Yorum: Kuşak ve Yol dünyanın ortak kalkınmasına yeni bir fırsat sağlıyor

Xu Yanqing, Wang Juemian-CRI Haber Merkezi

Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 70. yıldönümü kutlamaları kapsamında yaptığı birçok konuşmada, Çin halkının dünya halkıyla birlikte insanlığın kader ortaklığının oluşturulmasını hızlandıracağı vurgusu vardı.

Xi Jinping, 2013 yılının sonbaharında Orta Asya ve Güney Doğu Asya'ya gerçekleştirdiği ziyaretlerde, "İpek Yolu Ekonomik Kuşağı" ile "21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu"nun ortaklaşa inşa edilmesi düşüncesini ortaya koydu ve böylece Kuşak ve Yol inisiyatifi doğdu. Söz konusu inisiyatif geçen 6 yıl içinde, bir düşünceden Çin ve ilgili ülkeler tarafından yürütülen ortak bir eyleme dönüşerek, küresel çapta olumlu karşılanan bir kamu ürünü haline geldi.

"Ortak istişare, ortak inşa ve paylaşma" ilkesine dayanan Kuşak ve Yol inisiyatifi, Çin ile ilgili ülkelerin ortaklaşa bir kalkınma yolu bulmasını amaçlıyor.

Söz konusu inisiyatif, geride bıraktığımız 6 yıl içinde dünya ekonomisinin büyümesine yeni bir itici güç katmanın yanı sıra, küresel kalkınmadaki dengesizlik sorununun çözümüne de "Çin zekası" sundu. Dünya Bankası tarafından yayımlanan bir araştırma raporuna göre, Kuşak ve Yol inisiyatifi, ilgili ülkelerde 7 milyon 600 bin kişinin aşırı yoksulluktan, 32 milyon kişinin de orta dereceli yoksulluktan kurtulmasını sağlayacak. İnisiyatif sayesinde ayrıca, katılımcı ülkelerin ticaret hacmi yüzde 2,8 ila 9,7 artacak. Küresel ticarette ise yüzde 1,7 ila 6,2 artış kaydedilecek ve küresel gelir de yüzde 0,7-2,9 yükselecek.

Öte yandan, Kuşak ve Yol inisiyatifi bu süre içerisinde küresel yönetişimi iyileştiren önemli yollardan biri haline geldi. Mevcut küresel yönetişim sistemi İkinci Dünya Savaşı'nın ardından gelişmiş ülkelerin önderliğinde ortaya atılmıştı. Bu sistem uluslararası düzenin korunması ve ekonomik gelişmenin hızlandırılması için önemli rol oynamıştı, ancak küresel sınamaların artmasıyla birlikte küresel yönetişim sisteminde de değişlik yapılması çağın genel bir eğilimi oldu.

2015 yılında Çin tarafından ileri sürülen "ortak istişare, ortak inşa ve paylaşma" şeklindeki küresel yönetişim düşüncesi, Kuşak ve Yol inisiyatifinin ilkesiyle bire bir uyuşuyor. Kuşak ve Yol inisiyatifini hızlandırma sürecinde Çin her zaman, "dünya işlerini bütün ülkelerin hep birlikte görüşerek yapması" görüşünü dile getirdi. Bu görüş çok taraflılık uygulamalarını zenginleştirmenin yanı sıra, küresel yönetişim sisteminin daha adil ve rasyonel yönde gelişmesini de hızlandırdı demek yanlış olmaz.

Kuşak ve Yol inisiyatifi ile yine Çin tarafından ileri sürülen "insanlığın kader ortaklığı" düşüncesi de birbiriyle ötüşüyor. Böylece ilgili ülkeler arasındaki karşılıklı siyasi güven, ekonomik kaynaşma ile beşeri ve kültürel bağ daha da artırıldı. Çin'le Kuşak ve Yol çerçevesinde işbirliği belgesi imzalayan ülke sayısı Temmuz ayı sonu itibarıyla 136'ya ulaştı; uluslararası örgüt sayısı ise 30'a yükseldi. "İnsanlığın kader ortaklığını inşa etme" düşüncesi de birçok defa BM kararlarına yazıldı. Bu da inisiyatifin BM'nin barış düşüncesiyle çok uyumlu olduğu ve dünyanın gelişmesine yön verdiği gibi dünya ülkelerinin ortak çıkarlarına da uyduğunu gösterdi.

Ne var ki, Kuşak ve Yol inisiyatifi geniş boyutta takdir edilirken, Batılı ülkelerdeki bazı kesimler "borç tuzağı" ve "jeopolitik alet" gibi tuhaf iddialar ortaya koyarak, Kuşak ve Yol işbirliğini bozmaya çalışıyorlar. Aslında, Kuşak ve Yol inşasına katılım sayesinde, Doğu Afrika ilk otoyoluna, Maldivler deniz üzerinden geçen ilk köprüsüne, Belarus kendine ait araba imalatına sahip oldu. Mombasa-Nairobi demir yolunun hizmete girmesi, bölgede yaklaşık 50 bin istihdam yaratarak, Kenya'nın ekonomik büyümesine 1,5 puan katkıda bulundu. Kenya ve Ruanda gibi ülkelerin liderleri yaptıkları konuşmalarda birçok kere sözde borç tuzağı iddiasını yalanladılar.

Gerçekler, Kuşak ve Yol'un borç tuzağı kurmak yerine, halka fayda getirdiğini ve jeopolitik alet olarak kullanılmak yerine de ortak kalkınma fırsatı yarattığını kanıtlyor.

Günümüz dünyasında, yönetişim, güven, barış ve kalkınma eksiklikleri gibi ciddi sorunlar mevcut. Böyle zeminde ileri sürülen Kuşak ve Yol inisiyatifi ise, nitelikli kalkınma doğrultusunda sürekli ilerletiliyor. Çin, altyapı tesisleri gibi alanlardaki önemli projelerin inşası ile endüstriyel kapasite işbirliğine ağırlık vererek, büyük projeler, finansal destek, yatırım ortamı, risk kontrolü ve güvenlik garantisi gibi kritik sorunların iyi bir şekilde çözülmesinde ısrar ediyor. Bu önlemler şüphesiz ki Kuşak ve Yol inisiyatifinin kalıcı şekilde gelişmesine yardımcı olacak ve söz konusu eksiklikleri gidermek için de daha büyük katkı sağlayacak.