Yorum: Afganların gözünden ABD’nin 20 yıllık “terörle savaşı”
“ABD’li askerlerden nefret ediyorum, ailemin 10 masum üyesini öldürdüler!”
Afganlı Emal Ahmadi, Çin Medya Grubu (CMG) muhabirine verdiği demeçte, 10 küsur gün önce Kabil’deki evinin ABD ordusunun hava saldırısına uğradığı acı verici anları hatırladı:
“29 Ağustos günü 16.30’da teknisyen olan ağabeyim arabayla evime geldi. Ağabeyimin en küçüğü 11 yaşında olan üç oğlu, küçük kızım Malika Can ve diğer kardeşlerimin çocukları arabanın içinde veya etrafındaydı. O an ABD ordusunun uçağı evimizi bombaladı, bir anda ailemden 10 kişiyi kaybettim. Kızım Malika henüz 3 yaşındaydı. ABD ordusu için 3 yıl tercümanlık yaptım. Şimdi ciddi endişe içindeyim. ABD ordusu ayrıldı, kimseyle bir daha temas kuramıyorum.”
△Emal Ahmadi, ABD’nin hava saldırısında 7’si çocuk olmak üzere 10 yakınını kaybetti. Kızı 3 yaşındaki Malika Can da kurbanlar arasındaydı. Ahmadi, ABD’den adalet istediğini belirtti.
△Emal Ahmadi ve kızı Malika Can. 3 yaşındaki Malika, hava saldırısında can verdi.
Kendisinin de ailesinin de durumunun hiç iyi olmadığını söyleyen Ahmadi, eşi ve ailesinin, en sevdiklerini kaybetmenin acısıyla rahatsızlanarak hastaneye yatırıldığını belirtti. Ahmadi, hava saldırısında evleri yıkıldığı için kalacakları yerleri de olmadığını, evi onaracak imkânının da bulunmadığını dile getirdi. Ahmadi’nin ağabeyi de hava saldırısında hayatını kaybetti. Ağabeyi, daha önce Ahmadi’ye maddi yardım sağlıyordu.
△Emal Ahmadi’nin evi hava saldırısında yıkıldığı için oturulmaz duruma geldi. Ahmadi’nin evini onaracak maddi gücü yok.
Trajedinin ertesi günü ABD, alelacele Afganistan’dan askerlerini çekmeyi tamamladı. Ahmadi, bugüne kadar ABD’den ne bir tazminat aldıklarını ne de bir özür duyduklarını belirterek, ABD’nin Afganistan’da yürüttüğü 20 yıllık savaşın kendisine sonsuz acılar getirdiğini vurguladı.
ABD’nin tam 20 yıl önce uğradığı terör saldırılarında 2 bin 996 kişi hayatını kaybetti. Saldırıların yarattığı ekonomik kayıp 200 milyar doları buldu. Bundan büyük öfke duyan ABD, Afganistan’da saklanan El Kaide örgütü lideri Usame Bin Ladin ve onlara sığınak sağlayan Taliban yönetimine askerî misilleme yapma kararı alarak 20 yıl sürecek “terörle mücadele savaşı”nı başlattı.
20 yıl sonra ABD, Afganistan’daki askerlerini geri çekmeyi seçti. Savaş Afgan halkına insani felaketler ve kayıplar getirdi. 20 yılda 30 binden fazla Afgan sivil ABD askerleri tarafından öldürüldü. Askerlerin yarattığı kaos ve savaşta 60 bin kişi yaralandı, 11 milyon kişi evsiz kaldı.
Bu savaş, terörle mücadelede askerî yöntemlerin ve güç kullanılmasının etkisini de tartışmaya açtı.
Afganistan’daki ünlü savaş karşıtı isim Adelah Bahram, CMG muhabirine verdiği demeçte, “Askerî müdahale, hiçbir zaman terörizmi kökünden kazıyamaz.” ifadesini kullandı. Bahram, terörle mücadelenin sivil can kaybı pahasına olmaması gerektiğine dikkat çekerek, ABD’nin askerî müdahalesinin ise çok sayıda sivilin hayatını kaybetmesine yol açtığını, bu müdahalenin insan haklarını ihlal ettiği gibi, Afgan halkının barış ve istikrar beklentisini hiçe saydığını dile getirdi.
ABD Kongre Araştırma Servisi’nin (CRS) bir araştırmasının sonuçlarına göre, ABD, 1992-2017 yılları arasında ülke dışında 188 askerî müdahale gerçekleştirdi. Afganistan savaşı ise ABD’nin yürüttüğü en uzun süreli savaş oldu.
ABD, askerî müdahalelerinin çoğunu “İnsan hakları egemenliğin üstündedir” sloganıyla yaptı. Ancak Afganistan’da 20 yıl süren savaşta ne Afganistan’ın egemenliğine ne de bu ülke halkının insan haklarına saygı gösterildi. Sivillerin yaşama hakkı hiçe sayılırken, ABD ve diğer bazı Batılı ülkelerin düzenledikleri hava saldırılarında siviller kasten öldürüldü. Afganistan’da Ahmadi ailesinin yaşadığına benzer kaç trajediye yol açtılar, bilinmiyor. Afganistan’ın kırsal kesiminde yapılan bir düğün bile hava saldırılarının hedefi olmuştu. ABD’nin öncülüğündeki müttefik güçler yerel halkın yaşamına gölge düşürdü.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, dünkü basın toplantısında, “ABD, Afganistan sorununun yaratıcısı olarak bundan ders çıkarmalı. ABD, askerî müdahalesine son verdikten sonra gerçek anlamda sorumluluk üstlenmeye başlamalı.” dedi.
Sözcünün dediği gibi, ABD’nin Afgan halkına ekonomik, yaşamsal ve insani yardım sağlama zamanı geldi. Washington, bu ülkenin egemenliğine ve bağımsızlığına saygı gösterme temelinde ülkede istikrarın tesis edilmesine, terör tehdidinin önlenmesine ve gelişme yoluna girilmesine destek ve yardım sağlamalı.
