Ekim ayının sonları, Xinjiang Makam Tiyatrosu prova salonunda "Makam İzlenimleri" adlı bir tiyatro eserinin provası yapılıyor.
Salonda hareketli bir müzik eşliğinde bir grup sanatçı Makam eseri seslendiriyor. Gösteri, Türkiye, Mısır, Afganistan ve Pakistan gibi İpek Yolu ülkesinden gelen ziyaretçileri büyülüyor.
İpek Yolu'nda Çin adlı etkinlik kapsamında Çin'de bulunan bu yabancı konuklardan kimi müziğe tempo tutuyor, kimi cep telefonu ve fotoğraf makinesiyle video veya fotoğraf çekip sosyal medya hesabında paylaşıyor...
Mısır'dan Radyo ve Televizyon Gazetesi yayın kurulu başkanı Halid Hanefey, izlenimini mikrofonumuza şöyle aktarıyor:
"Duyduğumuz bu müzik harika, şarkıcıların sesi çok güzel. Burada buna tanıklık ettik; Çin, azınlık etnik grupların geleneksel sanatlarına büyük önem veriyor, bu sanatların iyi şekilde korunup aktarılması sağlanmış."
Makam bandosunun kullandığı revap ve el davulu gibi Uygur çalgıları da yabancı konukların ilgisini çekiyor:
Bir parça müzik çalındıktan sonra Türkiye'den Sabah gazetesi kültür bölümü sorumlusu Göksan Göktaş, çalgılardan birini alıp çalmak istedi. Göksan, Makam sanatçılarıyla birlikte geleneksel bir çalgıyı denemenin unutulmaz bir deneyim olduğunu belirtiyor.
Diğer yandan Makam Tiyatrosu yetkilisi Makam hakkında bilgi verdi. Yetkilinin yaptığı açıklamaya göre, Uygurlara özgün Makam sanatı, halk cumhuriyetinin kurulduğu dönemde tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyordu. Bu sorunun farkında olan Çin hükümeti zamanında Makam yapıtlarını keşfetme, derleme ve araştırma çalışmaları yürüttü, büyük miktarda sermaye ve insan kaynağı sayesinde Makam sanatı korunup aktarıldı.
Göktaş, Makam sanatı için harcanan çabaları takdirle değerlendirdi:
"Burada Çin'de, Xinjiang'da devlet sanatı gerçekten destekliyor ve koruyor. Geleneğe çok büyük saygıları var ve onu yaşatmak içim ellerinden geleni yapıyorlar. Burada izlediğimiz müzik ve dans gösterileri bir yandan gelenekseldi, bir yandan da çok sesliydi. Batı'nın da çok iyi anlayacağı şekilde düzenlenmişti her şey. Çin hükümetinin sanata desteği müthiş, dünyaya örnek olacak nitelikte."
İli İli, İpek Yolu'nda Çin etkinliğine katılan yabancı konukların Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'ne yaptığı ziyaretin duraklarından biriydi. Yabancı konuklar burada çeşitli etnik grupların renkli kültürlerini yakından tanıma fırsatı buldu.
Xinjiang'ın batı kesiminde yer alan İli'de 44 etnik grup iç içe yaşamaktadır. İli Şarkı ve Dans Topluluğu, yabancı konuklara Kazak, Hui, Han, Moğol ve Uygur dahil birçok etnik grubun müzik ve dans sanatını yansıtan programlar sundu.
Türkiye'den Mor Grubu Başkanı Songül Bayram, sadece gösteri değil, aynı zamanda oyuncuların güzel kostüm ve aksesuarlarına hayran kaldı. Bayram gösteriden sonra Kazak kadınlara özgü şapka takarak oyuncularla hatıra fotoğrafı çektirdi.
"Çok beğendim, çünkü farklı kültürler, farklı renkler ve farklı sesler var. Çok etkileyici ve kulağa çok hoş geliyor. Farklı kültürlerin birleştiği bütün sahnelerden çok keyif aldım. Hem çok şaşırdım hem de çok büyük hayranlık duydum. Pek çok ülkede sanata ve sanatçıya destek bu kadar yoğun değil. Çin'in sanata ve sanatçıya nasıl sahip çıktığını burada bire bir görünce çok etkilendim. Bu Çin'e olan sevgimi daha da artırdı."
Sabah gazetesinden Göksan Göktaş, CRI muhabirlerine verdiği demeçte şunları söyledi:
"İli'de kültürün bu kadar önemli olduğunu görmek, müzik merkezleri olduğunu görmek, müzisyenleri mutlu görmek bize şunu hissettirdi ki aslında şehirde, bölgede gerçekten huzurlu bir hayat var. Çünkü sanat huzurlu bir hayatın üzerine inşa edilebiliyor ancak. Huzur olmayınca sanat olmuyor. Burada bunu hissettim."
Yabancı konuklar ayrıca Çapçal Xibo Özerk İlçesi'ne gelerek, Xibo Müzesi, örf ve adetler parkını ziyaret edip, Xibo etnik grubunun tarihi, örfe ve adetleri ile maddi olmayan kültür miraslarının korunup aktarılması hakkında bilgi edindi, Xiboların geleneksel okçuluk sanatını denedi.
Afganistan'da yayın yapan "Asya'nın Kalbi" adlı gazetenin siyasi yorum bölümü başkanı Asadullah Vahidi, uzun zamandır Xinjiang'da azınlık etnik grupların dillerinin korunma durumunu takip ediyor. Vahidi, Xibo Etnik Müzesi'ni gezdikten sonra yaptığı konuşmada, Xinjiang'da azınlık etnik grupların dil, kültür, örf ve adetlerini koruma çalışmasının çok iyi yürütüldüğünü savundu:
"Xibo Etnik Müzesi'nde bilgi edindim; Xibo etnik grubunun nüfusu çok azdır, ancak Xibolar ana dillerini hala konuşabiliyorlar, kültürleri burada çok iyi şekilde korunuyor. Birkaç gün önce Turfan bölgesinde yerli halkla sohbet etmiştim, onlar da kendi ana dillerini kullanıyorlar. Kaç gündür çeşitli gösteriler izledik, her etnik grup kendi ana dilini akılcı şekilde kullanabiliyor. Sadece her etnik gruptan insanlar gönlünce kendi ana dilini kullanmak ve kendi kültür geleneğini korumakla kalmıyor, aynı zamanda Çin hükümeti de büyük çaba harcayıp etnik grupların kültür, örf ve adetlerini koruyor."
