Arap ülkeleri İran konusunda ortak tutum arıyor

Zhao Yuanfang, CRI

ABD'nin İran üzerinde artan baskısı ve bölgesel gerginliğin tırmanmasıyla Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi ve Arap Birliği dün Suudi Arabistan'ın Mekke şehrinde olağanüstü toplandı.

İki kuruluşun olağanüstü toplantısının Ramazan sebebiyle gece yarısı yapıldığına dikkat çekildi. Toplantıların gündeminde İran konusu vardı. Bölge ülkelerinin, her geçen gün kötüye giden güvenlik durumunu nasıl ele alacağı ve istikrarın nasıl sağlanacağının görüşüldüğü toplantının ardından henüz bir açıklama yapılmadı.

Mekke bugün İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları Toplantısı'na da ev sahipliği yapıyor. İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi olan İran, düşük düzeyde toplantıya katılacak. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif toplantıda olmayacak.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı İbrahim Abdulaziz El Assaf dün yaptığı açıklamada, İran'ın bölgesel güvenliği tehdit eden girişimlerine İslam ülkelerinin karşı çıkması çağrısında bulundu.

ABD'nin aşırı baskısından Suudi Arabistan da zarar görüyor

Son zamanlarda ABD'nin İran üzerindeki ekonomik ve askeri baskıyı artırması, Körfez bölgesinde Suudi Arabistan için de bazı zorluklar yaratıyor.

Kral Selman zirve kararını 12 Mayıs'ta Birleşik Arap Emirlikleri kara sularında 4 ticari kargo gemisinin sabotaja uğraması ve 14 Mayıs'ta Suudi Arabistan'daki 2 petrol tesisine İHA saldırısı düzenlenmesinin ardından aldı. Riyad yönetimi, Yemen'deki Husilerin üstlendiği drone saldırılarının arkasında İran'ın olduğunu savunuyor.

Suudi Arabistan dünyanın önde gelen petrol ihracatçısı olarak petrol tesislerine saldırı yapılmasından ciddi şekilde etkilendi. İslam İşbirliği Teşkilatı'nın 30 Mayıs'ta Suudi Arabistan'da toplanması kararlaştırıldı.

Suudi Arabistan'ın, Arap ülkelerinin liderlerini toplantıya çağırarak, İran'la ilgili olarak ekonomik, siyasi ve askeri alanlarda ortak bir politika geliştirmeye çalıştığı belirtiliyor.

İran'a karşı çıkma müttefiki oluşacak mı?

Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Teşkilatı'nın 6 üyesi ve Arap Birliği'nin 22 üyesinin bir kısmı, Suudi Arabistan'ı Arap dünyasının önderi olarak görüyor.

Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, Suudi Arabistan'ın sağlam müttefikleri olarak İran konusunda Suudi Arabistan'la benzer bir tutumu izliyor. Fakat bazı ülkeler İran'la çatışmaktan kaçınmayı tercih ediyor. Irak ile İran arasında son günlerde artan siyasi temas dikkat çekiyor.

Irak Dışişleri Bakanı Muhammet El Hekim, 25 Mayıs'ta ülkesini ziyaret eden İranlı mevkidaşı Cevad Zarif'le yaptığı görüşmede, İran'ın yanında durarak ABD'nin yaptırımlarına karşı çıktıklarını ve iki taraf arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduklarını belirtti.

Kuveyt ve Umman uzun zamandır dengeli ve ılımlı bir dış politika izleyerek İran'la sağlıklı ilişkiyi korudu.

Katar 2017 yılında patlak veren kriz sebebiyle Suudi Arabistan'dan uzak duruyor. Suudi Arabistan Kralı Selman Bin Abdulaziz özel bir mektup yazarak Katar Emiri Temim Bin Hamed Es Sami'yi zirveye davet etti. Buna rağmen Temim daveti kabul etmeyerek Başbakan Abdullah bin Nasır es-Sani'yi toplantıya gönderdi.

Ortadoğu ülkelerinin İran konusunda fikir birliği sağlayamadıkları görülüyor. Suudi Arabistan'ın arzuladığı "İran'a karşı bir ittifak" oluşması pek mümkün görünmüyor

"ABD ile müzakerenin hiçbir faydası yok"

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD ile müzakerenin faydası değil zararı olduğunu kaydederek, ABD ile müzakere yapılamayacağını yineledi.

Hamaney 29 Mayıs'ta İranlı uzmanlarla bir araya geldiğinde yaptığı konuşmada, ABD'nin daha fazla baskı kurarak İran'ı müzakere masasına oturtmak istediğine dikkat çekerek "ABD ile müzakerenin hiçbir faydası yok. Hatta onlarla müzakereden zarar gelir. Bu müzakere değil baskıdır." dedi.

Hameney ayrıca Avrupa ülkeleri dâhil olmak üzere tüm diğer ülkelerle müzakereye açık olduklarını getirdi.

ABD Başkanı Donald Trump 27 Mayıs'ta Japonya ziyareti sırasında İran'la müzakere olasılığı bulunduğunu söylemişti.