Kumul nakış sanatı azınlıkları yoksulluktan kurtardı

37 yaşındaki nakışçı Renagül Sopi'nin kendi elleriyle üzerine nefis nakışlar işlediği kıyafetler Paris Moda Haftası sahnesinde seyircilerle buluştu. Renagül hayatında bu kadar heyecanlı dakikalarla karşılaşabileceğini hayal bile etmemişti.

Renagül, Çin'in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Kumul kentinin Karadöve kasabasında bir nakışçı ailede doğdu. Renagül'ün annesi kasabada tanınmış bir nakış ustası. Yöresel gelenek ve göreneklere göre genç bir kızın evliliği için, güzel nakışlı yorgan, minder ve yastık gibi çeyizlerin hazırlanması şart. Dolayısıyla nakış tekniği kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar geldi. Renagül, 2014 yılında yerel hükümetin yardımıyla Nakış Meslek Kooperatifi'ni kurarak, kasaba ve civarındaki diğer köylerden çok sayıda kadına istihdam olanağı sağladı. Daha sonra bu nakışçı kadınlar ülkenin iç kesimindeki bölgelere gönderilerek nakış tekniği eğitimi aldı.

Shanghai Giyim Markası MOODBOX'un kurucusu ve baş tasarımcısı Qin Xu 2016 yılında Kumul'u ziyaret etti. Kumul'da Renagül ve annesinin işlediği nefis nakışlar Qin'in ilgisini çekti. Ardından Renagül ve annesi Qin'in yardımıyla Kumul tarzında bir dizi nakışlı kıyafetler tasarladı. Günümüzde Renagül'ün siparişi kesintisiz sürerken, ülkenin iç kesiminden çok sayıda işletme Renagül'le işbirliği yapıyor. Böylece Renagül tamamen yoksulluktan kurtularak zenginleşme yolunu buldu.

Son birkaç yıldır yerel hükümetin sağladığı düşük faizli kredi, marka oluşturmaya destek, ödül mekanizması gibi politikalar sayesinde, Kumul'da esasını nakış el sanatı işletmeleri ile kooperatifler oluşturan nakış sektörü oluştu. Sektör kapsamındaki işletmelerin sayısı 230'a ulaşırken, nakış işleyerek gelir elde etmek Kumullu köy kadınlarının en çok tercih ettiği iş haline geldi. Bu işletmelerde çalışan nakışçıların sayısı 5 bin 600'e ulaştı, çok sayıda nakışçı kadın yoksulluktan kurtuldu.

Kumul Kenti Kültür Müzesi Müdürü Cui Jianbing verdiği demeçte, Çin Kültür Bakanlığı'nın Mart 2016'da Kumul'da ilk geleneksel sanat atölyesini kurduğunu ve aynı zamanda bakanlığın öncülüğünde Yachang Kültür Anonim Şirketi, Tsinghua Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Shanxi Guanmu Anonim Şirketi'nin Kumul Belediyesi ile işbirliği anlaşması imzaladığını söyledi. Cui Jianbing, Kumul'da Uygur ve Kazak başta olmak üzere azınlık etnik grupların geleneksel nakış sanatının korunması ve sonraki kuşaklara aktarılması gibi çalışmalara öncelik verildiğini, ayrıca geleneksel nakışın piyasalaştırılıp geliştirilmesinin ortaklaşa ilerletildiğini kaydetti. Cui, Kumul markasının yaratılarak, Kumul nakışlarının yurtdışında tanıtılmasının işbirliği ortaklarıyla birlikte sağladıklarını anlattı.

Çin Kültür Bakanlığı ve Çin Eğitim Bakanlığı'nın işbirliğiyle 2016 yılında başlatılan "Çin Maddi Olmayan Kültür Miraslarının Aktarıcıları Eğitim Kursu Planı" kapsamında 335 Kumul nakış aktarıcısı ve nakış ustası sırasıyla Guangzhou, Suzhou, Beijing ve Shanghai gibi kentlerdeki yüksek okullara giderek, resim, nakış, motif tasarımı ve pazarlama gibi alanlarda eğitim aldı. Kumul Birinci Geleneksel Sanat Atölyesi'nin kurulmasından bu yana, çağdaş düşünce ile geleneksel nakış tekniği birleştirilerek, Kumul Uygur nakışına ilişkin bin 300'ü aşkın yeni nakış ürünü araştırılıp geliştirildi. Sadece geçen yıl elde edilen nakış sipariş sayısı bin 750'ye ulaşarak, nakıştan kazanılan gelir 1 milyon yuanı aştı.

Kumul kenti Palvantur kasabasında yaşayan 46 yaşındaki Kadir Rahman kasabadaki tek erkek nakışçı. Rahman birkaç yıl önce Guangzhou Üniversitesi'ndeki azınlık etnik gruplar nakış Kursunda eğitim gördükten sonra sıradan bir köylüden Shanxi Guanmu Şirketi'nin baş tasarımcısı ve Kumul kentindeki bir kültürel iletişim şirketinin yetkilisine dönüştü. Kadir, sabit maaşa sahip olmanın yanı sıra azınlık etnik gruplara mensup 100'ü aşkın nakışçı kadından oluşan bir mesleki ekibe liderlik yapıyor. Ekip her yıl değeri 1 milyon yuanı aşan siparişleri başarıyla tamamlıyor, böylece nakışçı kadınların geliri artarak zenginleşmesi sağlanıyor ve aynı zamanda azınlık etnik grupların geleneksel el sanatının korunması ve aktarılması güvence altına alınıyor.