Yorum: Çin sermaye piyasasında yeni bir yolculuk

Çin'in Nasdaq tarzı teknoloji borsası olan STAR Market, ülkenin bilimsel ve teknolojik inovasyonun yeni ateşleyicisi olacak.

Ülkenin bilim ve teknoloji şirketleri için açılan yeni borsası STAR Market'teki 25 şirketin hisse senetlerinin bugün saat 9.30 itibarıyla resmen işlem görmeye başlamasıyla Çin'de sermaye piyasalarının gelişiminde yeni bir yolculuğa çıkılmış oldu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in Kasım 2018'de ilk kez düzenlenen Çin Uluslararası İthalat Fuarı'nda bilim ve teknoloji inovasyon kurulunun oluşturulacağını ve bir kayıt sistemi pilot uygulaması yapılacağını ilan etmesinden bu yana yalnızca 200 gün geçti. Hızla atılan adımlar, hem Çinli bilim ve teknoloji işletmelerinin gelişmesinde duyulan ivedi ihtiyacı karşıladı, hem de Çin'in sermaye piyasasındaki reformları hızlandırma yönündeki kararlılığını ve gayretini yansıttı.

Bilim ve teknoloji inovasyon kurulu ilk tasarlandığında Çin'in sermaye piyasasındaki reformlar için bir "deney tarlası" olarak belirlendi. Bunun için temelinde bilgi paylaşımı sistemi bulunan menkul kıymet ihracı için kayıt sistemine dair pilot uygulama kullanılarak, işletmelerin halka arz için kuyrukta beklemekten kurtulmaları ve sermaye piyasasındaki kaynak dağılımının piyasa eliyle yönlendirilmesi sağlandı. Bununla beraber, fiyat sınırını genişletme ya da ucu açık tutma, fiyat beyan limitlerinin kullanıma sokulması gibi bir dizi yeni işlem mekanizması da hayata geçirildi.

STAR Market'in açılış gününde 25 hisse senedinin tamamı yükselişe geçti. Bu da borsada ilk kez işlem gören bilim ve teknoloji işletmelerinin piyasa tarafından da iyimserlikle karşılandığını gösterdi.

Yurt dışındaki örneklere bakıldığında, bilim ve teknoloji alanında faaliyet gösteren şirketlerin hisseleri, halka arz döneminin ilk aşamalarında genelde dalgalı bir görünüm sergiliyor. Nasdaq'ı örnek gösterirsek, 2019'ın ilk yarısında Nasdaq'ta ilk halka arzlarda en yüksek yüzde 316,5 değer artışı, en düşük ise yüzde 52'lik değer kaybı yaşandı. STAR Market'in açılışında da bazı şirketlerin hisseleri istikrarlı olarak yükselirken, bazılarının yükseliş hızı ise ilerleyen saatlerde gerileme gösterdi.

Bu tür dalgalanmaların çok doğal olduğunu, ileri teknoloji alanında faaliyet gösteren şirketlerin yer aldığı bir borsanın büyümesi ve olgunlaşması için zamana ihtiyaç olduğunu söylemek lazım. Bu noktada ise piyasanın mantığına ve kapsayıcılığına ihtiyaç duyuluyor. Ayrıca, STAR Market'in inovatif işlem mekanizmasının piyasanın kapsamlı işleyişi ile nihai dengesine faydalı olacağını da not etmek gerekiyor.

Buna ilaveten, Çin sermaye piyasasındaki önemli bir yenilik olan STAR Market'te listelenen birçok şirket henüz başlangıç aşamasında bulunan ve istikrarlı bir kâr artışına henüz ulaşmamış girişimler.

Dolayısıyla STAR Market'in yatırım değeri değerlendirilirken, sadece işletmelerin fiyat-kazanç oranı değil, gelir ölçeği, gelir büyüme oranı, AR-GE yatırımları ve büyüme potansiyeli gibi ölçütler de ele alınmalı.

İlk aşamada yer alan 25 şirket, ağırlıklı olarak biyotıp, yarı iletkenler ve yeni enerji gibi yeni yükselen sektörlerde faaliyet gösteriyor. Söz konusu şirketler, 2018 yılında AR-GE çalışmalarına toplam 3 milyar 98 milyon yuan ayırdı. Bu miktar, söz konusu şirketlerin ortalama gelirlerinin de yüzde 10'una tekabül ediyor. Piyasanın, potansiyel ve vizyonlarıyla umut vadeden bu şirketlere karşı sabırlı olmaması için hiçbir neden yok.

Sermaye piyasasının temel gelişme yönü, reel ekonomiye yaptığı katkı ile de belirlenir. Şu an Çin ekonomisinin istikrarlı ve hızlı büyüme eğrisini korumasına karşın, dış ortamdaki belirsizlikler git gide artıyor. STAR Market'in sermaye piyasasına dönük bir dizi reform arayışı, şirketlerin inovasyon konusundaki becerilerini ve rekabetçiliğini canlandırdığı gibi, endüstriyel yapının iyileşmesini ve ekonomik kalkınmanın dönüşümünü ilerletecek.

Çin'in reform ve dışa açılma uygulamaları açısından önemli bir adım olan STAR Market, Çin'in kararlılığını, özgüvenini ve attığı somut adımları göstermiş oldu.

Açılış gününde piyasaya coşku hâkimdi; ancak uzun vadede piyasanın mantığına ve sabrına daha çok ihtiyaç bulunuyor.

Çin'in dinamik, gelecek vadeden ve dirençli sermaye piyasası, ülke ekonomisinin nitelikli büyümesi için de gerçek bir lokomotif işlevi görecektir.