"Su kirlenirse turist gelir mi?"Mosuoların çevre koruma bilinci

Cilipingcuo, teknesindeki turistlerin can yeleklerini giymelerini istiyor, diğer yandan rıhtım tarafındaki otoparkta bulunan arabaları yönetiyor… Cilipingcuo özellikle Ağustos ayında çok yoğun çalışıyor: "İki aydır turizm sezonu. Turistler buraya akın ediyor, göle bakan bir oda istiyorsan bir hafta önceden rezervasyon yaptırmalısın."

Cilipingcuo, Mosuo etnik grubuna mensup. 56 yaşındaki Cilipingcuo, çocukluğundan beri Lugo Gölü kıyısında yer alan Luoshui köyünde yaşıyor.

Göl kıyısında yaşayan anaerkil bir halk

Lugu Golü, Çin'in Yunnan ile Sichuan eyaletlerinin kesiştiği bir bölgede 2 bin 690 metrelik rakımda yer alıyor. Yüzölçümü 50 kilometrekare. Burası göl suyunun yüksek kalitesi ve göl kıyısında yaşayan Mosuoların anaerkil geleneklerini sürdürmesiyle meşhur.

Son yıllarda yörenin eşsiz manzaraları ve özgün etnik kültürü sayısız turisti bölgeye çekti. Turistlerin gelişi yerel ekonomiye katkı sağlarken, çevre sorunlarını da beraberinde getirdi.

Birkaç yıldır göl kenarında atıkların birikmesi ve atık suyun göle sızması nedeniyle Lugu Gölü'nde ekolojik ortamı risk altında kaldı. Turistik alanın merkezinde yer alan Luoshui köyünde evler tam göl kenarına inşa edildi, bazı evler atık suyu göle boşaltıyordu. Ardından yerel yönetim bir plan saptayıp evleri daha geriye taşıdı, ıslah çalışması yürütüldü, ekolojik ıslah projesi gerçekleştirildi.

Islah projesiyle Lugu Gölü'nde kirlilik sorunu kontrol altına alındı, ekolojik ortam ve su kalitesi iyileştirildi.

Bugün Luoshui köyünde geniş bir asfalt yol görebilirsiniz. Konak, süpermarket, bar ve konfeksiyon dükkanı gibi yapılar düzenli şekilde dikiliyor. Çin genelinden, hatta yurt dışından gelen turistler göl kenarında manzaraların tadını çıkarıyor, geleneksel kıyafet giyen Mosuolar turistlerle iç içe bir yaşam sürüyor...

30-40 yıl önce ulaşım koşullarının iyi olmamasından dolayı, Luoshui köyünde yaşam epey zordu. Bazı ailelerin yetiştirdiği patates ve mısır, karın doyurmaya yetmiyordu. Yaşam sorununu çözmek için köy sakinleri dağa çıkıp odun kesmek ve gölde balık avlamak zorunda kalıyordu.

Cilipingcuo'nun ailesi işte böylesi zor bir yaşamı sürdürüyordu. Kalabalık aile sıkça hükümetten yardım alıyordu. Bugün Cilipingcuo, iki konak ve iki arabanın sahibi. Eşi sadece torunların bakımından sorumlu, boş zamanlarda diğer köy sakinleriyle birlikte boş bir meydanda toplu halde dans ediyor.

Mosuolar bugün çevre korumaya daha büyük önem veriyor ve "Yeşil dağlar, altın dağlarla birdir" anlayışında ısrar ediyor. 1100 kişilik nüfusa sahip Luoshui köyünde her aile turizme katılıyor. Kimi konak ve restoran açarken, kimisi otobüsçülük yapıyor, tekne çekiyor, dans gösterisi sunuyor... Her ailenin ortalama yıllık geliri 30 bin yuan civarında.

'Yöremizi iyi korumak, torunlarımıza bırakacağımız miras budur'

"Lugu Gölü kirlenirse, buraya turist gelir mi? Yöremizi iyi korumamız, torunlarımıza bırakılabileceğimiz en iyi mirastır." Böyle diyor Cilipingcuo.

Cilipingcuo, çevre korumanın sadece devletten beklenmemesi gerektiğini, yerel halkın da koruma bilincini artırması gerektiğini dile getirdi. Bugün turistler tekneye bindiğinde çöp atmamaları konusunda uyarılır, göl suyunu kirleten eylemler önlenir.

Hükümetin ciddi ıslah programı ve halkın gönüllü çevre koruma hareketi sayesinde Lugu Gölü'nün berrak suyu korunuyor ve daha fazla turist çekiyor.

Lugo Gölü Yönetim Komitesi Başkanı Zhang Xuemin'in yaptığı açıklamaya göre, Lugu Gölü'nde ekolojik ortamın korunması için bugüne kadar 1,1 milyar yuan sermaye aktarıldı, atık suyu boşaltmak amacıyla 45 kilometre boru hattı döşendi, göl etrafında toprak kayması yaşanan 13,5 kilometrekarelik alanda ıslah çalışması yapıldı, buraya yeniden bitki ve ağaçlar dikildi.

Lugu Gölü'nün korunmasında halkın katılımına büyük önem verilerek, herkesin bu çalışmada yer alması teşvik ediliyor. Örneğin Luoshui köyünde oluşturulan göl koruma ekibi, atık suyun boşaltım durumu ve köy sakinlerinin evlerini izliyor, ayrıca nehir, göl, köy ve arazilerde temizlik yapıyor. Bu ekibin çalışan sayısı bine ulaşmış durumda.

Cilipingcuo'nun kızı Zhaxilamu, Yunnan Finans ve Ekonomi Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra bir dönem başkent Beijing'de bir şirkette çalıştı, orada Beijingli bir delikanlıya aşık oldu ve evlendi. Şimdi karı koca köye dönüp bir konak açmayı düşünüyorlar.

Zhaxilamu memleketi hakkında iyimser:

"Beijing'den Lugu Gölü'ne dönmemin nedeni, anne babama yardım etmektir. Konaklarına bakacak birisi gerekiyor, güzel yurdumuzu hep beraber korumalıyız. Lugu Gölü suyunun her geçen yıl daha temiz olmasıyla, biz Mosuoların yaşamı da yıldan yıla iyileşecektir."