Türkiye'de de yatırım yapan Çinli ZTT'nin merkezini gezdik

(Emre DEMİR - CRI)

Çin'de hemen her şehir, kendisini diğerlerinden farklı kılan bir hikayeye sahip. Beijing, Shanghai, Xi'an'ı saymıyorum, onların hikayelerini zaten bütün dünya biliyor. Ama mesela Shandong eyaletine bağlı Yantai şehrine gittiğinizde, size şehrin başka bir özelliğini söylüyorlar: Çin ana karasında denizin şehre göre kuzeyde kaldığı tek sahil şehri!

Siz Çin haritası üzerinde bu bilgiyi kontrol ederken, başka bir şehirden söz etmek istiyorum: Nantong.

Nantong'u farklı kılan, özel ekonomik bölge statüsü veya tekstil üretimindeki başarısı değil, şehrin çok daha sıra dışı bir hususiyeti var: Nantong, Qing hanedanı sona erdikten sonra, hiçbir yabancı etkiye maruz kalınmadan tamamen Çinlilerin inşa ettiği ilk modern şehir. Şehrin ne bir Fransız imtiyaz bölgesi, ne işgal dönemlerinden kalmış Alman fabrikaları ne de geniş meydanlar inşa edilmesini öneren Sovyet danışmanları olmuş.

Nantong, Çin'de modern sanayinin doğum yeri olarak da kabul ediliyor. Buna öncülük edense, 1899 yılında şehrin ilk modern pamuk fabrikalarını açan Zhang Jian (1853-1926) adlı Nantonglu bir devlet adamı ve sanayici. Daha sonra sanayini kompleksini geliştiren Zhang Jian, un, yağ ve içki de üretmeye başlamış. Üretmekle de kalmamış, ürünleri diğer pazarlara göndermek için bir nakliyat hattı kurmuş. 1905'te Nantong Müzesi'ni kurduğunda, burası ana karadaki ilk müze olarak tarihe geçmiş. Zhang Jian kentin altyapısına da el atıyor, onun Nantong'da kurduğu sistem, daha sonra Çin'de kentsel gelişimde bir model haline geliyor. 1911'e gelindiğinde Nantong'a artık "Zhang Jian Krallığı" deniyormuş.

Yangtze nehrinin Doğu Çin Denizi'yle kesiştiği bir konumda bulunan Nantong, 120 milyar dolarlık GDP ile bu alanda Çin'de 19. sırada. Bu konum zaten şehrin ekonomik kalkınmasının itici gücü. Nantonglular da şehirlerini şöyle tanımlıyor: "Kao jiang, kao hai, kao Shanghai." Mealen: Nehre dayan, denize dayan, Shanghai'a dayan!

Nantong ile Türkiye arasında bir bağ var: Nantong merkezli ZTT şirketi geçtiğimiz yıl yüksek gerilim enerji kabloları üreten Demirer Kablo şirketini bünyesine katarak Türkiye'de yatırıma başlamış. (O dönem medyaya yansıyan haberlere göre, ZTT 66,7 milyon dolar ödeyerek Demirer Kablo'yu Suudi Cable Company'den satın alıyor.)

58 ülkede toplam 15 bin personel çalıştıran ZTT, Demirer Kablo'yu yüksek kaliteli şekilde büyütmek ve şirketin dünya çapında sahip olduğu mevcut tedarik ağını Kuşak ve Yol girişimine (BRI) entegre olacak şekilde değerlendirmek istiyor. Zira girişimin önemli bir unsuru, dijital ipek yolları olarak tabir edilen fiber optik kablolar.

ZTT'nin Nantong'daki merkez üssünü ziyaret ettiğimizde, fiber optik kabloların üretim sürecini gördük. Son günlerde nadir toprak elementlerinin ticaret sürtüşmesinin konusu olarak gündeme gelmesiyle, fiber optik kablolar da konuyla ilgili haberlerde bahsi geçen ürünlerden biriydi. Fiber optik kabloların yapımında da nadir toprak elementleri kullanılıyor.

Fiber optik kablolar, ABD'nin "industrially significant technologies" kapsamında ek tarife uyguladığı, Çin'in de misilleme ek tarifeleriyle karşılık verdiği mallar listesinde yer alıyor.

Fiber optikler deniz altından verilerin taşınmasında büyük rol oynuyor. İnternet datalarının yüzde 95'i denizaltı kablolarla taşınıyor ve bunun nerdeyse yüzde 100'ünü Çinli şirketler inşa ediyor. Yani bir zamanlar İngilizlerin döşediği ve uluslararası iletişimin belkemiğini oluşturan telgraf kablolarının yerini artık fiber optik kablolar alıyor. Yeni bir bağlantı düzeni kuruluyor. Nantong'daki fiber optik üretim tesislerinde işte bu yeni dijital ağlar örülüyor.