Yorum: Çin'in ABD'ye karşı tedbirleri ihtiyatlı ve isabetli

Washington, 1 Eylül ve 15 Aralık günlerinden itibaren 300 milyar dolarlık Çin menşeli ürüne yüzde 10 ek tarife getirme kararı aldıktan sonra, dün Çin'den karşı tedbirlerin uygulanacağı açıklaması geldi.

Açıklamaya göre, 1 Eylül itibarıyla geçerli olmak üzere 75 milyar dolar değerindeki ABD menşeli ürünlere yüzde 5 veya 10 oranında ek gümrük vergisi uygulanacak. Ayrıca ABD üretimli otomobiller ve yedek parçalarına yönelik sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 5'lik ilave tarife de 15 Aralık'ta yeniden yürürlüğe girecek.

Ek tarife listesine bakıldığında, Çin'in ihtiyatlı bir tutumla ABD'nin koyduğu ek gümrük vergilerine karşı isabetli bir yanıt verdiğini görüyoruz. Örneğin tarım ürünleri bakımından ele alınırsa, Çin, ABD'nin en büyük deniz aşırı pazarı konumunda. ABD'nin 2017 yılında ihraç ettiği soya fasulyesinin yüzde 57'si Çin'e ulaştı, ancak geçen sene Beijing'in ek gümrük vergisi uygulamasından dolayı soya fasulyesinin Çin'e ihracat hacmi yüzde 17,9'a geriledi. ABD Tarım Bakanlığı'ndan edinilen bilgiye göre, ülkenin soya stoku 31 Ağustos'ta rekor bir seviyeye ulaşmış olacak. Çin hükümetinin yeni tarifesi, ABD menşeli soya fasulyesinin fiyat üstünlüğünü kaybetmesine ve Çin pazarına erişememesine neden olacak.

ABD'den ithal edilen ham petrolün ilk kez Çin'in ek tarife listesinde yer alması da dikkat çekiyor. ABD geçen yıl dünyanın en büyük petrol üretim ülkesi haline geldi. Çin ise, yüzde 11'lik oranla ABD'nin üçüncü büyük petrol ithalatçısı konumunda. 2019 yılından itibaren iki ülke arasında tırmanan ekonomik ve ticari sürtüşme nedeniyle Çin'in ABD'den aldığı petrol miktarı, ABD'nin toplam petrol ihracatının yüzde 2,6'sına kadar düştü.

Soya ve petrolün dışında, ABD'den alınan otomobil ve yedek parçalarına da ek gümrük vergisi getirildi. Dünyanın en büyük otomobil piyasası olarak Çin, 1 Temmuz 2018 tarihinde yabancı otomobil ve yedek parçalarına uygulanan gümrük vergilerini büyük ölçüde azaltmıştı. Ancak ABD üretimli otomobiller, bu fırsattan yararlanamadı ve Washington'ın ek vergilerle tırmandırdığı ticari sürtüşmede kurban edilen ürünler oldu. Verilere göre, geçen yıl ABD'nin Çin'e hafif binek araçları ihracatı yüzde 37,5 düştü. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve ABD Başkanı Donald Trump, geçen sene Arjantin'de mutabakat sağladıktan sonra Çin, ABD'den ithal edilen otomobil ve yedek parçalarına yönelik ek vergileri durdurdu. Ancak Washington, mutabakata ihanet ederek ticari sürtüşmeyi tırmandırdı. Netice olarak Çin'in durdurduğu ek tarifeyi yeniden başlatmaktan başka çaresi yoktu. ABD tarafından başlatılan ticari sürtüşme nihayetinde yine ABD'li otomobil firmalarının çıkarlarına zarar verdi.

Öte yandan Beijing, dün ABD'ye karşı ek tarife listesini açıkladıktan iki saat sonra, New York borsasındaki 3 büyük hisse senedinde ciddi düşüş görüldü.

Çin, ticaret savaşındaki tutumunu defalarca dile getirdi: "Savaşmak istemiyoruz, fakat savaşmaktan da korkmuyoruz." Son ilave tarife kararı da aslında Çin'in tavrının değişmediğine işaret ediyor. Beijing, Çin ile ABD arasındaki ticari ve ekonomik anlaşmazlıkları, işbirliği yöntemiyle çözmek istiyor. Ancak önemli ilkelerinden de taviz vermeyecek.