Afgan diplomat: Xinjiang'da en çok Kaşgar'ı beğeniyorum

Afganistan Dışişleri Bakanlığı 3. Siyaset Dairesi Başkanı, Afganistan'ın eski Çin büyükelçisi ve Afganistan-Çin Dostluk Derneği Başkanı Sultan Ahmed Baheen, kısa süre önce Çin Medya Grubu'na verdiği özel röportajda, terörizmin Afganistan dahil birçok ülkenin karşılaştığı bir sorun olduğuna işaret ederek terörle verimli bir şekilde mücadele etmenin uluslararası bir zorunluluk olduğunu kaydetti.

Çin'in aşırıcı düşüncelere sahip olan gençlere mesleki eğitimler verme gibi önlemler almasını takdirle değerlendiren Baheen, bu tür çabaların onların topluma entegre edilmesine ve kendi gelişimlerini gerçekleştirmesine ve Xinjiang'da terör saldırılarının azaltılmasına katkıda bulunacağını dile getirdi.

Baheen, "Her ülke, kendi ulusal durumuna göre terörle mücadele önlemleri alma yetkisine sahip olmaktadır. Terörle mücadele çalışmaları kapsamındaki mesleki eğitim gerçekleştirme ve aşırıcı düşüncelere sahip olan gençlere yardım sağlama, Çin hükümetinin meşru hakkıdır. Terörle mücadele edilirken sadece silahlı darbeye dayanılırsa, çok zor duruma girilir. Bölgedeki insanların ekonomiyi geliştirmelerine yardım sağlamak son derece gereklidir. Mesleki eğitim son derece iyi bir yöntemdir. İnsanlar bu sayede yeni teknik ve yaşam becerileri öğrenebilirler. Bu yöntem çok verimli oldu. Eksiden Xinjiang'da yaşanan çok sayıda şiddet olayı insanlara zarar verdi. Ancak 2014 yılından sonra, Xinjiang'da terör olaylarını çok az duydum" diye konuştu.

2009-2013 yılları arasında Afganistan'ın Çin büyükelçiliğini üstlenen Baheen, görev süresinde ve sonrasında, Xinjiang'ı defalarca ziyaret etti. Baheen, bölgedeki doğal manzaraları ve kültürel özellikleri çok beğendi. Son Xinjiang gezisini 2018'de gerçekleştiren Baheen, Xinjiang'a her gidişinde yeni değişiklikler görebildiğini, yeni yollar ve binalar yapıldığını, halkın yaşam seviyesinin sürekli yükseldiğini hatırlattı.

Xinjiang'da en beğendiği şehrin Kaşgar olduğuna değinen Baheen, "2009 yılında Kaşgar'a iki kez gittim. Geçen sene Xinjiang'da bir kez daha gezerken, Kaşgar'daki değişiklikleri hissettim. Yerli sakinlerle sohbet ederken Çin'de birkaç eyaletin hükümetinin yerli halkının yoksulluktan kurtarılmasına yardım sağlamakta olduğunu öğrendim. 2012 yılından itibaren uygulanmaya koyulan yardım planlanması, Kaşgarlılara iyi gelişme fırsatları getirdi. Kaşgarlıların şu an son derece mutlu bir yaşam sürdürmekte olduğunu gördüm" ifadesini kullandı.

Bazı Batılı medya kuruluşları, Afganistan'da "Xinjiang'daki Müslümanların normal dini faaliyetlerinin kısıtlanması" ve "Uygurların tutuklanması" dahil Çin hükümetine iftira atan haberleri sıkça yayınlayarak Afganistan'daki Müslümanlarda öfke uyandırmayı amaçlamaktadır.

Baheen, Xinjiang'da bizzat gördüklerine dayanarak adı geçen söylentileri yalanladı. Baheen, "Orada birkaç camiyi ziyaret ettim, insanlar özgür bir şekilde ibadet yapıyor, dini faaliyetlere katılıyor ve hiçbir zorlukla karşılaşmıyorlar. Kaşgar'da çok eski ve büyük bir cami var, bayramlarda binlerce insan burada ibadet ediyor. Camiyi ziyaret eden turistler de çok var. Kaşgar'da hem eski geleneksel Müslüman kültürü, hem de yerlilerin günden güne daha da iyileşen yaşamını algılayabilirsiniz" dedi.

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, Çin'in Orta Asya, Güney Asya ve Batı Asya gibi ülkelerle iletişim ve işbirliğinde son derece önemli bir konumda yer almaktadır. Bu, Çin'in 2014'te Xinjiang'ın İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nın çekirdek bölgesi haline getirilmesi politikasını ortaya koymasının önemli nedenlerinden biridir. Xinjiang'ın güneybatısındaki Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi Manzarası, Afganistan'la bitişiktir. Baheen, Kuşak ve Yol girişiminin ortak inşasında coğrafi avantaja sahip olan Afganistan'ın daha çok Kuşak ve Yol inşasına katılmayı arzu ettiğini belirtti.

Baheen, "Çin'deki Kuşak ve Yol inisiyatifi, tüm dünyaya yararlı bir projedir. 2016 yılında bu projeye katılan Afganistan, buna daha kapsamlı bir şekilde katılmayı beklemektedir. Xinjiang'daki güvenlik ve terörle mücadele çalışmaları, Kuşak ve Yol inisiyatifinin uygulanmasında son derece önemlidir. Afganistan ve Xinjiang'ın terörle mücadeledeki işbirliğinin daha da güçlendirilmesi gerekir" diye konuştu.

Terörizmin tehlikesini ve terörle mücadelenin gerekliliğini vurgulayan Baheen, Çin'in Xinjiang'da gerçekleştirdiği terörle mücadelede büyük gelişmeler kaydedildiğini hatırlatarak Afganistan'ın Çin'le bu alanda işbirliğini pekiştireceğini yineledi.