında örnekleri toplayıp onu kapalı bir cihaz içine koyacak. Bu işlem, ay örneğinin aydan ayrıldığında yıpranmasını önlemek içindir.
Soru4: Ay'da Chang'e-5'i havaya uçuracak roket var mı?
Cevap: Chang’e-5 ay yüzeyindeki görevleri tamamladıktan sonra dünyaya dönmeye hazırlanacak. İlk adım da Çin uzaycılık tarihindeki diğer bir ilki ve zor konusu olan aydan halkış. Taşıyıcı roketin yerden kalkışı için eksiksiz bir fırlatma kulesi sistemi geliştirilmiştir. Ancak keşif aracının aydan kalkış ise olgun bir fırlatma kulesi tarafından desteklenmiyor. Ay yüzeyindeki ortam daha karışıktır, iniş cihazı belli ki de sabit bir durumda değildir. Chang’e-5’in aydan kalkışı kendi gücüne dayanmalıdır. Araştırma ekibi görevin başarılması için bu hakkında bir sürü deneme yapmıştı.
Soru: Chang’e-5 aydan kalktıktan sonra doğrudan dünyaya dönecek mi？
Cevap: Tabi ki hayır. Aydan sadece Chang'e-5'in yükseliş çihazı halkacak. Chang'e-5'in yalnızca yükseliş cihazıyla dünyaya dönmesi imkansızdır. Yükseliş cihazı, ay yörüngesine girip burada bekleyen yörünge cihazı ve dönüş cihazıyla kenetlendikten aydan toplanan örnekler dönüş cihazına aktarabilecek.
Onlarca yıllık pratik keşiflerin ardından Çin, insanlı uzay uçuşu alanında alçak dünya yörüngesinde kenetleme teknolojisini becerdi. Ancak, 380.000 kilometre uzaklıktaki ay yörüngesinde insansız kenetleme sadece Çin'in değil, aynı zamanda insanlığın uzaycılık tarihinin ilkidir.
Soru: Başarılı kenetlenmeden sonra Chang'e-5 sorunsuz bir şekilde dünya dönebilecek mi？
Cevap: Chang'e-5'in son bir zorluktan geçmesi gerekiyor. Ay topraklarını taşıyan dönüş cihazı 380.000 kilometre uzaklıktaki aydan dünyaya doğru uçtuğunda, uçuş hızı saniyede 11 kilometre olan ikinci kozmik hıza yaklaşacak. Genellikle alçak dünya yörüngesinden dönen uzay aracının hızı saniyede 8 kilometrelik ilk kozmik hızdır. Hız çok güçlendiğinde, dönüş cihazı dünyaya çarpabilecek, felaket çıkacak. Bu yüzden dönüş cihazının hızı yavaşlatılmalıdır. Bu nedenle Chang’e-5’in araştırma ekibi, yeni bir teknoloji planlamasını ortaya kodu, yani önce dönüş cihazı atmosfere yüksek hızla girecek, ardından atmosferin sağladığı yükeliş gücünün yardımıyla atmosferden atlayacak, daha sonra ise ilk kozmik hızla atmosfere girip dünyaya dönecek. Böylece Chang'e-5'in güvenli ve sorunsuz iniş yapabilmesi için güvence sağlanacak.
