Yorum: Harvard'ın analizi daha çok Beijing'e karşı bir silaha benziyor

Geng Pei-CRI Online

ABD'deki Harvard Üniversitesi'nin araştırmacılarının DASH isimli platformda kısa süre önce "Çin'in Wuhan kentindeki hastane trafiği ve arama motorlarının verilerinin analizi, hastalık aktivitelerinin 2019'un sonbaharında başladığını gösteriyor" başlığıyla yayımladığı araştırma, son günlerde dünya çapında geniş yankı uyandırdı.

Analizin yazarları, 2018'in ve 2019'un Ekim aylarına ait uydu görüntülerine bakarak Wuhan kentindeki bazı hastanelerin otoparklarındaki araç sayısındaki değişiklikleri, ayrıca bu iki dönemde Çinli internet kullanıcılarının Baidu arama motorunda "öksürük" ve "diyare" kelimelerini arama sayısını karşılaştırdıkları bir analiz hazırladılar. Söz konusu araştırmayla yeni tip koronavirüsün 2019 sonbaharında Çin'de yayılmış olabileceği ifade edildi.

Öncelikle bu tür araştırma yöntemlerinin bilmsel olmadığına işaret edilmeli. Hastanelerin otoparklarındaki araçların sayısını etkileyen çok fazla faktör mevcut. Örneğin sabah, öğlen ve akşam saatlerinde veya hafta içi ve hafta sonu araç sayısı büyük ölçüde değişik olacaktır. İkincisi, uydu tarafından çekilen fotoğraflar sürekli değil, aralıklıdır. Bu nedenle uydu aracılığıyla araç sayısındaki değişikliklerin analiz edilmesi gerçek durumu yansıtamaz.

Aslında, analizin yazarları da bu iki alandaki verilerin artışının yeni tip koronavirüs ile doğrudan ilişkili olup olmadığını teyit edemediklerini belirtti.

ABD'de yayımlanan Foreign Policy dergisinde 10 Haziran'da yayımlanan bir makalede de söz konusu analiz sorgulandı. Analizdeki verilerin dikkatlice seçildiği kaydedilen makalede, geçen Ağustos ayında Baidu arama motorunda "öksürük" ve "diyare" kelimelerini arama sayısının arttığına, ancak aynı dönemde "pnömoni" ve "grip" kelimelerini arama sayısının artmadığına işaret edildi. Makalede, virüsün yayılma oranı ve Wuhan'da kısıtlama tedbirlerinin Ocak sonunda alındığı gerçeği düşünüldüğünde, virüs geçen yıl Ağustos ayında ortaya çıkmış olması halinde Wuhan'da salgın nedeniyle çok daha fazla kişinin hayatını kaybetmiş olması gerektiği belirtildi.

Dolayısıyla, bu analizin akademik değerinin bir hayli şüpheli olduğu, analizin daha çok Çin'e karşı alelacele yaratılan bir silah niteliği taşıdığı ortada. ABD'de yayın yapan ABC'nin bu analiz yayımlanmadan önce araştırmada mevcut olan çok fazla veriye ulaştığı ve "özel" bir haber hazırladığı bildirildi. Bundan sonra BBC, CNN ve birçok medya kuruluşu da bu haberi yayımladı. Washington'daki bazı politikacılar için bu analiz "çölde yağan yağmur" gibi. Bu politikacılar konuyla ilgili her haberi paylaşarak oklarını Beijing'e çevirdiler.

Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından 9 Haziran'da yapılan açıklamada, analiz hakkında bazı değerlendirmelere yer verildi. Açıklamada, sadece hastanelerdeki trafik yoğunluğunun görüntüleri gibi verilerinden herhangi bir sonucuna varılmasının çok saçma olduğu vurgulandı.

Virüsün kaynağı, bilimsel ve titiz araştırmalarla belirlenmeli. Harvard Üniversitesi'nden araştırmacıların hazırladığı bu analizin en büyük aldatıcılığı, "bilimsel bir akademik makale" kılığında olması. Bu, bağımsız düşünme yeteneğine sahip olmayan bazı insanlar için oldukça yanıltıcı bir durum. Esas olarak, analizin içeriği ne bilimsel ne de titiz...