Noyan Rona: Çin'in 70 yılda kaydettiği başarı bir mucize

Noyan Rona. Çin'in Wuhan Üniversitesi Tarih Bölümü'nde Yüksek Lisans eğitimi gören ilk yabancı ve Türkiye'de üst düzey liderler için Çince tercümanlık yapan ilk kişi. Türkiye'nin Shanghai Başkonsolosluğu'nun kurulma çalışmalarına katıldı ve 2012 yılında "Shanghai'ın Fahri Hemşerisi" unvanını aldı. Çin kültürüne büyük ilgi gösteren, onlarca yıldır Çin'in iyi bir dostu olan Noyan Rona, aynı zamanda Çin ekonomisinin son yıllarda kaydettiği büyük başarının tanıklarından.

Shanghai kentinde tanınmış bir isim olan Rona, 1982 yılında Ankara Üniversitesi Sinoloji Bölümü'nden mezun olduktan sonra Çincesini geliştirmek için Beijing Dil ve Kültür Üniversitesi'nde (BLCU) öğrenim hayatını devam ettirdi. İlk geldiğinde Çin'in her şeyini merak ettiğini belirten Rona, geliş macerasını şöyle anlattı:

"Karaçi'den aktarma yaparak Beijing'e geldim, uçakta yalnızca üç kişiydik. Uçaktan inerken havaalanının bomboş olduğunu fark ettim. Gümrük görevlilerini bulup ülkeye giriş işlemlerimizi yaptırdık. Gördüğüm Çinlilerin hepsi çok ciddi görünüyorlardı. Her şey bana oldukça esrarengiz geldi. Uçaktan yeni inmiştim, Çincem çok iyi değildi, bazı konuşmaları anlamadım. Gelecekte ne olacağını bilemiyordum."

BLCU'dan mezun olduktan sonra, Wuhan Üniversitesi Tarih Bölümü'ne geçen Rona, bu bölümden yüksek lisans alan ilk yabancı öğrenci oldu. 1984 ve 2012 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nda çalışan Rona, Türk ve Çinli liderler için Çince tercümanlık yaptı. Rona, Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping için yaptığı çevriler hakkında şunları söyledi:

"Dönemin Çin Cumhurbaşkanı Yardımcısı olan Xi Jinping 2012 yılının Şubat ayında Türkiye'yi ziyaret etti. Onun için tercümanlık yaptım. İki ay sonra da o zaman Türkiye'nin Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan Çin'e geldi ve Sayın Xi'yle yine görüştü. Yani Cumhurbaşkanı Xi için iki defa tercümanlık yaptım. İstanbul'daki görüşmenin ardından Sayın Xi beni buldu ve bana: 'Shanghai'a yaptığınız katkı nedeniyle size teşekkür etmek istiyorum' dedi. Beijing'de karşılaştığımızda da: 'Çinceniz çok iyi, teşekkürler' dedi."

1999'da Türkiye Garanti Bankası'nın Shanghai Şubesi Başkanlığı'nı üstlenen Rona, iki ülke arasındaki ticaretin geliştirilmesi ve Türk şirketlerin Çin pazarına girmesi için çaba harcamayı sürdürüyor. Rona, Çin'deki bazı Türk şirketlerin iyi performans gösterememesiyle ilgili olarak bu şirketlerin öncelikle Çin pazarını iyi araştırıp kendi hatalarını bulmaları gerektiği değerlendirmesinde bulundu.

Şu an, yeşil kart almaya da hak kazanan Rona, Çin'deki yaşamına tamamen alıştı ve oturduğu sitedeki sosyal etkinliklere sık sık katılıyor. Shanghai Belediyesi'nin teşvik ettiği çöpleri dönüştürme kampanyasına da katılan Rona, bu kampanya hakkında şunları ifade etti:

"İnsanların uzun yıllarda alıştığı yaşam tarzını kısa bir sürede değiştirmesi biraz zor. Özellikle yaşlılar bunu kolayca kabul edemeyecek. Ancak bir süre sonra, çöpleri dönüştürmenin Çin'deki yeni yaşam tarzı haline geleceğine inanıyorum."

Uzun süredir Çin'de yaşayan Rona, ülkede son yıllarda meydana gelen büyük değişikliğe de tanık oldu. Rona, Çin'in son 70 yılda, özellikle dışa açılma ve reform politikasının uygulandığı son 40 yılda kaydettiği başarının bir mucize olduğunu ifade etti.

Başka Çinli vatandaşlar gibi Rona'nın da "Çin rüyası" var. Şimdiye kadar, Çincesini ve tercümanlık becerisini geliştirme, Türkiye'nin Shanghai Başkonsolosluğu'nun kurulma çalışmalarına katılma gibi rüyalarını gerçekleştirdiğini kaydeden Rona'nın gelecekteki en büyük "Çin rüyası", Shanghai'ın gelişmesi için tavsiye sunan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Shanghai Komitesi'nin bir üyesi olmak.