BBC belgeseli Çin'in Shakespeare'i Du Fu'yu anlatıyor

Harvard Üniversitesi Profesörü Stephen Owen, BBC'nin yeni belgeseli "Çin'in En Büyük Şairi: Du Fu" (Du Fu, China's Greatest Poet) içinde "Dante, Shakespeare ve Du Fu (712-770) gibi şairler, şiirin standardını belirledi" değerlendirmesinde bulundu.

Du Fu'nun genellikle dünyadaki sinologlar tarafından Virgil, Dante ve Shakespeare gibi isimler ile aynı seviyede değerlendirilmesine rağmen, Doğu Asya kültüründe ölümsüz olan bu şiir dehası Batı dünyasında hala pek bilinmemektedir.

Ancak şairle ilgili ilk İngilizce belgesel sayılan "Çin'in En Büyük Şairi: Du Fu"nun gösterilmesiyle Çin'in en iyi korunan edebi sırrı olarak görülen Du Fu'nun geçmişi artık Batılı halklara net bir şekilde anlatılıyor.

William Hung'ın 1952 yılındaki aynı isimli kitabından uyarlanan bu bir saatlik belgeselde, Du Fu'nun başyapıtları zarif bir şekilde sunuluyor. Shakespeare'in eserlerini konu alan filmlerdeki güzel performansıyla dünyayı büyüleyen kıdemli İngiliz oyuncu Ian McKellen bu şiirleri okudu.

Söz konusu belgesel, 2016 yılında "Çin Hikayeleri" (The Story Of China ) ve 2018 yılındaki "Çin'in Reform ve Dışa Açılma Hikayeleri" (The Story of China's Reform and Opening Up) gibi Çin ile ilgili diğer belgeselleri de yöneten başarılı televizyon tarihçisi Michael Wood tarafından yazıldı ve sunuldu.

Sarı Irmak'tan Yangtze Nehri havzasına ve Hunan eyaletinin ormanlık tepelerine kadar Wood, izleyicileri şairin doğum yeri olan Henan eyaletindeki Gongyi, Tang Hanedanı'nın (618-907) başkenti Chang'an, yani bugünkü Xi'an ve Çin'in güneybatısındaki Chengdu kentinde yer alan Du Fu'un eski eviyle ilgili bir yolculuğa çıkarır.

Wood, yol boyunca, Du Fu'nun büyüleyici hikayesini anlatmaya çalışan dansçılar ve müzisyenlerle konuşarak savaş, fakirlik, açlık ve doğal afetlere yakalanan sıradan insanların acılarına ses verir.

Eski İngiliz edebiyat dönemi Beowulf'e denk gelen 712'de doğan Du Fu, Tang hanedanının en müreffeh döneminde yaşadı. Birçok aydın gibi, memur sınıfında kendine yer edinmek isteyen Du Fu, toplumun üst kesimindeki isimlere hitaben şiir ve yazılar yazdı.

755 yılında 43 yaşına gelen Du Fu, bir memurluk görevi aldı. Ancak bir ay sonra, Tang hanedanında ayaklanma çıktı. Uzun savaş yıllarında zor bir hayat geçiren Du Fu, ailesini mülteci olarak yola çıkararak açlık ve ıstıraplara katlandı. İnişler ve çıkışlara rağmen şiir yazmayı hiç bırakmayan Du Fu halkın dertlerini şiirlerinde işledi.

Belgeselde şairin yaşam deneyimlerinin, edebi öneminin ve şairin "Şiir Perisi" olarak adlandırılan Li Bai ile arkadaşlığının daha net bir şekilde anlatılması amacıyla, Wood'un yolculuğu ve Ian McKellen'in şiir seslendirmesi, Çin edebiyatındaki yetkin akademisyenlerle röportajlarla birleştirildi.

William Hung'ın yapıtlarını Çinceye çevirmiş olan Renmin Üniversitesi'nin antik Çin edebiyatı profesörü Zeng Xiangbo, "Çinliler tarihin kaydına gerçekten değer veriyor ve Du Fu'nun şiirleri tarihin yansıtılması konusunda diğer şairlerden daha iyidir" diye konuştu.

2016 yılında Du Fu'nun 1.400 şiirini İngilizceye çevirmek için sekiz yıllık bir projeyi tamamlayan Amerikalı Sinolog Stephen Owen, Du'nun şiiri deneyimi yansıtır ve dönüştürür, bu yüzden Çin kültürünün duygusal kelime dağarcığının bir parçası haline gelmiştir diyor.

Owen'ın altı ciltlik kitabı, dünyanın en üretken şairlerinden birinin daha geniş bir okuyucu kitlesi için daha erişilebilir olmasını sağalıyor.