"Erik memleketi" yoksulluktan kurtuldu

Eriklerin olgunlaştığı Temmuz ayındayız. Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güneyindeki Kaşgar kentinin Yenisar ilçesinde yolun iki kenarındaki ağaçların dallarındaki erikler olgunlaşmış, sarı renkli eriklerin bolluğundan dallar yerlere eğilmiş, eriklerin mis kokularıysa etrafa yayılıyor. Erik sahipleri erikleri toplamakla, müşteriler ise toplanmış erikleri kutulara yerleştirmekle meşguller.

Yenisar ilçesi, Xinjiang'ın güneyindeki Tarım Vadisi'nin orman ve meyve kuşağında yer alıyor. Erik yetiştiriciliği alanında uzun geçmişe sahip olan Yenisar ilçesinde 10 bin hektarlık alanda erik ağaçları bulunuyor. Dolayısıyla burası Xinjiang'ın "erik memleketi" olarak adlandırılıyor.

Muhabirimiz Yenisar ilçesinin Lompa köyündeki erik bahçesinde ilk dönem erik toplama çalışmalarının esasen tamamlandığını gördü.

Erik toplamakta olan Gunçe Rozi: "Bizim yetiştirdiğimiz erikler lezzetli ve büyük olur. Erikleri elimizle topluyoruz, böylece erikleri dallarından koparırken zarar görmesini önleyebiliriz ve yüksek fiyata satabiliriz." diyor.

Gunçe: "Daha önceleri erikler olgunlaşınca dalları silkip yerden toplardık. Bu daha kolaydı, ama bu yöntem eriklere zarar verdiği için ucuz fiyata satmak veya hiç satamamak durumunda kalıyorduk." dedi.

Gunçe'nin anlattığı Yenisar erik sektörünün karşı karşıya kaldığı zorlukların başında geliyor.

Uzun zamandan beri bilinçsiz tarla yönetimi, ilçe ile pazar arasındaki mesafenin nispeten uzak olması ve saklama süresinin kısa olması gibi etkenlerden dolayı, köylülerin erik yetiştirmesi zor olduğu kadar, satması da zordu. Erikleri uzun süre depoda saklamak, lezzetli eriklerin zamanla çürümesine yol açıyordu.

2018 yılında bu durum değişti. Yerel yönetim bölgenin erik yetiştiriciliği yapısında düzenleme çalışmasını başlattı. Düzenlemeye göre, erik yetiştiriciliği bilimsel yöntemlerle koruma altına alındı. Zararlı böceklerin ürüne verdiği hasarın önlenmesi çalışması pekiştirildi. Kaliteli meyve üretimine önem verildi. Bu sayede erik sektörü zamanla başlıca yerel sektörlerden biri haline geldi.

　　Yenisar ilçe yönetimi üreticilerin erik satışına kolaylık ve meyve yetiştiriciliğinden en yüksek verim sağlamasını güvence altına almak için pazara dayalı satın alma ve halka yarar politikası uyguladı. Buna bağlı olarak eriğin satış fiyatı kilo başına en düşük 5 yuan ve en yüksek 10 yuan olarak belirlendi.

Sektörün iyileştirilmesi ve müşteri çekme gücünün sürekli arttırılmasıyla birlikte, son birkaç yılda Yenisar erik işletmeleri sanki yağmurdan sonraki bambu filizleri gibi ortaya çıkarak, çeşitli köy ve kasabalarda üretim ve işleme atölyeleri kurdu.

Muhabirimiz Lompa Köyü Aixing Tarım Ürünleri Kooperatifi'nde 120 çalışanın erikleri otomatik temizleme ve çekirdek ayırma makinelerinde işlemden geçirdikten sonra özel kurutma odalarına gönderdiğini, buralardan toplanan erikleri ambalajlayıp satışa sunduğunu gördü.

Kooperatifteki çalışanlardan Gülcemile Abdurusol çok meşgul görünüyor. Gülcemile daha önce ailesinin 0.33 hektarlık alanda topladığı erikleri kooperatife getirip sattı. Geçen yılın satışından çok memnun olan Gülcemile, bu yıl kooperatifte çalışmayı tercih etti.

Gülcemile muhabirimize: "bu yılın erik satışından 10 bin yuan gelir kazandım. Kooperatifte çalışarak günlük 60 yuan maaş alıyorum. Bana göre emek veren insan için yoksulluktan kurtulup zengin olmak hiç de rüya değil." dedi.

Kooperatif yöneticisi Savur Sadık: "Kooperatif günlük en çok 70 tona kadar eriği işlemden geçirebiliyor. Bu işlem eriğin satış fiyatının bir kat daha artmasını sağlıyor." bilgisini verdi.

İşlem çalışmalarını titizlikle yerine getirme ve sektör zincirinin uzatılmasını sağlama gibi çabalar sayesinde Yenisar'ın erik ürünlerinin katma değerinde büyük artış kaydedildi. Üstelik meyvelerin kalitesini ve tazeliğini koruyamaya yarayan "soğuk zincir" yöntemiyle yapılan nakliye, erikleri 48 saat içerisinde ülkenin iç kesimlerindeki başlıca pazarlara ulaştırılabiliyor.

Böylece eriklerin fiyatları da gittikçe arttı. Erik sektöründe kaydedilen gelişmeler erik yetiştiricilerine somut anlamda yararlar getirdi.

Yenisar İlçesi Doğal Kaynaklar Müdür Yardımcısı He Weijiang: "Bu yıl ilçe genelinde erik üretim miktarının 420 bin tona ulaşması ve köylülerin kişi başına düşen gelirinin bin 200 yuanı artmasını bekliyoruz. Gelecekte ilçe genelindeki 194 tarım ürünleri ve meyvecilik kooperatifi temelinde, Yenisar ilçesine özgü meyvecilik sistemi oluşturularak, erik sektörü halkı zenginleştiren sektör haline getirilecektir." diye konuştu.