Çin’in ay keşif aracında teknolojik yenilikler

Chang'e-5 keşif aracını taşıyan Uzun-Yürüyüş 5 roketi başarıyla fırlatıldı. Böylece Çin'in Ay Keşif Projesi’nin üçüncü adımı başladı.

Bu görev, Ay Keşif Projesi’nin altıncı görevi ve Çin’in uzaycılık endüstrisindeki şimdiye kadarki en karmaşık ve zor görevlerinden biri olacak. Bunun başarılması durumunda, Çin ilk kez insansız olarak Ay’dan kaya ve toprak örneği toplayacak, ayın kökeni ve evrimi hakkındaki bilimsel araştırmalar derinleştirilecek.  .

Chang'e-5 keşif aracını taşıyan Uzun Yürüyüş-5 roketi, ülkenin güneyindeki ada eyaleti Hainan'da yer alan Wenchang Uzay Aracı Fırlatma Merkezi’nden fırlatıldı.

2200 saniyelik uçuştan sonra Chang'e-5 keşif aracı, öngörülen yörüngeye başarıyla oturdu.

Gelecekte, Chang'e-5, 20 gün yörüngede uçuş yapacak, yaklaşık 2 kilo ağırlığında örneği dünyaya geri getirecek.

Önceki Ay keşif görevleriyle karşılaştırıldığında, bu görevin en önemli amacı aydan dünyaya örnek getirmektir. Bu aynı zamanda Çin'in Ay Keşif Projesi planı kapsamındaki "gezinme, iniş yapma ve geri dönme" dahil üç aşamanın sonudur.

Üç aşamlı Ay Keşif Projesi’nin baş tasarımcı yardımcısı Pei Zhaoyu, “Projenin amacı üç konudan oluşuyor: Biri, örnek alıp dünyaya dönme alanında bazı yeni önemli teknolojilerde atılımların yapılması. Diğeri ise dünya dışı bir gök cisiminden otomatik örnek alma ve geri dönüşünün gerçekleştirilmesi. Üçüncüsü, insanlı aya iniş ve derin uzay keşfi için belirli bir yetenek, teknoloji ve malzeme temeli oluşturmak, Ay Keşif sisteminin daha da iyileştirilmesi.”

Geçmişte, dünyadaki bazı ülkeler de aydan örneklerin geri getirilmesini gerçekleştirmişti. Ancak Çin ay örneklerini toplayıp dünyaya getirmesinde insansız kenetleme gerçekleştirecek, bu dünyada bir ilk oluşturacak.

Çin Uzaycılık Bilim ve Teknoloji Grubu’ndan Chang'e-5 keşif aracı sisteminin baş tasarımcısı yardımcısı Peng Jing, “Geçmişteki görevlerde astronotlar farklı aletlerle örnekler toplayarak örnekleri geri getirmişler. Eski Sovyetler Birliği, örnekleme için tek bir örnekleme cihazı kullanmış ve her seferinde örnek miktarı sadece 100 gramdan 200 grama kadar olmuş. Bizim hedefimiz kilogramlık numune toplamak. Yani numune alma yöntemi, numune miktarı ve numune saklama yöntemi ne olursa olsun dünyada böyle bir şey yok” diye belirtti.

İlgili hedeflerin gerçekleştirilmesi amacıyla, Çin tarafından geliştirilen, dört bölümden oluşan Chang'e-5 aracı, bugüne kadarki en karmaşık uzay aracı sistemi haline geldi.  Görev boyunca bu dört parça, Chang'e-5’in ilk otomatik ay yüzeyi örnek alma ve paketlemesi, ilk aydan kalkış ve yükselişi, ilk kez ay yörüngesinde kenetleme gerçekleştirmesi ve ilk kez ay toprağı taşıyıp yüksek hızla dünyaya geri dönüşü gibi bir dizi zor görevi tamamlamasına güç katacak.

Bu görevin temel anahtarlarından biri olarak, ay yüzeyinde otomatik olarak örnek toplama büyük ilgi gördü. Bu aşamada, Chang'e-5 ilk önce ayın seçili bölgesine inecek ve ayı sondaj ve yüzeyini kazma dahil iki yöntemle örnek alacak.

Çin Uzaycılık Bilim ve Teknoloji Grubu “Chang’e-5” keşif aracı sisteminin baş tasarımcı yardımcısı Peng Jing, bu iki yöntemle daha fazla ve farklı çeşitlerdeki önreklerin alınacağını, böylece ayın oluşumu ve gelişiminin araştırılmasına destek sağlanacağını kaydetti.

Daha önce, insanların insansız ay örnekleri alma görevleri, aydan kalkış ve doğrudan dünyaya geri dönme yöntemini kullanıyordu. Chang'e-5 ise dünyanın ileri seviyesini temsil eden ay yörüngesinde kenetleme yöntemini kullanacak.

Çin Uzaycılık Bilim ve Teknoloji Grubu Chang’e-5 keşif aracı sistemi baş tasarımcı yardımcısı Zha Xuelei, “Ay yörüngesinde kenetlemenin başlıca özelliği de nispeten hafif çarpışma etkisi yaratması. Diğer bir özellik ise, dünyadan uzak olan ay yörüngesinde kenetlemeyi yapacak iki aracı kontrol etmenin daha zor olmasıdır. Ek olarak, zamanlama ihtiyacımız nispeten yüksektir. Kenetleme 10 dakikadan az sürer ve Chang’e-5 aracının yakalanması sadece 1 dakika sürer" ifadesini kullandı.

Edinilen bilgilere göre, bu fırlatma Çin'in Uzun-Yürüyüş 5 serisi taşıma roketinin 6. misyonudur. Bundan önce, Uzun Yürüyüş-5B taşıma roketi ilk uçuşunu yaptı ve Uzun Yürüyüş-5 Y4 roketi Tianwen-1 (Cennete Sorular) Mars keşif aracını başarıyla fırlattı.