Çin, diğer ülkeleri Ay araştırmalarına davet ediyor

1969 yılında Neil Armstrong, Ay'da yürüyen ilk insan olduğunda, televizyon ekranlarında görünen astronot Çin halkının hayretle baktığı alakasız bir şeydi. Aradan elli yıl geçti ve Çin, Ay'ın uzak tarafına robotik bir uzay aracını indiren ilk ülke oldu.

Dünya 20 Temmuz'da Ay'a inişin 50. yılını kutlarken, Çinli Ay araştırmacıları, 2030 yılına kadar insanlı görevlere hazırlanmak üzere, bir Ay araştırma istasyonu prototipini içeren, Çin'in Ay araştırma programının uluslararası işbirliğine açık olduğunu açıkladı.

Daha fazla Ay bilimsel keşif ve doğrulama teknolojisiyle Ay araştırma istasyonu astronotlar için kısa süreve en nihayetinde uzun süre kalmalarına da imkan sağlayan bir üs haline gelecek.

Çin, 2004'te üç aşamadan oluşan - yörüngeli, inişli ve dönüşlü - robotik bir Ay keşif programını başlattı. Söz konusu keşif programına, Çin edebiyatında yer alan ay tanrıçasını temsilen "Chang'e Projesi" adı verildi.

2007-2019 yılları arasında dört misyon gerçekleştirildi; Chang'e-4 ile birlikte Ocak ayı başlarında Ay'ın uzak tarafına bir uzay aracı ve Yutu-2 gezici aracı indirildi. Uzmanlara göre, gelecek yılın başlarında yapılması planlanan beşinci misyon, henüz numune alınmamış bir Ay bölgesinden taşları Dünya'ya getirmeyi hedefliyor.

2030 yılından sonra, Çin'in Ay keşif programı, hem robotlu hem de insanlı keşiflerin kapasitesini geliştirmeye devam edecek. Şimdiye kadar yapılan açıklamalara göre, daha sonraki Ay keşif misyonlarının öncelikli gelişmesi robotlu keşif çalışmalarının artırılması yönünde olacak.

İlginç bir şekilde, ABD'nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Yunan mitolojisindeki Apollo'nun ikiz kız kardeşi Artemis'in adını yeni Ay programına verdi.

ABD uzay ajansı, Amerikalıları 2024 yılına kadar tekrar Ay'a göndermeyi umuyordu. Kongre, 2019 mali yılında enflasyona uyumlu olarak NASA'nın araştırmalarına on yılın en iyi bütçe rakamı olan 21.5 milyar doları sağladı.

"Çin'in şimdiki ve gelecekteki Ay keşif programı" adlı bilim makalesinde, Çin Ay Keşif Projesi Yer Araştırma ve Uygulama Sistemi Müdürü Li Chunlai ve meslektaşları uzay araştırmalarında uluslararası işbirliğine vurgu yapan Çin'in, Ay keşif çalışmalarında NASA ile işbirliğine açık olduğunu belirtti.

Makalede, her iki tarafın da, bilimsel veri alışverişi ve uzayda durumsal farkındalık bilgisi gibi konularda işbirliği yapmasının mümkün olduğu kaydedildi. Makalede ayrıca "Çin gelecek nesiller için uzaydaki çevreyi koruma konusunda NASA ile işbirliği yapma konusunda daha fazla fırsatı değerlendirmeyi dört gözle bekliyor." ifadelerine yer verildi.

Çin'in son Ay görevi Chang'e-4 ile birlikte Almanya, İsveç ve Hollanda'ya ait deney ekipmanları uzaya taşınmıştı.

Geçen Nisan ayında, Çin Ulusal Uzay İdaresi, Çin'in altıncı Ay misyonu ve asteroit keşif misyonu için işbirliği fırsatlarını açıkladı. Çin Ulusal Uzay İdaresi ayrıca Birleşmiş Milletler Uzay İşleri Ofisi (UNOOSA), Türkiye, Etiyopya ve Pakistan ile Ay keşif işbirliği anlaşmaları imzaladı.

Pek çok ülkenin üstlenebileceği robotlu ve yakında insanlı keşif araştırmalarını kapsayan uzay misyonları, çoklu işbirliği ile ülkelerde olduğu kadar dünyada da daha iyi koşullarda kullanılabilecek uzay teknolojilerini geliştirmenin harika bir barışçıl yoludur.