Çin'deki azınlık etnik gruplara mensup Naxiler'in yaşadıkları bölgeler, deniz seviyesinden ortalama 2700 metre yükseklikteki Qinghai-Tibet Platosu'nun güney ucunda yer alıyor.
Bu bölgede yüksek dağlar arasında birbirleriyle kesişen nehirler bulunuyor. Bölgedeki Lijiang Irmağı'nın kuzeyinde yer alan Yulong Dağı ve Zhongdian ilçesinin güneydoğusundaki Haba Dağı yıl boyu karla kaplıdır. Uçan bir ejderhayı andıran Yulong Dağı bitki türlerinin zenginliğiyle "bitki deposu" ve "çiçek diyarı" olarak adlandırılıyor.
Yulong dağlık bölgesinde yalnız açelyanın 40'tan fazla çeşidi vardır. Bölgedeki Jinsha Irmağı'nın yukarı kısmı, kuzeyden güneye doğru akar ve Shigu kasabasına gelince burada yüksek dağlarla karşılaşır ve binlerce kilometrelik Yantze Nehri'nin ilk dönemecini oluşturur. Jinsha Irmağı, burada dönerek kuzeydoğuya akar ve karla kaplı Yulong ve Haba dağları arasında yalnızca kaplanın atlayabildiği vadi anlamına gelen "Hutiao Vadisi"ni oluşturur. Burası macera severler için nadir rastlanan ideal bir yerdir.
Soğuk, ılıman ve astropikal iklime sahip olan Naxilerin yaşadıkları bu bölgeler tarım, ormancılık ve hayvancılık için elverişli koşullar sağlar. Bu bölgelerde yetiştirilen değerli Kar Çayı ve Lijiang Atı ülke genelinde tanınmış durumda.
Naxiler kadınlara saygı gösteren bir etnik gruptur. Çalışkanlıklarıyla bilinene Naxi kadınları çocuklara bakma ve ev işleriyle uğraşmanın yanı sıra evcil hayvan kesiminden bina inşaatına kadar birçok alanda çalışmalara katkıda bulunur.
Naxi kadınlarının çalışkanlığı dışında ateş gibi karakterleri vardır. Bir Naxi kadını, tatsız bir evliliktense, sevdiği kişiyle birlikte ölmeyi seçermiş. Bu gelenek eskiden beri yaygınmış.
Naxi kadınları koyun derisinden yapılmış şalları takmayı çok severler. Bu şallar özgün özellikler taşır. Naxi kadınlarının taktıkları bu şallar anaerkil toplumun kültürünü yansıtıyor.
Naxilerin geleneksel yaklaşımına göre, erkekler, manevi uygarlığın yaratıcısıdır. Bir Naxi erkeği evlendikten sonra evde çalgı, satranç, kitap, sigara, içki ve çay ile ilgilenir.
"Dongba" Naxi dilinde "bilge" anlamına gelir. Genellikle büyücüler ve rahipler, bilge sayılır. Dongba kültürünün, Dongba diniyle sıkı bağlantısı vardır. Dongba dini ise Çin'in Tang Hanedanı döneminde Naxiler tarafından sihirbazlık temelinde, Tibet Budizmi kültüründen esinlenerek yaratılmıştır. Dongbalar, yazmak, resim yapmak, şarkı söylemek ve dans etmekte usta olmalarından dolayı, Naxi milliyetinin eski Dongba kültürünün yaratıcıları, misyonerleri ve mirasçıları oldular.
Bin yıllık geçmişe sahip olan Dongba kültürü, Çin ulusal kültürünün önemli bir parçasıdır. Naxi milliyetinin halen kullandığı hiyeroglif yazılarıyla yazılan doğa bilimleri ile sosyal bilimleri kapsayan 20 bin kelimelik Dongba kitapları, Naxi milliyetinin ansiklopedisi olarak kabul ediliyor. Dongba yazısı harika bir resmi andırıyor. Bu tür yazılar hem enteresan hem de tahmin yürütmeyi gerektirdiği için çok ilgi çekiyor. Dongba yazısıyla duygular incelikleriyle ifade edilebilir. Karmaşık olaylar kayda geçirilebilir, şiir ve makamlar yazılabilir.
Dongba dansı Naxilerin klasik dansıdır. Dongba kitabının bazı bölümlerinde şaşırtıcı dans derslerine ilişkin notlar vardır. Dans notlarında Naxilerin klasik danslarının çeşidi ve yapılışı hakkında sistematik biçimde bilgi verilmekle birlikte, dansçının duruş pozisyonu, hareket ritmi, sahne ve modeli gibi konular üzerinde nispeten bilimsel tasvirler yapılmıştır. Dolayısıyla önemli bilimsel değere sahip bu notlar, dünyada eski yazı sistemiyle kayda geçirilen en eski dans notu olarak halk tarafından genel kabul görüyor.
