Çin’de yeni çıkan kitaplar | Popülizm Nedir?

Popülizm nedir ve onu ayırt etmek bize ne sağlar? Popülizm, son yıllarda en sık kullanılan kavramlardan biri. Popülizm üzerine çalışmalar pek çok dilde büyük ilgi görüyor. Bu konuda Çincede basılan eserlerin sayısı da artıyor.

Bu kitaplardan biri Alman siyaset bilimci Jan-Werner Müller imzalı "Popülizm Nedir?"

Popülizm, Batı siyaset bilimi çalışmalarında önemli bir kavram. Son yıllarda kamuoyunda zorlayıcı yeni bir siyasi gücü tanımlamak için sıkça kullanılan bir kelime haline geldi: İngiliz Bağımsızlık Partisi lideri Farage'den, ABD Başkanı Trump, Fransa Ulusal Cephe Başkanı Le Pen, Macaristan Başbakanı Orban’a kadar farklı siyasetçilerin belirli benzerlikler sergiledikleri düşünülür. Sert ve kışkırtıcıdırlar, aşırı fikirleri ve politikaları savunurlar, toplumun alt kademelerini temsil ettiklerini iddia ederler, göz ardı edilen çıkarlara ve halkın bastırılmış öfkelerine seslenirlerler.

Popülizm kavramı artık akademik araştırmanın fildişi kulesinden çıkmış ve kamusal alanda odak noktası haline gelmiştir.

Son yıllarda ortaya çıkan çok sayıda ilgili çalışma ve makale arasında, Müller'in "Popülizm Nedir?” popülizmin en iyi teorik açıklaması olarak övgü topladı.

Bu kitap Sulkamp Press tarafından Nisan 2016'da Almanca olarak yayınlandı ve İngilizce versiyonu Ağustos'ta basıldı. Ertesi yılın Aralık ayında, Penguin Bookstore yeni bir baskı yayınladı. Şimdiye kadar 20'den fazla dilde tercümeler yayınlandı ve oldukça sansasyonel bir şekilde geniş çapta alıntı ve yorum yapıldı. Türkçe çevirisi İletişim Yayınları’ndan çıkan eser, popülizmin dünya görüşünü, politik anlayışını, “ruhunu” anlamaya çalışıyor.

Müller, 1970 doğumlu bir Alman olup Free University of Berlin, University College London ve Oxford Üniversitesi’nde eğitim aldı. 2005 yılında Princeton Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nde hocalığa başladı ve şu anda siyaset teorisi profesörüdür.

Müller, Avrupa düşünce tarihi ve siyaset teorisi alanında olağanüstü başarılar elde etti. 2000'den beri yedi kitap yayınladı. Aynı zamanda kamusal alanda aktif bir entelektüeldir, güncel ideolojik tartışmalara aktif olarak katılır, makaleler yayınlar, önemli gazeteler için röportajları kabul eder, konferanslara katılır ve birçok ünlü üniversite ve araştırma kurumunda konuşmalar yapar. Ekim 2018'de Pekin Üniversitesi'nde de ders vermeye davet edildimişti.

“Popülizm Nedir?” ideolojik tartışmalara dahil olan bir çalışmadır. Popülizm kavramı oldukça karmaşıktır ve kolaylıkla suistimal edilebilir. Yarım asır önce, London School of Economics and Political Science bunun için bir akademik seminer düzenledi. Katılımcılar, popülizm teriminin yararlı olmasına rağmen, anlamının tek bir kesin tanım oluşturmak için çok belirsiz olduğu konusunda hemfikirdi. Bu kavramsal belirsizlik günümüzde de devam ediyor. Müller’in kitabının ana hedeflerinden biri kavramları arındırmaktır. Popülizm teriminin aşırı geniş kullanımına karşı çıkıyor. Popülizm kendini düzen karşıtı, seçkinlere düşmanlık, öfke, mantıksızlık, sorumsuzluk, zenginlere yönelik nefret, yabancı düşmanlığı olarak gösterebilir... Ama bunların hepsi popülizmin “kendine özgü” özellikleri değildir.

Jan-Werner Müller (Doğum: 1970)

Popülizme özgü olan nedir?

Müller, popülizmin "tanımlayıcı özelliğinin" seçkinlere karşı olmadığına, "halkın" temsili üzerinde bir tekel olduğuna inanıyor: Popülistler, sadece kendilerinin "gerçek insanları" temsil ettiklerini iddia ediyorlar. Siyasi temsil üzerindeki bu türden bir ahlaki tekel, işte popülizme özgü olan tam da budur.

"Halkın iradesine" başvurmak, "halkın egemenliği" ilkesine inanmak demektir, bu nedenle popülizm ile demokratik siyasetin kafa karıştırıcı bir benzerliği vardır ve her zaman el ele giderler.

Müller, popülizmin temsili demokrasinin kurtulamayacağı "ebedi gölge" ve "demokratik dünyanın içinden" gelen bir tehlike olduğuna inanıyor. Popülizmin temsil üzerindeki tekelini sürdürmesi için, modern toplumun çoğulculuğunu ortadan kaldırması ve aynı zamanda bazı insanların iradesini ve çıkarlarını bastırması ve dışlaması, böylece ironik bir şekilde suçladığı türden elit siyasi suçlara (baskı ve dışlama) düşmesi gerekir. Temelde çoğulculuk karşıtlığının özellikleri, popülizmi yalnızca anti-liberal değil, aynı zamanda nihayetinde anti-demokratik kılar.

Müller, Schmidt hakkında derinlemesine araştırma yaptı, özellikle Schmidt'in "homojen insanları"nın keskin bir eleştirel analizi, bu da onu popülizmin çoğulculuk karşıtı özelliklerine özel bir duyarlılığa sahip kılıyor. Ona göre, karmaşık ve çoğulcu bir modern demokratik toplumda, bırakın tek bir siyasi bakış açısını, kesinlikle tek bir siyasi irade yoktur. Bu, tüm Avrupa ve Amerika toplumlarının politik gerçekliğidir. Brexit referandumunda seçmenlerin % 48'i Avrupa Birliği'nde kalmayı seçti. ABD başkanlık seçimlerinde Hillary Clinton, Trump'tan 2,86 milyon daha fazla oy aldı. Orban, Macaristan'da "göçmenlik konularında Brüksel'i boykot etmek" için bir referandum planladı. Kimi durumda seçim sonuçlarında istediklerini alamasalar da, popülist politikacıların tüm halkı temsil ettiklerini iddia etmelerine engel görünmüyor. Farage, Britanya referandumunun sonucunun "halk için gerçek bir zafer" olduğunu ilan etti, bu da Brexit'e karşı çıkan vatandaşların "saf İngiliz" olmadığı anlamına geliyor. Açıkçası, popülistlerin bir efsane yaratması gerekiyor: Dünyada gerçek bir "insan" grubu var, homojen ve her zaman dürüst insanlar var ve tüm insanlar kalplerini ve zihinlerini tek bir sesle ifade edebiliyor ve popülistlerin kendileri bu sestir. Halkın eşsiz ahlaki temsilcileridir onlar.

Popülizm demokratik siyasete ne zarar verir? Müller’in görüşüne göre, ilk önce siyasi muhalifleri "yasadışı" hale getirdi. Kendi rakiplerini "yasa dışı" olmakla suçlamak, politika farklılıklarını ifade etmek değil (politika farklılıkları demokratik politikanın özelliklerinden biridir), siyasi muhalifleri şeytanlaştırmak ve kişilik çarpıklıklarını veya ahlaki yozlaşmaları "ifşa etmektir".

Müller, bir makalede aşırı bir şeytanlaştırma örneğinden bahsetti. ABD'de Trump'ın fanatik bir destekçisi olan ve Trump'tan bir telefon alan sağcı bir radyo programı sunucusu Alex Jones var. İnternet sitesinde Clinton ve Obama'nın gerçekten cehennemden gelen insanlar olduğunu yazdı: "Onlara yaklaşırsan cehennem kükürtünün kokusunu alırsın." Bu şeytanlaştırmayla yönlendirilen demokrasi artık bir rekabet politikası değil, kısır bir ölüm kalım mücadelesidir, iyiyle kötü arasında kesin bir savaştır. Benzer şekilde, popülistler toplumun çoğulculuğunu inkar ettikleri için, vatandaşlar arasındaki farklılıkları "halk ve halktan olmayanlar arasında bir çatışmaya" dönüştürmekte ısrar ediyorlar.

Popülizm tartışmalarında en can alıcı unsurlardan biri olarak, pek çok liberal analist, popülist politikacıların iktidara geldiklerinde kendi kendilerini parçalayacaklarına, çünkü gerçek uygulanabilir politikaları olmadığına inanıyor. Onlara göre popülizm esasen bir protesto siyasetidir ve "protestocular yönetemez"; çünkü mantıksal olarak insanlar kendilerini protesto edemezler.

Popülist yanılsamalar

Peki, popülizmin yayılmasıyla nasıl başa çıkmalıyız? Müller’,n bunun için tam bir planı yoktu, ancak birkaç açık öneride bulundu. Birincisi, popülizm teriminin kötüye kullanılmasının önlenmesine ihtiyaç vardır. ABD’den Bernie Sanders, İngiltere’den Jeremy Corbyn, Yunan Sol İttifakı (Syriza) ve İspanyol sol partisi Podemos ile Trump tarzı siyasetçler birbirine karıştırılmamalıdır. Çünkü bir grup halkın tek temsilcisi olduğunu iddia ederken, diğerleri toplumun siyasi çoğulculuğunu kabul ederler ve sosyal demokrasiyi bu temelde yeniden şekillendirmeye çalışırlar.

Popülizmin tarihi, teorisi ve pratiği üzerine yapılan araştırmanın 60 yılı aşkın bir geçmişi var ve özellikle son yıllarda bu daha da aktif hale geldi. Müller’in bu küçük kitaptaki tartışması ne kapsamlı ne de yeterince derin, ancak göze çarpan bir özelliği var, başlığından da anlaşılacağı gibi "popülizmin ne olduğunu" açıklığa kavuşturmak öğretici bir girişim. Bu kitabın etkisinin sırrı ve okuyucuların dikkatine ve referansına layık olan değeri budur.