CGTN, Uygurlara ait mezarların yıkıldığı iddiasını çürüttü

  2020-01-10 19:58:37  cri

ABD'de yayın yapan CNN'nin internet sitesinde "Uydu görüntüleri Uygurlara ait 100'den fazla mezarlığın Çinli yetkililer tarafından yıkıldığını gösteriyor" başlıklı bir makale yer aldı.

Makalede, uydu görüntülerini kıyaslayan CNN muhabirlerinin, son 2 sene içerisinde Uygurlara ait 60'tan fazla mezarlığın yerinde olmadığını fark ettiği belirtildi. CNN muhabirlerinin bir diğer iddiası da Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin Hotan kent merkezinde yer alan ve bin yıllık geçmişe sahip Sultanim Mezarlığı'nın, Nisan 2019'da yerle bir edilerek otopark haline getirildiği şeklinde.

Durum gerçekten böyle mi?

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin Aksu kentine bağlı Yakaruk köyü sakinlerinden Sadir Yasin, CGTN muhabirine verdiği röportajda konuya açıklık getirdi.

10 yaşındayken kaybettiği dedesinin bölgedeki mezarlıkta toprağa verildiğini söyleyen Sadir, "Küçükken dedemin mezarını birkaç kez ziyaret etmiştim. Mezarı bulabilmek için yanına bir ağaç dikmiştik, ancak birkaç yıl sonra bulamadık." dedi.

19 yaşındaki Sadir'in karşılaştığı bu durum bölgede çok yaygındı. Mezarlık çöl bölgesinde yer aldığı için içindeki mezarlar kum fırtınalarından ve sellerden etkilenerek yıkılıyor, yerel köylüler de yakınlarının mezarlarını bulmakta güçlük çekiyordu.

Bununla beraber mezar kazıcılığı son derece pahalı ve istenen ücret bir köylünün yıllık ortalama gelirinin yaklaşık beşte biri olan 3000 yuana tekabül ettiğinden yerlilerin ölen yakınlarını eski mezarlığa gömmekten başka seçeneği bulunmuyordu.

Bölgede Sadir'den çok daha şanslı olanlar da vardı. CGTN muhabiri Yakaruk köyüyle bitişik olan Tagarçi köyündeki caminin imamı Tursun Yakuphacı'yla karşılaştı. Verdiği demeçte, annesi ve babasının da eski mezarlığa gömülü olduğunu dile getiren Tursun, mezarların yazın meydana gelen seller yüzünden yıkılmasından korkuyordu.

Mezarlık sorunu, Aksu bölgesinde günden güne ciddileşti. Cenaze işiyle uğraşanların Uygurların kendilerine has adetleri olmasından faydalanarak fiyatları tekelleştirmesi ise sorunun bir başka boyutuydu.

Aksu Sivil İşler Bürosu, yerel halkın talebi üzerine 2005 yılında ekolojik mezarlıklar inşa etmeye başladı. 2016 yılında tamamlanan yeni mezarlıkların çoğu hemen eski mezarlıkların kenarında yer alıyor. Bu bakımdan, köylülerin mezarlarını kolaylıkla yeni alana taşımaları mümkün kılındı.

Eski mezarlıklar ise ekili arazilere dönüştürüldü, kumları sabitlemek için kavak ağaçları dikildi, ceviz ve buğday gibi ürünler ekildi. Böylece yoksul aileler hem gelirlerini artırabiliyor, hem de ekili arazileri mezarlıkları korumak için kullanabiliyor.

Anne ve babasının mezarlarını yeni ekolojik mezarlığa taşıdıktan sonra Tursun için her şey daha kolay hale geldi. Tursun artık her hafta ebeveynlerinin mezarlarını ziyaret edip koyduğu çiçekleri suluyor ve mezarları temizliyor.

Yakaruk köyü yöneticilerinden olan Mahmut Nur, CGTN muhabirini köydeki bir başka ekolojik mezarlığa götürdü. Burada bulunan 95 yeni mezar, mezar taşlarıyla işaretlenmiş.

Mahmut, CGTN muhabirine, yeni ekolojik mezarlığın köylüler tarafından inşa edildiği ve sadece bin yuana mal olduğu bilgisini verdi.

Yerel hükümet, yeni mezarlığın en azından gelecek 20 yıl boyunca köylülerin mezar ihtiyacını karşılayabileceğini ifade ediyor.