Güney Çin'de tarihöncesi kent medeniyetinin temsilcisi Liangzhu

Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 6 Temmuz'da düzenlenen Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Komitesi'nin 43. toplantısında Çin'in Liangzhu antik kent kalıntısı Dünya Mirasları Listesi'ne alındı. Daha önce onaylanan Sarı Nehir-Bohai Körfezi göçmen kuşlar habitatının da listeye yazılmasıyla, Çin'deki dünya mirası sayısı 55'i buldu.

Liangzhu antik kenti, Çin medeniyeti ve kültürel geleneğinin kanıtı olarak dünyanın dikkatini çekiyor.

Yangtze Nehri'nin aşağı kesiminde Taihu adlı bir göl bulunuyor, gölün tarihteki adı Zhenze idi. 5 bin yıldan uzun bir geçmişe sahip olan Liangzhu antik kentinin kalıntısı Taihu'nun güneybatısında yer alıyor. Şimdiye kadar antik kent alanındaki bini aşkın noktada kent kalıntısı, kenti çevreleyen su yolu sistemi, farklı sınıflara ait mezarlıklar ve yeşim gibi çeşitli parçalar keşfedildi.

Bugünkü Zhejiang eyaletinin merkezi Hangzhou kentinin Yuhang bölgesinde bulunan Liangzhu antik kentinin M.Ö. 3000 yılı civarında kurulduğu ve yöredeki en büyük yerleşim merkezi ve tek kent olduğu tespit edildi. Burası, Liangzhu kültürünün politik ve dini merkezi, aynı zamanda Liangzhu medeniyetinin başkenti olarak görülüyor. Buradaki ılıman iklim, kapsamlı su yolu ve zengin doğal kaynaklar insanın habitatına uygundur, zamanla yörede çeltik yetiştirmeye dayalı bir ekonomik düzen mevcut. Bir ilkel ülke konumundaki Liangzhu antik kentinde iş bölümü bile var. Liangzhu Müzesi'ndeki görevlilerden Wang Qicheng, bu konuda şunları söyledi:

"Liangzhu dünyaya değişik bir medeniyet modelini sunarak, bataklık ve sulak alanlarda çeltik yetiştirmeye dayalı devlet kurma yolunu gösterdi. Bu, Liangzhu'nun en büyük özelliğidir. Bu özellik, Liangzhu toplumunu daha önceki kültürlerden ayırıyor."

Arkeolojik keşiflere göre, çeltik yetiştirilen Hemudu kültürü döneminde bir parça arazinin yüzölçümü normalde 30 ila 440 metrekare arasında değişiyor, ancak Liangzhu antik kentindeki alanın yüzölçümü 50 bin metrekareyi aşmış. Buna göre, Liangzhu kentindeki çeltik yetiştirme seviyesi nispeten yüksektir. Ayrıca Liangzhu'da pullukla sürme yöntemi çok yaygın, bu yöntem çeltik üretiminin yükselmesine katkı sağlamış.

Son yıllardaki arkeolojik çalışmalar sonucunda, Liangzhu antik kentinin kuzeybatı kesiminde büyük bir su yolu sistemi tespit edildi. Bu sistemle 12 kilometrekare genişliğinde ve 50 milyon metreküplük bir baraj oluşturulmuş olabileceği savunuluyor. Su yolu sisteminin işlevine değinen Zhejiang Kültürel Miras Enstitüsü'nden Wang Ningyuan şunları söyledi:

"Sistemin bir işlevi sel felaketini önlemek. Yörede muson yağmur yağışı çok şiddetli, Liangzhu'daki yıllık yağış miktarı 1600 milimetre, bunun üçte biri belki iki üç günde yağıyor, bunun sonucunda sel oluyor. Liangzhu sakinleri baraj setleri inşa ettikten sonra yağmur suyunu baraj içinde biriktirir. Su depolama işlevi büyük önem taşıyor, çünkü Liangzhu döneminde insanların esas ulaşımı su yoluyla sağlanıyor, baraj içindeki sular ise yılın dört mevsimine uygun su ulaşım ağı oluşturuyor. Su yoluyla taşınan inşaat malzemeleri de Liangzhu antik kentinin inşasını mümkün kılıyor. Sistemin diğer işlevi ise çeltik arazileri sulamak."

Liangzhu antik kentinin su yolu sistemi 5 bin yıl sonra bugün hala rol oynuyor.

Liangzhu medeniyetinin diğer tanığı ise burada yer altından çıkarılan yeşim dahil çeşitli eşya. İktidar, sınıf ve dinsel anlayışların somut ürünü olarak, Liangzhu medeniyetine ait yeşim eşya, o dönemde yeşim el sanatının en yüksek seviyesi, toplumsal düzen ve birleşik dinsel inancı yansıtıyor ve Çin'de binlerce yıldır süren protokolün kaynağı olarak kabul ediliyor. 12 numaralı mezardan çıkarılan bir yeşim parça 6,5 kilogram ağırlığında. Bu yeşim üzerindeki bir çizgi sadece 0,19 mm genişliğinde, bugünkü 3D baskıyla bile en fazla 0,3 mm genişliğinde bir çizgi çizilebilir.

Liangzhu antik kenti kalıntısından şimdiye kadar 2500 parça eşya çıkarıldı. Kraliyet ailesi, soylular ve sıradan insanlar dahil 3 sınıfa ait olan bu eşya, Liangzhu medeniyetindeki sınıfsal yapıyı gösteriyor. Örneğin sadece 14 numaralı mezardan 370'i yeşim toplam 388 parça eşya çıkarıldı. Bu mezar, en üst sınıfa ait mezarların bir örneğidir.

Çin Kültürel Miras İdaresi Başkanı Song Xiaochao, ilkel ülke ve kent medeniyeti bakımından Liangzhu antik kent kalıntısıyla kıyaslanabilecek dünya mirası henüz bulunmadığını belirtti.

Hangzhou belediyesinin yetkililerinden Zhang Zhenfeng, Liangzhu antik kentini korumak için özel bir kuruluş oluşturulacağını söyledi. Ses 7

"Halk için korumak ve halkın desteğiyle koruma yapmak ilkesinde ısrar edeceğiz. Koruma çalışmasını halk değerlendirecek ve sonuçları halk tarafından paylaşılacak. Koruma yaparken kalkınma, kalkınma yolunda da korumaya özen gösterilecek. Amaç, Yangzhu antik kent kalıntısında koruma ve değerlendirme arasında entegrasyonu sağlamak."

Arkeolojik araştırmalar, 5 bin yıllık geçmişe sahip Liangzhu antik kentinde, zengin kaynaklar ve uygun iklim koşulları nedeniyle çeltik yetiştirmeye dayalı bir ekonomik düzen bulunduğunu, açık bir şekilde toplumsal tabakalaşmanın ve birleşik bir inancın mevcut olduğunu ortaya koyuyor..