Analiz: IŞİD nereden çıktı, nereye gidiyor？

(Xinhua)

ABD Başkanı Donald Trump Avrupa'da fikir ayrılıkları yaratmaya çalışıyor. Trump önceki gün sosyal medya hesabında yaptığı paylaşımda, Avrupa ülkelerine Suriye'de yakaladıkları Avrupa kökenli 800 IŞİD militanını alıp yargılamazlarsa hepsini serbest bırakma uyarısında bulundu.

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından kısa süre önce yapılan açıklamada, ABD liderliğindeki uluslararası koalisyon ve Suriye'deki Kürt güçler öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG), IŞİD'le mücadele sırasında 10'u aşkın ülke ve bölgeden yüzlerce "yabancı teröristi" gözaltına aldığı duyuruldu. SDG tarafından yapılan açıklamadaysa, ABD'nin askerlerini geri çekmesinin ardından bu teröristlerin gözaltında tutulmasının mümkün olamayacağının altı çizildi.

Güvenlik, hukuk ve maliye gibi unsurları göz önünde bulunduran çok sayıda Avrupa ülkesi, kendi ülkesinin vatandaşlığını taşıyan teröristleri kabul etmek istemiyor.

Analistler, IŞİD'in dağılması ve ABD'nin Suriye'den asker çekmeyi açıklamasıyla birlikte, Suriye'de tutuklu bulunan Avrupa uyruklu IŞİD militanlarının zor duruma düştüklerini, Trump'ın son çağrısının, müttefiklerinin "yükten arınmasını" sağlayacağı gibi, kendisinin de asker çekme planını uygun şekilde yerine getirmesini sağlayacağını belirtiyor.

Trump önceki gün Twitter'da arka arkaya paylaştığı mesajlarda, Avrupalı müttefiklerine seslenerek, "IŞİD yok edilecektir, esir alınan militanlar yine Avrupa'ya sızabilir, ABD bu böyle bir durumu görmek istemiyor, ancak ABD bunun için büyük çaba sarf etti ve bedel ödedi, şimdi sıra sorumluluğu üstlenmesi gereken başkalarındadır" dedi.

Shanghai Yabancı Diller Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Sun Degang yaptığı konuşmada, "Trump açısından bakıldığında, ABD son yıllarda Ortadoğu işlerinde büyük çaba sarf etti, Ortadoğu ittifaklarında büyük Avrupa ülkeleri öteden beri ABD'nin gemisine bindi. Trump şimdi kendi uyruklarından teröristleri almaları gerektiğini, aksi takdirde bu teröristlerin Avrupa'ya sızarak güvenlik tehdidi yaratacağını iddia ederek Avrupalı müttefiklerini tehdit ediyor. Bu, ABD'nin Suriye'den asker çekmesinin ardından Avrupa ülkelerinin savunma alanında daha çok görev üstlenmesini amaçlıyor" dedi.

Sun Degang, ABD'nin Suriye'den kapsamlı şekilde asker çekme planı iç ve dış engellerle karşı karşıya, dolayısıyla Trump dikkatli konuşmaya çalışıyor diyor. Sun Degang, ABD'nin iç kısmında anlaşmaya henüz varılamadığını, ancak Trump'ın göreve gelmesinden bu yana Suriye'den asker çekme niyetinin değişemeyeceğini birkaç kez yinelediğini, dolaysıyla Ortadoğu'da müttefiğine silah satması ve "Arap NATO'su" adlandırılan stratejik ittifakı kurmasıyla ABD'nin Ortadoğu'daki stratejik yükünü hafifletmeyi arzu ettiğini dile getirdi.

"Arap NATO'su"nun üyeleri arasında ciddi anlaşmazlıklar mevcut. ABD'nin İsrail'i fazla desteklemesi diğer müttefiklerin karşı çıkmasına yol açıyor, çok sayıda unsurun etkisiyle ABD'nin Suriye'deki hatta Ortadoğu'daki etkisi azalırken, "Rusya'nın girmesi ABD'nin çekilmesi" eğilimi öne çıkıyor. Diğer yandan Türkiye, İran, İsrail, Suudi Arabistan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi ülkelerin bölgedeki etkisi artıyor, bu ülkeler kendi çıkarlarını gözetirken ABD'nin iradesine göre hareket etmeleri pek mümkün görünmüyor.

Trump geçen aralık ayında beklemedik bir şekilde ABD askerlerini Suriye'den çekeceklerini açıkladı, fakat somut takvim vermedi. IŞİD ile mücadele çalışmalarını ele almak için 79 ülke ve bölgenin dışişleri yetkilileri 6 Şubat'ta Washington'da toplandı. Trump toplantıya katılanlara seslenerek, IŞID'ın kontrolündeki bütün toprakların kurtuluşunu resmen ilan edeceklerini duyurdu.