Çin'in "gök gözü" testleri başarıyla geçti

Çin'in dünyanın en büyük ve en yüksek duyarlılığa sahip radyo teleskobuyla evreni keşif çalışmalarında önemli ilerlemelere imza atabileceği kaydediliyor.

Tianyan, atarca yıldızları (pulsar) keşif çalışmalarını Ekim 2017'den bu yana sürdürüyor. Tianyan'in çalışmalarıyla ilgili düzenlenen ulusal değerlendirme toplantısında, dev teleskobun önceki gün itibarıyla geride kalan 2 yıl içinde toplam 102 atarca yıldız keşfettiği açıklandı. Bu sayının, Batılı ülkeler tarafından aynı dönemde keşfedilen atarca yıldız sayısının toplamına eşit olduğu belirtildi.

Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu yetkililerinden Shen Zhulin, toplantıda yaptığı konuşmada, Tianyan'ın çeşitli performans endekslerindeki standartları karşıladığına dikkat çekti. Başlıca endekslerde uluslararası düzeyde en ileri seviyenin yakalandığını açıklayan Shen, bu konuda şunları kaydetti:

"Çin'in geliştirdiği FAST projesi kapsamında birçok yeniliğe imza atıldı. Bu, Çin'in radyo teleskobu çalışmalarındaki ilerlemeleri yansıttığı gibi, ilgili birçok endüstriyel gelişmeye de dinamizm kattı. Bu sayede, büyük toplumsal ve ekonomik faydalar elde edildi. Dünyada öncü seviyeye erişen FAST projesi, Çin'de astronomi çalışmalarının gelişmesi açısından da büyük önem taşıyor."

Çin, dünyada gök bilimi kayıtlarını en erken tarihte ve en kapsamlı şekilde gerçekleştiren ülke olarak biliniyor.

3 bin yıldan fazla sürede Güneş tutulması, Ay tutulması, kuyruklu yıldız ve meteorlar gibi birçok gök olayı Çinliler tarafından kayıtlara geçirildi.

Günümüzde ise Çinli bilim insanı Nan Rendong ve ekibi, dünyanın en büyük radyo teleskobu olan FAST'yi kurmayı başardı.

Mühendislik sınırlarını aşan FAST, dünyanın ikinci büyük radyo teleskobunun 2,5 katı daha fazla duyarlılığa sahip. Bu özellik, FAST'nin keşif ölçeğini de dört kat genişletiyor.

FAST projesinin geliştirilme sürecinde yansıtıcı yüzey deformasyonu ve yorulma önleyiciliği konularında da atılım niteliğinde ilerlemeler sağlandı.

Projenin baş mühendisi Jiang Peng, bu konuda şu bilgileri aktardı:

"FAST'nin yorulma önleyiciliği konusunda üst düzey standartları bulunuyor. Yorulma karşısındaki direnci 2 milyon kullanımda 500 MPa'ya ulaşıyor ve bu da geleneksel uygulamaların iki katı anlamına geliyor. Teleskobun şebeke yapısının daha bilimsel hâle getirilmesi için iki yıl harcadık."

Birçok alanda öncülük yapacak

Evrendeki cisimlerin yüzde 70'i karanlık enerji, yüzde 26'sı karanlık madde, yüzde 4'ün altındaki bir oranı ise baryonlardan oluşuyor. Yüzde 1'i aşmayan bir oranda ise insanoğlunun görebileceği ışık saçan maddeler bulunuyor. Atarca yıldızlar ise baryon sınıfına giriyor.

Birçok bilim insanı, FAST'nin radyo astronomi ve atarca yıldız gözlem çalışmalarında dünyada öncü konumunda olduğu kanısında. Projenin işlem merkezinden Li Di, bu konuda şunları kaydetti:

"FAST, yüksek ve özel bir gözlem kapasitesine sahip. Evrendeki baryonların en önemli parçası olan atomik hidrojenleri kapsamlı şekilde görüntüleyebiliyor. Bu da önümüzdeki günlerde FAST'nin öncelikli bir çalışma hedefi olacak. FAST'nin bir başka çalışma hedefi ise hızlı radyo patlamaları (FRB). Bu konuda da ilk keşif sonuçlarını elde ettik. FRB, ilk kez 2007 yılında keşfedildi, 2017 yılında da gök bilimi çevreleri dört hızlı radyo patlaması daha buldu. FAST, bu alanda ilerleme sağlanması için sürekli geliştirilecek. "