Geleneksel Çin Tıbbı'nda dört muayene

Batı Tıbbı'nın yanı sıra Çin'de tarihten gelen Geleneksel Çin Tıbbı'nın yöntemleri yaygın olarak kullanılıyor. 90'lı yıllarda Batı Tıbbı'nın etkisiyle Geleneksel Çin Tıbbı'nın tercih edilme oranı azalmış olsa da, 2006 yılında Çin Tıbbı muayenesinin Çin hükümeti tarafından Devletin Manevi Mirasları Listesi'ne alınmasıyla bu alanda hızla yeni araştırmalar başlatıldı. Günümüzde Geleneksel Çin Tıbbı ve eczacılığı sektöründe 500 binden fazla çalışan bulunuyor.

Çin Tıbbı'nda isabetli bir tedavi için teşhis aşamasında kullanılan 4 farklı muayene yöntemi mevcuttur. Söz konusu muayene yöntemlerini bakmak, koklamak, sormak ve nabız ölçmek şeklinde sıralayabiliriz. Hastadan dört muayene yöntemi ile alınan veriler iyi takip edilmelidir ve bu veriler hekime hasta hakkında hayati önemdeki bilgiler verir.

Geleneksel Çin Tıbbı'ndaki ilk muayene hastayı gözlemleyerek yapılır. Bakarak muayene adı verilen bu aşamada bir önceki Çin'deki Büyük Yaşam programında bahsettiğimiz iç organlar ile esas ve yan kanallar gibi teorilere başvurulur. İnsan vücudunun dışı ile beş dolu iç organ ve altı boş iç organ arasında yoğun ilişki olduğunu esas alan Çin Tıbbı'na göre organların doğasında meydana gelen değişiklikler hastalıklara yol açar. Böylece insan vücuduna dışarıdan bakarak renginde, görünüşünde ve duygu halindeki değişimlere bakarak incelemek hastalığın teşhisinde son derece önemli kabul edilir. Bakarak muayeneye örnek olarak, yüze, boyuna, başa, tene, yan kanallara ve dışkıya bakmak verilebilir.

Dinleme ve koklama ile yapılan ikinci muayene metodu ise farklı yöntemlere sahiptir. Hastanın organlarını dinleyen doktor ayrıca teşhis etmek için kendi koku duyusuna da başvurur. Bu kapsamda dinlenmesi gereken sesler arasında hastanın konuşması, nefesi, öksürüğü ve hıçkırığını sayabiliriz. Koklama muayenesinde ise hastalığa yakalanan organlardan ve hastanın yaşadığı odadan çıkan kötü kokuya dikkat eden Çinli hekimler, hastanın organlarından ve yaşam alanından gelen kötü kokunun vücudun ilgili bölgesinde anormal bir durumun göstergesi olarak kabul ederler.

Sorarak muayene ise, doktorun hasta ya da hastanın durumunu bilen kişilerle yaptığı görüşmeleri kapsar. Bu aşamada doktor karşı taraftan aldığı cevapların yanı sıra soruları da iyi seçmeli ve hastalığı teşhise yardımcı olacak nitelikte soru sorması gerekir. Soruların hastalığın seyri, hastalığa yakalanma ve tedavi süreci gibi alanları aydınlatması hedeflenir.

Sorarak muayene, nesnel olarak bazı hastalıkları ve nedenlerinin kolayca tespit edilememesi sebebiyle kullanılan önemli bir muayene yoludur. Soru sorularak, hastalığın teşhisi için daha fazla ipucu toplanabilir. Örneğin hastanın yaşadığı ve çalıştığı ortam, günlük yaşamı, yemek alışkanlığı, medeni durumu gibi konularda detaylı bilgiler elde edilebilir.

Ayrıca sorarak muayenede hastanın yaşı, mesleği, geçmiş muayene tarihleri, hastalığın seyri ve gelişmesi, diğer aile bireylerinde aynı hastalığın görünüp görünmediğini kapsar. Hastalığa ilişkin sorulması gereken sorular arasında soğukluk sıcaklık hissi, uyku hali ve duygusal durum ile tuvalet alışkanlığı gibi detaylar da yer alır.

Geleneksel Çin Tıbbı'nda dört muayeneden sonuncusu ise nabız ölçmek ve elle muayene etmektir. Hastanın nabzını bilek kısmından parmak ucuyla ölçen doktor, vücutta meydana gelen değişikleri anlar. Ayrıca elle muayenede ise hastanın vücudundaki belli noktalara vurarak, bastırarak ve sıvazlayarak, olası anormal değişiklikleri bulmaya çalışan doktor, hastalığa yakalanan yerlerin niteliğini ve seyrini tespit eder.

Geleneksel Çin Tıbbı'nın hastalıkların ortaya çıkmadan önce önceleyici etkisi de bulunmaktadır. Çin'de bir çok kişi özellikle mevsim geçişlerinde kontrol maksadıyla Çin Tıbbı hastanelerine giderek Çinli doktorlardan tavsiye ve tedavi alır.