Çin sınırsız, temiz füzyon enerjisi için küresel işbirliğine katılıyor

Çin, güvenli, karbonsuz ve neredeyse sınırsız enerji kaynağı olma potansiyeli yüksek füzyon enerjisinden yararlanmak için uluslararası bilim insanlarıyla birlikte çalışıyor.

Çin Bilimler Akademisi, Plazma Fiziği Enstitüsü'nde Çin tarafından geliştirilen Deneysel İleri Süper İletken Tokamak (EAST), yurtiçi ve yurtdışındaki bilim insanlarının füzyonla ilgili deneyler yapması için açık test yapabilecekleri bir tesis haline geldi.

Doğu Çin'in Anhui eyaletinin başkenti Hefei'de bulunan çörek şekilli cihaz, hidrojen atomlarının kaynaşması için gereken tüm aşırı koşulları yaratmayı hedefliyor, bu da güneşin içinde bulunanlara benzer muazzam miktarda enerjiyi açığa çıkaracak bir süreç. Böyle bir durumda son derece yüksek sıcaklıklar elde edilebiliyor. Dört aylık bir deneyin ardından, EAST Kasım 2018'de çekirdek plazmasında 100 milyon santigratın üzerinde bir elektron sıcaklığı üretildi. Ve böylece EAST, güneşin iç sıcaklığının yaklaşık yedi katı olan dünyanın ilk tesisi oldu. Bu, bir füzyon reaktörünün test çalışmalarındaki önemli bir adımdır.

Plazma Fiziği Enstitüsü Müdür Yardımcısı Song Yuntao, 1998 yılında EAST'in yapım aşamasındayken yurtdışında eğitim görüyordu. Song, o dönemde kendi profesörüne EAST projesinden bahsettiğinde profesörü ona başını sallayarak, Çin'in bunu yapmasının imkansız olduğunu söylediğini aktarıyor.

Füzyon enerjisi, günümüz fizik biliminin en büyük sınırlarından biri konumunda ve sadece en üst düzeydeki yetenekli bilim insanlarını değil, aynı zamanda büyük deneysel araçları ve ekonomik desteği de gerektiriyor.

Fransız Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu'na bağlı Manyetik Füzyon Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Alain Becoulet, uzun vadeli bir Çin Bilim Akademisi, Plazma Fiziği Enstitüsü'nün ortağıdır.

Becoulet, çeşitli atölyelere, değerlendirme gruplarına ve daha sonra laboratuvardan laboratuvara, müzakerelerden anlaşmalara katılmak için Hefei'yi 30'dan fazla kez ziyaret etti. Ayrıca Çin'in Sichuan eyaletinin güneybatısındaki Chengdu'daki Güneybatı Fizik Enstitüsü'ne Çin ve Fransız laboratuvarları arasındaki işbirliğini teşvik etmek için bir dizi ziyarette bulundu.

Deneysel İleri Süper İletken Tokamak'ın, dünyadaki diğer büyük füzyon deneylerine zemin hazırlamaya yardımcı olduğuna inanılıyor.

Çin'i sık sık ziyaret eden Japonya Ulusal Füzyon Bilimi Enstitüsü'nden Profesör Shigeru Morita, Çin'in hızlı gelişiminden etkileniyor. Shigeru Morita şöyle konuştu:

"Bir düşünün, deney için gerekli herhangi bir aygıtı almak istesek, ama ülke çok fakirse, sipariş veremeyiz. Böylece işbirliği olmaz. Bu husus gerçekten önemli. Şimdi, EAST makinesine sahibiz."

Çin 2006 yılında Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) programına 7. üye olarak katıldı. ITER, güneş ve yıldız enerjisiyle aynı prensiplere dayalı karbonsuz enerji kaynağı ve geniş boyutlarda füzyon enerjisinin uygulanabilirliğini bulmak için dünyanın en büyük tokamağını inşa etmeyi hedefliyor.

Tokamak, manyetik bir alanda plazmayı hapsederek füzyon enerjisi üretmede güçlü bir adaydır.

Her ülkenin ITER'de gözlemciye sahip olduğuna değinen Shigeru Morita, Çin'in sadece gözlemci statüsünde değil, aynı zamanda diğer ülkelerin çalışmalarını finanse de ettiğini belirtti. Füzyon enerjisi araştırmalarında daha fazla işbirliğine ihtiyaç duyduklarına işaret eden Morita, tesiste çok fazla rekabet hissetmediklerini, çünkü bunun sadece bir proje olduğunu, nihai hedefe muhtemelen 50 ya da 100 yıl sonra ulaşabileceklerini kaydetti. Profesör Morita füzyon enerjisi araştırmalarında daha fazla insan gücüne, büyük bir ekibe ihtiyaç duyduklarını sözlerine ekledi.

Füzyon çalışması, Çin'in bilimsel işbirliğine yönelik olumlu tutumunu yansıtıyor. Çin, birçok alanda bilimsel programlarda uluslararası işbirliği yapmaya devam ediyor.