Yorum: FedEx Çinli müşterisine bir cevap borçlu

Sheng Yuhong-CRI Haber Merkezi

Çin'in ilgili kurumlarının yaptığı soruşturmada netleşen ilk bilgiye göre, ABD'li kargo şirketi FedEx'in, Huawei şirketinin kargolarını "yanlışlıkla" ABD'ye teslim ettiği şeklindeki savunmasının gerçek dışı olduğu anlaşıldı. Hatta FedEx'in Huawei'e gönderilen yüzden fazla kargoyu da yasadışı olarak deposunda tuttuğuna ilişkin güçlü kanıtlar bulunuyor.

Kamuoyuna zamanında bir cevap sunan bu sonuç, Çin hükümetinin yasalar doğrultusunda tüketicilerinin meşru haklarını koruma kararlılığını gösteriyor. Diğer bir deyişle, FedEx başta olmak üzere Çin'deki hiçbir yabancı işletme veya şahıs, hukukun üstünlüğüne karşı gelemez ve şirketin Çinli müşterisine bir yanıt sunması gerekir.

Çin'deki faaliyetlerine 30 yıl önce başlayan ABD'li kargo devi FedEx, Çin'in yasalarını iyi bilmeli ve sözleşme ruhuna saygı göstermelidir. Ancak şirket, Huawei'in mayıs ayında ABD yönetimince ihracat sınırlama listesine alınmasının akabinde Huawei'in kargolarına yasadışı işlem uyguladı. İlgili haber yayınlandıktan sonra, FedEx önce haberi reddetti, daha sonra "yanlış adrese teslimat" yaptığını kabul etti. Ancak soruşturma sonuçları bu iddianın gerçek dışı olduğunu gösteriyor. Şimdi Çinliler, müşterilerinin meşru haklarına zarar veren ve yalan söyleyen FedEx şirketine hâlâ güvenebilir mi?

Bununla beraber FedEx'in Huawei'e gönderilen yüzden fazla kargoyu alıkoyarak Çin'e ulaşmasını engellediğinden de şüpheleniliyor. Bir şirketin bu kadar yüksek sayıda kargoyu yanlış yere göndermesi nasıl ticari bir eylem olabilir? Vaziyet, FedEx'in işlerinde ihmalkârlık yaptığından ziyade bu meselede ABD hükümetinin sınırı aşan müdahalesi olduğuna dair daha fazla şüphe uyandırıyor.

Aslında FedEx, 24 Haziran'da ilgili ihracat yönetmeliklerini çiğnediği gerekçesiyle ABD Ticaret Bakanlığı'na dava açmıştı. Davada ABD Ticaret Bakanlığı, FedEx'in haklarını ihlal edip, şirketi Anayasa çerçevesinde yapamayacağı bir dayatmaya maruz bırakarak ihracatına kısıtlama getirmeye çalışmakla suçlanıyor. Bu dava FedEx şirketi ve ABD hükümeti arasında gizli bir ilişkinin bulunduğuna işaret ediyor.

Ayrıca soruşturma sürecinde FedEx'in yasaları ihlal eden başka girişimlerde bulunduğu da tespit edildi. Soruşturma ilerledikçe FedEx'in Çinli müşterilerinin haklarına zarar veren başka girişimleri de ortaya çıkabilir.

Çin hukukun üstün olduğu bir ülkedir. İlgili birimler 1 Haziran'da FedEx'e yönelik soruşturma başlattı, 14 Haziran'da şirkete ihbarname gönderdi ve bugün de soruşturmada elde edilen bazı bilgileri açıkladı. Tüm bunlar, Çin'in gerçekleri bulmak, tüketicilerinin hakları ve çıkarlarını korumak ve iş ortamını iyileştirmek için yasalara uygun bir şekilde gösterdiği çabaları ortaya koyuyor. Dolayısıyla FedEx soruşturma sürecinde Çin mercilerine desteğini sürdürmeli ve müşterisine makul bir açıklama yapmalı.

Çin'in kapıları yabancı sermayeli işletmelere daima açıktır. Ancak bunun ön şartı, Çin yasalarına ve düzenlemelerine, piyasa kurallarına ve sözleşme maddelerine uyulması. Şu anda Çin "güvenilmez işletmeler listesi" oluşturdu. İlgili yasa ve yönetmeliklere göre kara listede yer alan işletmelere karşı gerekli hukuki ve idari önlemler alınacak. Yalnızca yasalara ve düzenlemelere uyan yabancı işletmeler, Çin'de geniş bir gelişme ufkuna doğru yelken açabilecek.