Yorum: Sürekli baskı sadece çıkmaza götürür

ABD Ticaret Bakanlığı dün milli güvenlik bahanesiyle Sugon şirketi ve Jiangnan Bilgisayar Teknolojileri Enstitüsü gibi 5 Çinli şirketi ve kurumu ihraç kısıtlama listesine dâhil etti. Böylece Çinli şirketlerin Amerikan tedarikçilerinden mal satın alması yasaklanmış oldu. ABD'nin bu kararı 24 Haziran'da yürürlüğe girecek.

Son gelişme, Çin'in telekomünikasyon devi Huawei'nin söz konusu listeye eklenmesinin ardından, ABD'nin Çinli şirketlere uyguladığı yeni bir tek taraflı yaptırım niteliğinde. Listeye son dâhil edilen 5 Çinli şirket ve kurum, tümüyle süper bilgisayar alanında faaliyet gösteriyor. Mevzubahis şirketlerin geliştirdiği "Sunway Taihulight" ve "Tianhe-2" süper bilgisayarları, yakın zamanda açıklanan dünyanın en güçlü 500 süper bilgisayarı listesinde sırasıyla üçüncü ve dördüncü basamakta yer aldı. Çin'den toplam 219 süper bilgisayar, dünyanın en güçlü 500 süper bilgisayarı listesinde yer alıyor. Çin bu sayı açısından dünya birincisi konumunda.

ABD'nin geliştirdiği "Summit" adlı süper bilgisayar da listenin birinci sırasında, ancak ABD'nin listedeki süper bilgisayar sayısı sadece 116'yı buluyor. Buradan anlaşılıyor ki Çin, şu anda sanayinin gelişmesinde kritik rol oynayan süper bilgisayar alanında ABD'yi geride bıraktı. Bu koşullar altında ABD, ulusal güvenlik bahanesiyle 5 Çinli şirket ve kurumu daha ihraç kısıtlama listesine alarak, Huawei'nin 5G teknolojisini geliştirmesini engellediği gibi, Çinli şirketlerin tedarik zincirini kesmeyi, böylece Çin'in bilimsel ve ekonomik gelişme kapasitesini zayıflatmayı hedefliyor.

Çin ve ABD liderleri, bir hafta sonra Osaka'da düzenlenecek G20 Zirvesi'nde görüşecek. ABD son girişimiyle aslında Osaka görüşmesi öncesinde Çin'e baskıyı artırıp ticari müzakerelerde elinde daha çok koz bulundurmayı amaçlıyor.

ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer'in "gümrük tarifesinden başka çözüm olmadığı" yönündeki açıklaması ve bazı Çinli teknoloji şirketlerinin ihracat kısıtlama listesine alınması dâhil bir dizi hareket, Washington'ın Beijing ile ticari anlaşmazlıkları çözmeye hazır olmadığını gösteriyor. ABD'nin bu hareketleri, iki ülkenin liderlerinin geçen yılın sonunda Arjantin'deki görüşmelerinde vardıkları mutabakata aykırı olmakla birlikte Çinli ve Amerikan işletmelerin çıkarlarını da zedeliyor.

Çin, işletmelerinin meşru hak ve menfaatleri zarar görürse "güvenilmez şirket listesi" sistemine göre ticari olmayan amaçlarla faaliyet gösteren, piyasa kurallarını ve sözleşmeleri ihlal eden, Çinli işletmelere karşı abluka ve ayrımcı önlemler uygulayan ve tedariki kesen yabancı işletmelere gereken karşılığı verecek.

Çin ve ABD liderleri yakında Osaka'da tekrar buluşacaklar. Çin ve ABD'nin ticaret heyetleri, bu kritik zamanda, iki ülkenin liderlerinin Arjantin'de vardıkları görüş birliği ve kısa süre önce gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde konuştukları doğrultusunda faydalı işler yapmalıdır. ABD'nin aşırı baskı önlemleri, Çin üzerinde hiçbir zaman etkili olmayacak, hatta Washington'ın istediğinin tam tersi etki yaratacaktır.