Bin bir derde deva Geleneksel Çin İlaçları

Geleneksel Çin Eczacılığının bulunması ve kullanılması Çin'de binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Geleneksel Çin Tıbbı'nın önemli bir tamamlayanı olan Çin ilaçlarının yapımında bitki kökleri, ağaç kabukları, yapraklar ve meyveler gibi çeşitli bitkisel ürünler, deri, kemik ve organlar gibi hayvansal ürünlerle diğer madensel ve kimyasal maddeler kullanılır. Doğadan elde edilen söz konusu bileşenlerle birlikte Geleneksel Çin İlaçları hastalığı önleme, muayene etme ve tedavi gibi alanlarda sıkça kullanılır. Batı Tıbbı'na ait ilaçların da yer aldığı Çin'deki eczanelerde hastalar istedikleri özellikteki ilaçları doktorlardan aldıkları reçeteler ile temin edebilirler.

Çin'de ilaç konusundaki zenginlik, Çin tarihinde hekimlerin ve eczacıların deneme yanılma yöntemiyle yıllarca harcadığı çabaların bir sonucu olarak meydana gelmiştir. Eski kayıtlar Xia, Shang ve Zhou hanedanlarında (M.Ö. 21 yüzyıl-M.S. 256) Çin'de şurup ve ilaçlı suların üretildiğini kanıtlıyor.

Bilinen en eski eczacılık kitabı olan Shennong Bencaojing, Qin ve Han hanedanları dönemlerinde (M.Ö. 221- M.S. 220) birçok uzman tarafından yazıldı ve kitapta 365 farklı ilacın nasıl yapılacağı anlatılır. Söz konusu ilaç kitabı, Geleneksel Çin Eczacılığının temel kaynağı olarak görülüyor.

Ayrıca Tang Hanedanı'nda (618-907) hazırlanan Tang Bencao isimli bitkisel ilaçları tarif eden kitapta 850 çeşit bitkisel ilacın yapımı ve bitki resimleri aracılığıyla tarif edilmiştir. Geleneksel Çin Eczacılığı ile ilgili bir diğer ünlü kitap olan Bencao Gangmu Ming Hanedanlığı döneminde (1368-1644) Çinli eczacı Li Shizhen tarafından tamamlandı. 1892 adet bitkisel ilaç tarifinin yer aldığı söz konusu kitap, Çin'in bitkisel ilaç tarihinin en kapsamlı ilaç koleksiyonu olmuştur.

Geleneksel Çin Eczacılığında ilaç yapılacak bitkilerin zamanında toplanması, doğru koşullarda saklanması tedavi veriminin arttırılması ve yan etkilerinin azaltılması açısından son derece önemlidir. Bitkiler genellikle, dallarının taze ve yapraklarının bol olduğu, çiceklerin ilk açtığı zaman toplanır. Ancak ilaç bitkinin meyvesinden ya da tohumundan yapılacaksa, toplamak için meyvenin olgunlaşması beklenir. Bitkinin kökü ve gövdesinin kullanılacağı ilaçlar için malzemeler genellikle sonbahar sonu veya ilkbaharda toplanır. İlaç hammaddesi olarak kullanılan hayvanlar ise çoğunlukla büyüme mevsimine göre avlanır.

Çin ilacı hammaddelerinin işleme yöntemleri arasında; dilimleme, haşlama, kurutma, buğulama, mayalama, filizlendirme ve damıtma gibi aşamalar yer alır. İşlenmiş ilaç maddeleri eczanelerden tek tek istenen miktarda satın alınabildiği gibi, hazır karışımlar da temin edilebilir.

Geleneksel Çin İlaçlarının kullanıma hazır hale getirilmesi, genellikle değişik oranlarda farklı ilaç malzemelerinin karıştırılmasıyla yapılır. İlaç karışımı için şifalı otların beş tadı (ekşi, tatlı, buruk acı, acı ve tuzlu), dört özelliği (soğuk, sıcak, ılık, serin), çıkış ve iniş ile yükseliş ve batış özellikleri arasındaki dengenin bilinmesi gerekir. Doğru oranlarda karıştırılan malzemelerden oluşan ilaç hastalıkları tedavi etmesinin yanı sıra yan etkileri çok azdır.

Günümüzde Çin'de ilaç geliştirme çalışmaları eski tariflerin modern teknoloji ve bilimle geliştirilmesiyle birlikte daha verimli sonuçların elde edildiği Geleneksel Çin İlaç sektörü gelişerek büyümeye devam etmektedir. Çin'deki geniş coğrafi yapı ve çeşitli iklim özellikleri doğadaki bitki çeşidini arttırıp, ender bulunan bitki türlerine de ev sahipliği yapar. Bu tür zengin bir çevreden toplanan bitkisel ürünler Geleneksel Çin İlaçlarının da çeşidini arttırmıştır. Öte yandan Çin'de üretilen geleneksel ilaçlar yurtiçindeki ihtiyacı karşıladığı gibi yurt dışına da ihraç edilmektedir.